Katılımcı (Sinem İdeli, Tuğçe Tunca), Odakule Pasajı Ulusal Tasarım Yarışması

Mimari proje raporu:

Analiz Yorumlaması

• Çevre analizinden gelen verilere göre,
• İstiklal Caddesi’nin yaya yoğunluğu ve Meşrutiyet Caddesi’nin trafik yoğunluğu fazladır.
• İstiklal Caddesi’nde ve çevresinde nefes alınabilecek doğal bir ortam bulabilme imkanı azdır.
• Odakule de dahil olmak üzere İstiklal Caddesi üzerinde ve çevresinde birçok tarihi yapı bulunmaktadır. Bunların çoğu da İstiklal Caddesi boyunca ticari amaçlı kullanılmaktadır.
• Odakule’nin geçmişine baktığımızda geçmişte yerinde bulunan yapı, üretimin gerçekleştiği ve ticaretin yapıldığı bir mekan olarak var olmuştur.
• İstiklal Caddesi üzerinde popülerliğini yitiren veya yitirmeyen birçok pasaj bulunmaktadır.
• Günümüzde Odakule, İstiklal Caddesi’ni ve Meşrutiyet Caddesi’ni birbirine bağlayan tarihi geçmişi parlak, günümüzde de kullanıcısı fazla ancak dar, karanlık ve sadece gelip geçilen bir pasajı bünyesinde barındırmaktadır.
• Cadde üzerinde bulunan röper noktalarından biri de Odakule’dir ve bu da varlığının İstiklal Caddesi ve kullanıcılar için önemini göstermektedir.

Analizden Çıkarımlar

Elde edilen çevre ve tarihi analizlere göre, üretim, ticaret, takas etme, emanet alıp-verme, pasaj kavramı günümüzde değerini kaybetmiştir. Geçmişe, tarihi çevreye, kullanıcı ihtiyaçlarının karşılanmasına, doğal malzemelere verilen değerde, verilen maddelerin teknolojiyle harmanlanmasında eksiklikler gözlemlenmiştir.

Kavramsal Analiz

Bir insan doğduğu zaman ilk nefesle hayat bulur ve gözlerini açtığında ise dünyaya yeni bir pencere açar. Bir evin farklı yöne, farklı manzaralara açılan pencereleri gibi bir insan da farklı yönlerde farklı manzaralara açtığı penceresinden farklı algılar yakalar. Tek pencereden aynı manzaraya bakan birden çok insan bile aslında farklı gözlere ve bakış açılarına sahip oldukları için ruhlarının hissettiği de değişiklik gösterir. Kişi için pencere aynı zamanda bir yere bakarken özünde bakılan şeyin önemini daha çok vurgulayan yardımcı bir eleman da değil midir?

Kavramsal ve Fiziksel Bütünleşme

Analizlerden gelen bilgiler ışığında geçmişin değerini, pasajın özünü ve niteliğini, teknolojinin gerekliliğini, kullanıcının isteklerini göz önünde bulundurup bunların değerini farklı gözlere farklı pencereler tasarlayarak aynı mekanın farklı yorumlanma ve kullanım olasılıklarını göz önünde bulundurarak pasajı tekrardan ele aldık.

Pasaj İçeriği

İstiklal Caddesi Cephesi

İstiklal Caddesi’nin yaya kalabalığına eş değerdeki yeşil zenginliği hala birçok kullanıcı tarafından özlendiği dile getirilmektedir. Bunu göz önünde bulundurarak su ve yeşilin buluştuğu, içinde kullanıcı odaklı tasarımların da bulunduğu yeşil bir bant tasarlandı.

Meşrutiyet Caddesi Cephesi

Var olan düzende Odakule bazasının yol hizasına yakın olduğu için, diğer cepheye göre bu cephede doluluk oranı daha fazladır. Bu sebeple, bu cephede sadece güvenlik kulübesinin tasarımı ve cephedeki pasaj girişi üzerinde sade kalmak koşuluyla değişiklik önerildi.

Pasaj Girişleri

Pasajın tanımında belirtildiği gibi pasajın belirli bir giriş ve çıkışı olmalıdır. Pasajın giriş ve çıkışını farklı bir pencere yorumlaması üzerinden tasarlandı.

STS (Sanayi-Sanat-Tasarım) Hub’ı

Odakule pasajının ele alınma amacı, sanayi-sanat-tasarım başta olmak üzere birçok öğenin harmanlanıp sunulmak istenmesidir. Pasaj, sergi, oturma, geçiş eylemlerinden çok, geçmişteki pasaj kullanımlarında olduğu gibi üretim merkezi de olmalıdır. Bundan yola çıkarak İstiklal Caddesi’ne bakan cephede zeminin de kullanımını destekleyerek yükseltilmiş bir üretim hub’ı tasarlandı. Hub’da öğrenilen bilgiler doğrultusunda üretilen tasarım ürünleri, hub’ın yükseltilmesiyle oluşan zemin kotta sergilenebilir ve satışa sunulabilir.

Kamusal Duvar

Öncelikli olarak Perukar çıkmazını pasaja da çıkmaz hale getiren duvar tamamen ortadan kaldırılmıştır. Geçişe elverişli olan boşluklar pasaja bağlanmıştır. Kuyu etkisi olan kilise ve Odakule arası bu bölge Sts Hub’ında da kullanılan taşıyıcı elemanlara bağlanan yarı açık üst örtü ile insan seviyesine indirilmiş ve daha tanımlı hale getirilmiştir. Cephe diline ve kararlaştırdığımız tasarım diline uyan aydınlatma elemanları ile de geçişin pasaj etkisi güçlendirilmiştir. Kilisenin cephesi halkın, turistlerin, üreticilerin kullanabileceği kamusal bir duvara dönüştürülmüştür. Turistlerin çektiği resimleri, çizdiği resimleri asabilecekleri, Sts Hub’ında tasarlanan bir ürünün sergilenebileceği, birinin tasarladığı bir ürünü satabileceği, ücretsiz kitap alışverişinin yapılabileceği yer yer kilisenin tarihi dokusununda aralandığı canlı bir duvar olarak düşünülmüştür.

Free Wifi ve Telefon Şarj Noktası

Çağımızda internet ve telefon kullanımı yadsınamayacak derecede fazladır. Yaya oranının daha fazla olduğu pasajın İstiklal Caddesi cephesinde yaya trafiğini rahatlatmak, yayalara kalabalıkta nefes alabilecekleri bir boşluk oluşturmak ve şarj ve internet gibi acil ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri, pencere kararına uygun cephede bir lob tasarlandı.

Bisiklet-Motorsiklet Park alanı /Şarj ve Oturma Ünitesi

İstanbul trafiği ve ortaya çıkan hava kirliliğini göz önünde bulundurursak, bisiklet ve şarjlı motosikletlerin kullanımı teşvik edilmelidir. Meşrutiyet Caddesi’ne bakan cephede güvenlik kulübesinin bulunması ve trafiğe açık olması park ve şarj ünitesinin bu cephede konumlamasını daha mantıklı bir hale getirmiştir. Şarj durumuna bırakılan motosiklet veya şarjlı engelli sandalyesinin dolmasını beklerken kullanıcı tarafından, şarj ünitesi aynı zamanda bir oturma birimi olarak da kullanılabilmektedir.

‘Göçmen Kuşlar’ ve ‘Göktaşı’ Heykelleri

Odakule’nin geçmişinde önemli yeri olan iki heykelin günümüz konumları gereği, tek bir yerde yığılmıştır ve özellikle ‘Göçmen Kuşlar’ heykeli neredeyse görünmez bir hal almıştır. Bizim pasaj yorumlamamıza göre, bir uçtan diğer uca pasajda tasarımın üretimi ve sunumu gerçekleştirilmelidir. Bundan yola çıkarak Pasajın İstiklal Caddesi’ndeki girişin karşılanması ‘Göktaşı’ heykeli ile olmaktadır. Meşrutiyet Caddesi girişi için ise iki havalandırma şaftı arasına yerleştirilen ‘pencere’ içinde ‘Gömen Kuşlar’ heykeli sergilenmeye devam edecektir.