Katılımcı (Skec Architects), Van İpekyolu Belediye Merkezi Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Yaşadığımız çevre kişiliğimizi besleyen, günlük hayatımızı belirleyen önemli faktörlerden biridir. Bulunduğumuz yerin koşullarına bağlı olarak bu yaşadığımız çevrenin yönetim sorumluluğu belediyelere aittir. Kentlinin hayatında böylesine önemli bir noktada bulunan belediyenin binası kent ile nasıl bir ilişki kurmalıdır? Belediyeler kapı komşusu olan ve bire bir ilişkide olduğu kentliyle ilişkisini bu merkez üzerinden nasıl oluşturmalıdır?

Kent farklı nitelikteki kültür ve düşünceye sahip insanların farklı sebeplerle bir araya geldiği bir yapıdır. Kent yaşamının gereği, bu insanların sosyal anlamda ilişki kurmasıdır.

Bir kamusal alan olan belediye binası, hizmet alanındaki gerekliliklerini yerine getirecek mekansal organizasyonunun haricinde yukarıda değindiğimiz soru(n)lar ışığında bir arada olunabilecek, kolay erişilebilir ve şeffaf hacimler üretmelidir. Kentleşmesini ranta dayalı gerçekleştiren ülkemizde bu tür mekanlar daha değerli hale gelmektedir. Kentlerin ömürleri insanların ömürlerinden uzun olduğu için belediyeler kendi kültürlerini ve geleneklerini yaratırlar. Sosyal alanlara katkı sağlayacak şekilde planlanmış bir belediye merkezinin daha anlamlı bir kent yaşamına ve gelişime açık bir geleneğin oluşmasına hizmet edeceğini düşünmekteyiz.

Konum

İlk yerleşimi MÖ 4000 yıllarında, kuruluşu ise mö1800 yıllarında olan Van ilinin merkez ilçelerinden biri olan ve ismini tarihi İpekyolu’ndan alan İpekyolu belediye merkezi arsası, kuzeyde bir ucu tarihi Van Kalesine uzanan 25 m’lik Fevzi Çakmak Caddesi, güneyde 10 m’lik İnkılap 2. Sokak ile sınırlanmış olup doğuda eğitim yapısıyla batıda ise yarışma alanına dahil olan park ile komşudur.

Tasarım Kararları

Yaya yoğunluğunun kuzeydeki Fevzi Çakmak Caddesi üzerinden olacağı ön görülerek ana giriş bu cephede konumlanmıştır. Doğu yönündeki eğitim yapısının cephesi doğrultusunda parselde geri çekilerek giriş meydanı sağlanmıştır. Güney cephesinde bulunan İnkılap 2. Sokaktan ikincil halk girişi, protokol girişi, kapalı otopark girişi ve açık otopark planlanmıştır.

Karşılıklı planlanan iki giriş iç sokak niteliğinde bir birine bağlanmıştır. Giriş aksı proje arsasını, belediye hizmet binasının varoluş sebebi olan kamu hizmet alanı ve kamu hizmetinin muhatabı olan kentlinin yoğun olarak kullanacağı kamusal alan olmak üzere ikiye ayırmıştır.

Hizmet alanı zemin katlarda parselin doğu cephesinde, üst katlarda binanın tüm cephelerinde konumlanmıştır. Kentlinin kullanacağı bölüm ise kamusal alan olan park tarafında konumlanmıştır.

Kamusal alanın ve hizmet alanlarının ayrımını belirginleştirmek ve ara geçişleri kontrollü hale getirmek, doğal ışık ve doğal havalandırmayı sağlayarak çevreyle dost sürdürülebilir bir yapı yapmak adına bu iki bölümün arası boşaltılmıştır.

Kamusal alan park alanına konumlandırılarak parselle park arasındaki bürokratik sınır kaldırılmıştır. Yerel yönetimin güçlenmesini halkın katılımcı hale gelmesini sağlamak, konser, tiyatro, fikir alışverişi için konuşma ve tartışmaların düzenlenebileceği, etkinlik olmadığı zamanlarda halkın keyifli vakit geçirebileceği bir odak noktasına dönüştürmek adına, parkın binaya komşu kenarı binanın alt zemin katı hizasına kadar kazılmış ve ortaya çıkan dik yüzeyler kotlandırılarak kamusal merdiven haline dönülmüştür.

Tasarım Yaklaşımı

Forum belediye binası hizmet alanı dışında, yapı çevresinde yokluğu hissedilen bir kamusal alan oluşturmaktadır.

Yaşam koridoru kuzey güney aksında binayı iki ana işleve ayırmakta, iki girişten dolaysız bir şekilde sosyal ve kültürel birimlere erişim sağlamaktadır.

Kolay ulaşabilirlik yapının önünde oluşturulan meydan aracılığıyla sağlanmıştır.

İç sokak iki girişi 0 kotunda bir birine bağlayarak sergilerin yapılabileceği bir mekan haline gelmektedir. Kentlinin çokça ziyaret ettiği vezneler ve koordinasyon masaları bu bölümde bulunmaktadır.

Büyük saçak yapının ana girişinde oluşturulan sokak ile yapı arasında bir yarı açık mekan oluşturulmuştur. Kentlinin kötü hava koşullarında sığınabileceği bir mekan elde edilmiştir. Planlama geleceğe yönelik değişiklikler göz önünde tutularak, birimlerin kendi içinde büyüyüp küçülebileceği şekilde esnek olarak planlanmıştır.

Doğal ışık çalışan ve ziyaret eden insanların konforu ve psikolojisi adına mekanlar gün ışığından maksimum seviyede faydalanması sağlanmıştır. Bu yolla enerji yönünden tasarruf sağlanacaktır. Doğal havalandırma yapıda yaratılan iç yırtıklarla binaya doğal yollarla temiz hava alınması ve kirli havanın yapıdan uzaklaştırılması sonucunda havalandırma giderlerinin düşürülmesi amaçlanmıştır. İklimsel veriler İpekyolu ilçesinin yılın 7 ayını +8, 2 ayını 0 – +8, kalan 3 ayının 0 – -2 ortalama sıcaklıklarda olduğunu göstermektedir. Yılın 90 günü yağış alan ilçede, 90 günün 39 günü kar yağmaktadır. Yapının konumlanmasında kış aylarında kuzeydoğudan esen hakim rüzgara kapalı, yazın güneybatıdan esen hakim rüzgara açık bir tavır sergilenmiştir.