Katılımcı, Söğüt Tarih ve Doğa ile Buluşma-Karşılaşma Alanı Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

“YAŞAYAN KOVUKLAR”

Kovuk, doğal yaşamda bir barınak/sığınak. Bir şeyin oyuk durumunda bulunan iç bölümüdür. Doğadaki birçok canlı, ağaç ya da koru kovuklarının içerisinde yaşam bulur. Sincaplar, yavrularını kurumuş ağaçların kovuklarında büyütürler. Baykuşlar, baştankara gibi ötücü türler, karabatak gibi pek çok su kuşu da yuvalarını ağaçların deliklerine veya üzerlerine kondururlar. Bu tasarım önerisinde kovuk, topoğrafyada açılan yarığın içerisindeki alanın/boşluğun mekânsal karşılık bulması sonucu kent yaşantısına katkıda bulunur. Kovuklar ve kullanıcılar arasında yeni eylemlerin, etkileşimlerin ve karşılaşmaların mekânlarının doğmasına olanak sağlamak tasarımın temelidir.

TASARIM KARARLARI

Bu tasarım, kent merkezini, A odağını, B odağını, göl çevresi rekreasyon alanlarını ve Yukarı Dere Vadisi’ni birbirine bisiklet ve yürüyüş yollarıyla bağlayarak; bölgeyi, kentsel yaşamın tüm ritmini sosyal ve kültürel aktivitelerle barındıran bir çekim merkezi olarak önerir. Tasarımın temel hedefi, kentin gündelik yaşantısına katkı yapacak ve bir farklılık/ değişiklik oluşturacak kentsel, mimari ve kamusal mekânların elde edilmesidir. Bu bağlamda, sosyal kültürel aktivite merkezi olarak düzenlenen ana programların yanı sıra; seyir terasları, kapalı/açık/yarı açık etkinlik amfileri, seyir kulesi kurgusunun odağında kentsel yaşantıyla iç içe geçerek ona katkı yapacak, kentlinin benimsediği birçok organizasyon ve etkinliğe hizmet edebilecek nitelikli yeni mekânlar oluşturma isteği vardır.

Bu bağlamda, Odak A ve Odak B alanlarında verilen ihtiyaç programının mekânsallaştırılmasında ve odakların kent kültürüne katkı yapan, birlikte yaşam üzerine kurulmasında beş ana etkene/unsura odaklanılmıştır.

1. TOPOGRAFYA: Eğimler, yarıklar ve yönelim

2. DOĞA: Koruluk ve yeşil alanlar,

3. BOŞLUK: Topografyanın yarılmasıyla elde edilen alanlar,

4. KENT-KÜLTÜR-PROGRAM: Çok amaçlı salon, restoran, sergi

5. AÇIK VE YARI AÇIK ETKİLEŞİM/BİRLİKTELİK ALANLARI: Seyir terasları, yeşil amfi, sahne, etkinlik çayırı

1. TOPOGRAFYA: Eğimler, yarıklar ve yönelim

Her iki odakta da verilen eğimli arazi tepelik olması sebebiyle farklı yönlerde vistalara sahiptir. Kente bakan kuzey-batı yönü esas alınarak, kapalı hacimler elde etmek için topografyada bu yöne bakan yarıklar açılır. Bu yarıklar içerisinde, verilen program dahilinde mekanlar kurulduktan sonra üzeri tekrar mevcut bitki örtüsünün sürekliliğini sağlayacak biçimde örtülür. Etkinlik çayırı olarak isimlendirdiğimiz bu örtü üzerinde tasarlanan amfiler, programın bir parçası haline getirilerek açık etkinlik alanları olarak farklı senaryolarla, kentlinin günün her saati vakit geçirebileceği kamusal mekânlar olarak önerilir.

2. DOĞA: Koruluk ve yeşil alanlar

Odak Alanlar ve çevresinde yeşil alanlar ve yer yer koruluk bulunmaktadır. Kızılçamların ve çalıların hakim olduğu bitki örtüsünün sürekliliği önemsenerek, kovuk yerleri ağaçlara en az müdahale edilecek şekilde belirlenmiştir. Yapılaşma alanında kalan çam ağaçlarının ise taşınarak yapı çevresine alınması önerilir. Eskişehir-Söğüt yolundan ayrılarak odaklara giden araç-bisiklet- yaya yolu ve otoparkları tasarlanırken yeşil alanları korumak amaçlı mümkün olduğunca eski yol izi ve ağaçlandırılmamış alanlar göz önünde bulundurulmuştur. Özellikle Odak B’de Eski yol izi koruluk alanın bütünlüğünü bozduğundan güney-doğu yönüne ötelenmiştir. Böylece Tasarlanan kafeterya koruluğun içerisinde saklı kalır. Öneri tasarımın girişini vurgulayan tek öğe gözlem kulesi ve onun taşıyıcı ayaklarından biri olan bayrak direği olarak öne çıkar.

3. BOŞLUK: Topografyanın yarılmasıyla elde edilen alanlar

İhtiyaç programı ve bunu destekleyen eylemlerin mekânları birbirleriyle ilişkilenerek boşluğu örgütler. Programın kapalı/yarı açık ve açık mekânlarını içerisinde yaşatan boşluk, kullanıcıyla buluşarak bir kovuğa evrilir. Her iki yapının girişi de yan tarafta ‘aralık’ olarak tasarlanmıştır. Aralıklar yapıların bir kovuk içerisine yerleştiğini dışa vurarak kullanıcıyı ufak bir boşluktan yapının içerisine alır.

4. KENT-KÜLTÜR-PROGRAM:

Bina programı, ihtiyaç programında kurulması istenilen mekânlar ve onları destekleyen kent kültüründeki etkinliklere hizmet edecek kamusal alan önerileri bağlamında katlara göre aşağıdaki gibi oluşturulmuştur.

ODAK A

1. Yeşil Amfi/Etkinlik Çayırı Açık etkinlik/kültürel alan

Yapının çatısı yeşil örtüyle kaplanarak toprak dolgunun derin olduğu bölgelerde gün içerisinde gölgesinden faydalanılabilecek meyve ağaçları önerilir. Farklı kullanımlara olanak sağlayabilmesi için tasarlanan geniş kotlar, doğu yönündeki yeşil topografyayla birleşerek bu alanı sahne olarak kullanır. Yeşil amfinin yakınında güney doğu tarafına açık araç ve bisiklet otoparkı ile toplu taşıma durağı önerilmiştir.

2. Zemin kat (Üst kütle): Çok amaçlı salon, (düğün, konferans, nikah, seminer) Fuaye/Sergi/ Kokteyl alanı, Giriş ortamı, Yönetim Ofisleri, Tuvaletler, Ses Kayıt Odası ve Hazırlık Odası

Çok amaçlı salon farklı senaryolara uyum sağlayacak biçimde esnek tasarlanmıştır. Salon, kendi içerisinde panellerle bölünerek daha küçük organizasyonlara adapte olabilirken, başka bir senaryoda fuaye ve sergi alanıyla birleşerek servis hacimleri hariç neredeyse tüm katın bir arada kullanımı önerilebilir. Aşağıdaki şematik kesitlerde zemin kat için farklı kullanım önerileri bulunmaktadır.

3. 1. Bodrum Kat: Restoran, Tuvaletler, Sergi Alanı, Teknik Hacimler, Depo, Sığınak Yarı Açık Amfi/Kültürel alan/Etkinlik alanı

Yeme-içme restoran katı olarak tasarlanan 1. bodrum kata, iç mekânda zemin kat döşemesinde bir açıklıktan merdivenle inilir. Üst kattaki sergi eylemi 1. Bodrum katta merdiven etrafına sirayet eder. Topografyaya gömülü ışık almayan kısımda teknik hacimler, depo, sığınak, tuvaletler konumlanırken, kente yönelen yarı açık amfiyle ilişkili olan cephe, kapalı sergi ve restoran oturma alanı olarak önerilir. Bu kattaki yeme-içme, sergi eylemleri ve yarı açık amfi birbirlerini besleyerek büyük kapasiteli biraradalığın oluşabileceği nitelikli kamusal mekânlar doğurur. Kente doğru, kuzey batı yönüne bakan bu esnek kullanımlı amfiye aynı zamanda açık alandan giriş merdivenlerinin sürekliliğinde de ulaşılabilir. Amfi; eylemlerle dolmaya hazır bir kentsel zemin, bir etkinlik alanı gibi farklı kentsel, kamusal veya özel eylemlere yataklık eder.

4. 2. Bodrum Kat: Kapalı Otopark

Otopark ihtiyacının bir kısmı açık otopark bir kısmı da girişi güney cepheden verilen kapalı otopark tarafından karşılanmaktadır. Bu kattan asansör ve yangın merdiveniyle diğer katlara ulaşmak mümkündür.

ODAK B

1. Seyir Kulesi / Bayrak Direği: Rampa, asansör ve seyir terasları

Seyir kulesi ve bayrak direği bir bütün olarak tasarlanmıştır. Verilen eğimli arazinin en üst noktasında tasarlanan kuleye rampayla çıkılarak kente vista veren seyir terasına ulaşılır. Seyir kulesine entegre tasarlanan asansör, alt katlara engelliler için ulaşımı sağlarken aynı zamanda rampanın taşıyıcı elemanı olarak görev yapar.

2. 1.Bodrum kat (-6.20): Sergi alanı, Giriş ortamı, İç Amfi, Seyir/Etkinlik Terası/Kültürel Alan

1.Bodrum ve 2. Bodrum kata iniş, güney batı cephesinde tasarlanan düşey sirkülasyon aralığı aracılığıyla ya da asansörle sağlanır. Bu kattaki, serginin açık alana da taşındığı etkinlik terası aynı zamanda seyir terasıdır ve bu teras yapının yeşil çatısı olan etkinlik çayırına açılır. Bodrum katla bir alt kattaki restoran katını iç mekânda bir amfi bağlar. Mekânsal bir bağlaç olarak çalışan iç amfi iki kata da hizmet eder.

3. 2.Bodrum kat (-10.40): Restoran, Mutfak, Depo, Tuvaletler, Seyir/Etkinlik/Açık Oturma Terası

Mutfak, depo ve tuvaletler arka tarafta tasarlanarak, yeme/içme/oturma alanı cephe önünde olacak şekilde kurgulanmıştır. Oturma alanı önündeki terasa açılır. Bu kottaki terasla etkinlik çayırını, yeşil amfi birbirine bağlar. Bu kot öndeki koruluk alanla buluşarak yapının bitimi muğlaklaşır.

ULAŞIM DOLAŞIM KARARLARI

Söğüt tarihi, kültürel yönleri ve her sene düzenlenen şenlikleriyle ziyaretçi çeken bir ilçedir. Kent merkezindeki tarihi yapılar, şenlik alanı, Yukarı Dere Vadisi, A odağı, B odağı ve göl çevresi rekreasyon alanları arasında toplu taşıma ve alternatif ulaşım için bisiklet- yürüyüş yollarıyla bir dolaşım güzergahı önerilmiştir. Mevcut toplu taşıma duraklarına ek, yürüyüş mesafeleri göz önünde bulundurularak yeni durak yerleri tasarlanmıştır. Odak A ve Odak B için tasarlanan yapıların giriş çıkışları ve otopark ihtiyaçları göz önünde bulundurularak öneri araç ve bisiklet otoparkı kurgulanmıştır.

SONUÇ

Kovuklarda yaşamın kuracağı sosyal ve mekânsal ilişkiler sayesinde doğa içerisinde yeşille buluşmanın gündelik yaşantımıza katkısı değişimi başlatacaktır. Bu değişim, doğanın ve bulunduğumuz coğrafyanın keşfiyle başlayarak bina yapma eylemine yeni bir bakma biçimi geliştirmeyi önerir. Görünürlüğün geri planda kaldığı, doğanın alt katmanlarında keşfedilmenin arzulandığı, aralıklardan kullanıcıyı içeri sızdıran mimari öneriler insan-doğa-kent arasındaki ilişkiyi geliştirmeyi hedefler.