Katılımcı (Rafet Utku), Çaycuma Bilim Merkezi Mimari Proje Yarışması

MİMARİ RAPOR

Yer

Yarışma arsası Zonguldak ili Çaycuma ilçesi, Yeni Mahalle sınırları içerisinde yer alan 40 ada, 268 ve 279 parselde bulunmaktadır.

Alanın Çevre Potansiyeli
Proje alanının ilk ve göze çarpan en spesifik özelliği yoğun ağaç dokusuyla koruluk alana sahip oluşudur. Bilim Merkezinin konumlandırılmasının ilk ve belirleyici özelliğini bu durum oluşturmuştur. Alandaki tek bir ağaca bile dokunulmadan mevcut boşluklar tercih edilmiştir. İkinci olarak ise alanın doğusunda bulunan Fen Lisesi ve 75.Yıl İlköğretim Okulu’nun Bilim Merkeziyle doğrudan ilişki kurması öngörülmüştür.

Bilim Merkezinin Alanda Konumlandırılması
Alandaki mevcut ağaç dokusunun elverdiği boşluk ve alanın doğusundaki okullara yakınlık düşünülerek alanın çekme sınırının maksimum düzeyde kullanılmasıyla Bilim Merkezi alanın doğusundaki yerini bulmuştur. Ve Okullar ile Bilim Merkezi arasında bir “arayüz” oluşturulmuştur.

Alana Ulaşım ve Sert Zemin İlişkisi
Çekme sınırının maksimum kullanılmasının ardından Bilim Merkezi’nin hemen arkasındaki ağaçsız bant araç ulaşımı ve otopark için ayrılmıştır. Bu bant ile yapı arasında ise içerisinde ağaçları barındıran mevcut şev arayüz oluşturmuştur, yeşil bir amfiye dönüştürülmüştür.

Ek Yapı Potansiyeli ve Gelişim İzi
Mevcut ağaç dokusuna hiçbir şekilde müdahale edilmeden tek bir ağacın dahi kesilmemesine özen gösterilmiştir. Bu şartı sürdürerek Bilim Merkezi’nin gelişim potansiyeli de düşünülmüştür. Alanın ortasında yer alan depo yapısı kalıntısı ve çevresi potansiyel ek yapı alanı olarak öngörülmüştür ve otoparkla entegre olarak açık ve kapalı alan olarak çözülmüştür. Diğer yandan Alanın doğusundaki bir diğer büyük potansiyel, Alanın ve Bilim Merkezi’nin kent ile bağlantısını sağlayacak olan Filyos Çayı ile bağlantı öngörülmüştür. Özellikle okullara ve Bilim Merkezi’ne olacak yaya-bisiklet ulaşımının bu aksta sağlanması öngörülmektedir.

Mimari

Binada sade ve net bir mimari dil tercih edilmiştir. Bilim Merkezi olması sebebiyle çıplaklık, olanı olduğu gibi sergileme fikri vurgulanmak istenmiştir. İçeride de dışarıda da basitlik ve ihtiyaca uygunluk temel yaklaşımdır. Yaklaşık 2600 m2’de çözülmüştür.
Alan ile bina arasındaki ölçek farkı yükselmeye ihtiyaç olmadığını göstermiştir, tek katlı net bir kütle çözülmüştür. Cephede çevre binalarda da olduğu gibi aritmik eş açıklıklar tercih edilmiştir. Açıklıklarda dışarıyla iletişim kuracak biçimde açılabilir alüminyum-cam doğramalar tercih edilmiştir.

Bina iki taraflı giriş holüne sahiptir; bu binanın “Eğitim” ve “Sergileme” olarak iki grup olarak işlemesini de kolaylaştırmıştır. Diğer yandan Geçici Sergi holüne dışardan ayrı bir giriş mevcuttur.

Birimler olabildiğince birbiriyle iletişim halinde olup ihtiyaca uygun olarak birlikte çalışmasına fırsat verecek biçimde kurgulanmıştır. Foucault Sarkacı-Kalıcı Sergi ve Geçici Sergi gerektiğinde bütünlük sağlayabilir gerektiğinde ayrıştırılabilir potansiyeldedir. Sergi yanlarında bulunan Depo/Sergi alanları ihtiyaca göre revize edilebilir esnekliktedir. Kalıcı ve Geçici sergi arasında üstü açık çeperi cam ile çevrili bir avlu bulunmakta; bu sayede Kalıcı ve Geçici sergi alanları tanımlı hale getirilmek istenmiş ve doğal ışık sağlanmıştır. Diğer yandan gerektiğinde iki serginin bağımsız çalışması durumunda seperatör olarak kullanılabilecek mekanlar ayrıştırılabilecektir.

Derslikler ile entegre kurgulanan Salon gerektiğinde derslik olarak kullanılabilecektir. Sergilerden bağımsız olarak da aktiflik gösterebilecektir.
Çok Amaçlı Salon-Giriş Holü-Sarkaç ve Sergileme Holü tavan döşemesi kaset döşeme öngörülmüştür. Yapı diline uygun olarak yine herhangi bir kaplama ya da boya olmayacaktır, betonarme etki vurgulanacaktır. Mekanik, Elektrik, olası akustik eklentiler Bilim Merkezi’ne yakışır biçimde tüm çıplaklığıyla sergilenecektir.

Foucault Sarkacı’nın olduğu kısımda tavan döşemesi ters yay olarak yukarıda bir saçak oluşturmaktadır. Bu hem Sarkacı vurgulamakta, hem yapıya simgesel bir değer katmaktadır. Diğer yandan ise Kuzey-Güney yönlü doğal ışık alma fırsatı doğurmaktadır.
Atölyeler-Depolar-Yönetim-Derslikler-kafeterya gibi her birimin dışarıyla doğrudan ilişkisi mevcuttur.

Peyzaj

Peyzaj düzenlemesinde mimari dile uygunluk esas alınmıştır. Tanımlı yeşil alan-sert zemin ilişkisi oluşturulmuştur. Yapı diline uygun biçimde beton oturma birimleri ve parapetler öngörülmüştür. Dış sert zemin kaplamasında yerel doğal taş malzemesi uygun görülmüştür. Aydınlatma, çöp ve olası diğer ihtiyaçlar için mimari dilin yalınlığında birimler tercih edilmektedir.