Katılımcı, Sürdürülebilir Geleceği Tasarla Mimari Fikir Yarışması 2018

PROJE RAPORU

”Kadınlarımız için asıl mücadele alanı, asıl zafer kazanılması gereken alan, biçim ve kılıkta başarıdan çok, ışıkla, bilgi ve kültürle, gerçek faziletle süslenip donanmaktır. Ben muhterem hanımlarımızın Avrupa kadınlarının aşağısında kalmayacak, aksine pek çok yönden onların üstüne çıkacak şekilde ışıkla, bilgi ve kültürle donanacaklarından asla şüphe etmeyen ve buna kesinlikle emin olanlardanım.”

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

Yarışma projemizin konsepti öncelikli olarak çevresel sürdürülebilirlik ile ilgili DÖRT temel parametreye; AKICI-KONFORLU-SAĞLIKLI İÇ MEKÂN; PASİF AYDINLATMA; PASİF HAVALANDIRMA; GÜNEŞ

ENERJİSİNDEN KAZANÇ için yanıt ararken, sosyal sürdürülebilirlik ile ilgili ise ‘kadın’ teması üzerinden ihtiyaç programı oluşturulmuştur.

• Kadınların ‘hayat boyu öğrenme’sini destekleyecek şekilde ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak ve eğitim aldıkları, kendilerini ifade edebildikleri mekânın geometrisi, ışık, boyut algısının mimari etkisi kullanılarak ‘kadınların mutluluğunun’ desteklenmesi,
• Hem iç mekânların değişen şartlara hem de mimari yapı kabuğunun iklim koşullarına ve ihtiyaçlara yönelik esnek bir şekilde yanıt verebilmesi, bu esnekliğin kontrolsüz bir değişim değil aksine sağlıklı mekânın desteklenmesine yönelik kontrollü olarak yapılabilen bir değişim olması,
• Öncelikli olarak çevresel veriler ve iklim koşullarının dikkate alındığı pasif yöntemlerle güneşin enerjisinden faydalanılması, aşırı ısı ve aydınlatma kazançlarının saçaklar ile kontrollü olarak engellenmesi,
• Mimari geometrinin iç mekândaki kotlarında oluşturulan farklılık doğal havalandırmayı desteklemesi ve doğal havalandırmanın sadece iç mekânda değil, mimari formun zeminden yükseltilmesiyle de rüzgârın cephe üzerindeki hareketine de serbestlik tanınması.

Proje Alanı;

Proje alanı 5872 m², bina alanı 821 m², toplam yapı alanı 2380 m², bina yüksekliği 13m, peyzaj alanı 5051 m² dir.

Türkiye’de Konya’dan sonra en çok güneş alan ikinci il konumunda olan Van ilinde proje alanı belirlenmiştir. Arsa deprem de hasar görerek yıkılmış bir kamu binasına ait arsadır. Şu an başka bir yerel kamu kuruluşuna devredilmiştir. Arsa da hala prefabrik binalarda hizmet verilen kadın eğitim merkezi, kreş ve idari binaları bulunmaktadır. Van ilinin bir yılda güneşli gün sayısının fazla olması sebebiyle sürdürülebilirliğin mimari yapı kabuğunun şekillenmesi özellikle doğal aydınlatma ve konfor koşullarını sağlayacak derecede ısıtma ihtiyacı gidermesine yönelik kararlarda etkili olmuştur. Ayrıca çatı yüzeyinde fotovoltaik ve kolektör sistemlerin kullanımı ile sıcak su ve elektrik ihtiyacına yönelik öneri sunulmaktadır.

Van ili koordinatları enlem 38.50; boylam 43.37. Buna göre geliş açıları; 21 Aralık (en küçük açı-kış) için 90-(38.50+23.27)=28.23

21 Mart ve 23 Eylül için bahar koşullarında 90-38.50=51.50. 21 Haziran (en büyük açı-yaz) için 90-(38.50-23.27)=74.77.

Bu alanda 2011 depreminden bu yana hala geçici iskânlı prefabriklerde kadın eğitim merkezinin çalışmalarını yürütüyor olması ‘kadın’ teması ile şekillenecek yeni bir kültür merkezi fikrini desteklemiştir. Arsa çevresinde köşe parsel olması ve karma bir yaya profilinin olduğu görülmüştür. Arsa okul, kent müzesi, konut ve ticari alanlar ile çevrelenmektedir. Arsa üzerinde Toprakkale Tepesi ve Erek Dağı ile kuvvetli bir görsel bağlantı kurulabilmektedir. Ancak asıl hedef kullanıcısı kadın olan kadının hayat boyu öğrenmesini destekleyecek ve kadının mutluluğu yönünde katkı sağlayacak ‘Van Kadın ve Aile Kültür Merkezi’ öneri hazırlanmıştır.

İhtiyaç programı hazırlanırken kadının bir parçası olan çocukları için kreş düşünülmüştür. Kadın sağlığını destekleyecek spor salonu ve yine geleneksel olarak yöredeki üretimi desteklemesi için tandır evi, tandır ekmeği yapımını öğreten atölyeler ile yöresel yemek atölyeleri önerilmiştir. Mesleki eğitime yönelik ise dikiş-nakış atölyesi, el sanatları atölyesi, okuryazarlık atölyesi ile derslik mekânları da önerilmiştir.

Kullanıcısı kadın ve çocuk olarak kurgulanan kültür merkezinde özellikle okuryazarlık oranının TÜİK 2016 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde kayıtlı 2.482.432 kişinin okuma yazma bilmediği ve bunların 2.086.294’ünün kadınlardan oluştuğu bilgisi verilmektedir. Bu sayıya göre 6-24 yaş grubunda okuma yazman bilmeyen 47.569 kadın bulunmaktadır. Bu sebeple kadınlar için okuma yazma atölyeleri oldukça önemlidir.

Önerilen kadın ve aile kültür merkezi ile toplumsal cinsiyet eşitliğini aileden temel alan eğitim programlarına yönelik ‘Hayat Boyu Öğrenme’sini kolaylaştırıcı mekanlar ve ihtiyaç programı oluşturulmuştur.

Arsa içindeki önceki kamu binası ve çevresinin düzenlenmiş haliyle yetişkin mevcut ağaç dokusunun korunmasına dikkat edilmiştir. Mevcut ağaç dokusu içinde çam, akasya, söğüt, kavak ve az sayıda meyve ağaçları bulunmaktadır. Yöreye özgü yaygın ağaç türleri olan söğüt ve kavak türlerinin tasarım alanında yer alması bilinçaltında yer etmiş çevre kültürüne yönelik alışkanlıkların devam etmesi yönünde olumlu görülmektedir.

Mimari geometrinin parçacı ve içedönük yapısı ile kendi içine hizmet edebilen ve güneş ışınlarını kucaklayan şekilde avlu tasarımı önerilmiştir. Van ili sıcaklık değerleri aralık, ocak, şubat, mart ayları içinde ortalama değerler don seviyesinin altına düştüğü için güneş ışınlarını maksimum alabilecek şekilde binanın konumu tercih edilmiştir. Yapı kabuğunun iç ve dış ortam arasındaki değişkenliklerin önüne geçebilmek için cam yünü, taş yünü gibi yalıtım malzemeleri kullanılması önerilmektedir.

Van ili için yıllık ortalama yağış 387 mm’dir. Yani m²‘ye 387 litre su düşmektedir. 387×100 m² =38700 litre~38 ton’dur. Yağış düzensizlikleri/depo doluluğu, farklı çatı malzemeleri, çatıdan seken su, farklı oluk sistemleri gibi nedenlerden oluşan kaçakları hesaba katmak üzere, çıkan rakam 0.75 emniyet katsayısı ile çarpılmaktadır. Buna göre 38×0.75~28.5 ton/yıl su depolanarak kullanılabilir. Yağmur suyu depolama sistemleri ile toplanan su, peyzaj alanların sulaması, su kesintilerinin yaşanması, atölyelerde su ile yapılacak çalışmaların bir kısmında ıslatma amaçlı kullanılabileceği düşünülmektedir.

YENİLİKÇİ FİKİR DETAYI: Yapı tasarımı ile oluşturulmuş ,kütlenin kendi kompozisyonunu vurgulayan siyah çelik ile ahlat taşının bir arada kullanıldığı yeni bir taşıyıcı sistem önerisi sunulmaktadır. Ahlat taşlarının görseldeki gibi dolu boş oranını kurması için I profilli çelik ile ahlat taşlarının kenetlenme detayı görülmektedir.