Katılımcı, Sürdürülebilir Geleceği Tasarla Mimari Fikir Yarışması

Proje Raporu

Evrendeki her canlı gibi doğa da zamanla evrilir ve değişime maruz kalır. Bu yaşam dünyasının kullanıcısı insanlar da hızla akan zaman tünelinde kendi gelişimi ve değişimi için doğayı da yanında götürmektedir. Yaşamımızda bu geriye dönüşü olmayan değişim, gençlerin sosyal hayatlarını, mekan olgularını ve eğlenme alışkanlıklarını da değiştirmektedir. Bu değişimin farkında olarak başlanan tasarımda öncelik olarak genç nüfusun, sosyal yaşama, mimari ilkelerle entegre edilmesi istenmiştir. Sürdürülebilirlik ve çevre dostu gibi tasarım konularının popülerleştiği günümüz mimari düzeninde, alışılagelmiş tasarım ve bina yapım süreçlerini değiştirme olgusunun bir basamak üstüne geçilerek, geleceğin sahibi genç nesillerin hayallerini ve düşüncelerini gerçekleştirebilecekleri mekanlar tasarlamak hedeflenmiştir.

Günümüz dünyasında teknoloji ve bilgisayarlarla büyüyen genç neslin yaşadığı mekanla sağlıklı ilişki kurmasını sağlamak için mimari programa teknolojik tasarım birimleri düşünülmüştür. Kuyuya düşen köpeğin üniversite öğrencilerinin tasarladığı robotla kurtarıldığı bu modern zamanda gençlere teknolojiyi keyifli hale getirebileceği ve inovatif fikirler üretebileceği mekanlar mevcut mimari programa eklenmiştir. İnovatif tasarım başlığı altında teknoloji tasarım atölyeleri, deney laboratuvarları ve ar-ge odaları bulunmaktadır. Atölyelerde ortaya çıkan ürünlerin avlu ve bahçelerde sergilenmesi öngörülmüştür. Tasarımda da, günümüz teknoloji dünyasında görüntünün elde edilmesini sağlayan ve kontrol edebilen piksel kavramı ile doğal yaşamın merkezinde geleceği şekillendiren en küçük birim olan genç birey kavramının kinayeli ilişkisi konsept olarak ele alınmıştır. Gencin hayatının her alanında karşılaştığı pikselin görünüş algısı, projenin kütlesel diliyle ve mekan çizgileriyle birleşerek projenin kimliğini belli etmesi istenilmiştir.

Proje alanına odaklandığımızda kıyı kordonunda olan arazinin 3 ayrı kent adasına bakan konumda nefes almakta olduğu fark edilmiştir. Kuzeyinde trafik halterlerinin sıklığı ve güneyinde yakın temasta olan meskun mahal projeyi denize yönlendirmiştir. Kütle, komşu parseldeki iş merkezinin yoğun kullanımı ve doğrusal ulaşılabilirlik sağlaması dolayısıyla caddeye dönük bir şekilde parselin doğu cephesine yaslanmıştır. Projenin doğu ve batı aksında iki farklı algıya neden olmaması için yapı, ana yaya aksların oluşturduğu sirkülasyon alanları ile mevcut 3 kütle haline getirilmiştir. Alanın şehre bakan sınırlarında sıra ağaçlarla akustik duvar oluşturulmaktadır. Araziyi çevreleyen kütlelerin kucakladığı orta boşluğa rekreasyon ve etkinlik alanlarının konumlanacağı meydan düşünülmüştür. Parsele L şeklinde yayılan blokların kat boyları, meydanın doğu ve güney güneşini kesmemesi adına 10 metre altında oluşturulmuştur. Kentin kıyısında insanları karşılayan proje sadece sosyal mekan olmaktan çıkarak meydanıyla şehrin odak noktası olmayı teklif eder.

Fiziksel özellikleri incelendiğinde projenin kimliğini niteleyecek olması sebebiyle, mevcut SGT Nehri’ne önemli tasarım kararlarında yer verilmiştir. Öz debisiyle suyun kinetik enerjisinden yararlanılarak elektrik üretimi için su çarkı tasarlanmıştır. Suyun yapısında zararlı elementlerin ve atıkların olmaması ve yumuşak su grubuna girmesi, nehir suyunun temiz su kaynağı olarak kullanılması fikrine öncü olmuştur. İçindeki yağ ve gresleri arındırmak için suyun arıtılarak kullanılmasına karar verilmiştir. Proje alanındaki kullanıcıların suyun akış hızına uygun su sporlarını yapabilmesi ve kent belleğinde sembol olacak su çarkına araziden ulaşımı sağlayabilmek için yaya geçidi düşünülmüştür. İki alan arasında kalan sahil yolunun üzerinden geçen kentsel elemanda azami yüksekliğe önem verilmiştir. Kendine özgü morfolojisiyle proje meydanına inen köprüde gençlik merkezine ve kente aidiyet duygusu yaratılmak istenmiştir.

Kütüphane, spor salonu, sergi odaları, hobi odaları gibi farklı hareket alanları ve mekanlar isteyen bu programda, iletişim süjesi baz alınarak insanların hareket akslarının kesişmesi istenilmiştir. Birimler plan kurgusuyla form kazanarak, benzer işlevdeki fonksiyonların aynı hacim altına entegre edilmesiyle oluşturulmuştur. Gereksinimleri aynı olan birimleri kendi içlerinde toplayarak 3 ayrı işlev grubu oluşturulmuştur. Spor odaklı hacimlerin oluşturacağı kapalı kütle ön görülerek proje alanında kuzeye konumlandırılmış ve açık spor sahaları da kütleyi yan akslardan besleyecek şekilde kütlenin iki tarafında düşünülmüştür. Yapının kuzey cephesi kapatılarak pasif iklimlendirmeye katkı sağlamak amaçlanmıştır. Hobi odaları, kütüphane ve restoran birimleri kentten gelecek kullanıcıyı karşılaması adına esnek bir tasarımla doğu girişine yakın çözülmüştür. Çok amaçlı salon ve sergi alanlarının olduğu birimler geniş ve ferah mekanlar olarak düşünülüp meydandaki aksın üzerinde konumlandırılmıştır. Sergideki yapay ışıklandırmanın yanında kuzey ışığını da kullanmak adına kütle kuzeye çevrilmiş, şeffaf cepheler yaratılmıştır. Doğal aydınlatmanın etkinliğini arttırmak için kütüphane ve fuaye alanlarında iç avlular oluşturularak elektrik tüketiminin azaltılması hedeflenmiştir. Yapılarda doğal havalandırmayla baca etkisi yaratma ve estetik kaygı düşünülerek çatı döşemelerinin kotlarıyla oynanmıştır.

Parsel geneline yayılan yapıların tasarımlarında piksel fikri odağa yerleştirilerek 2×2 lik karelerle grid sistem oluşturulmuştur. 3 kütlede de temel olan, sirkülasyon hareketlerinin kütleye uyguladığı değişimdir ve tasarım tümevarım yöntemiyle tamamlanmıştır. Kütleler, ana giriş holü, besleyici yan akslar ve bahçe girişlerinin birbirleri üzerindeki hiyerarşik ilişkilerini kaybetmeden esnek ve alternatif giriş-çıkış yolları sunmaktadır. Parselin kuzeyine açılan araç girişi alanın kör noktasından açık otoparka ve bodrum kotundaki kapalı otoparka bağlanmaktadır. Alanın ağırlık merkezine sistematize edilen meydan, kentin yoğun konut dokusu içinde rekreasyon-etkinlik alanları, oturma alanları, amfileri ve havuzu parsel geneline %25 oranla yayılan yeşil alanlara eklemlendirildiğinde yeni bir boşluğa dönüşür. Meydanın ortasında oturma alanları ile formu ortaya çıkan havuzun doğal iklimlendirmeye de katkı sağlaması öngörülmüştür. Rekreasyonun kinestetik deneyimle kullanıcıya algılattırıldığı meydanda havuz omurga görevi görmektedir.

Sürdürülebilirlik ve enerji dönüşümü bağlamında su çarkıyla oluşturulan konsept, cephedeki fotovoltaik güneş panelleriyle desteklenmiştir. Güneş panelleri günlük elektrik üretiminin yanında kaplamasıyla güneş kırıcı görevi de görmektedir. Çizgileri ve kütlesel diliyle düşen piksellerden esinlenilen güneş panelleri proje kimliğini belli etmektedir. Kütlelerin farklı kotlardaki çatılarından bazıları yeşil çatı olarak düşünülmüştür. Çatılardan elde edilen yağmur suyu drene edilip bodrumdaki su tanklarında depo edilmektedir. Yapı genelinde de evsel atık suyun arıtma sistemine gönderilerek, gri su geri dönüşümüyle doğaya kazandırılması istenmektedir. Tarihten bu yana kentlerin şekillendirilmesinde en önemli etken olan su imgesi, bu projede de odak noktaya alınarak tasarım süreci tamamlanmıştır.