Katılımcı, Tarsus Şelalesi Turizm Tesisleri Mimari Proje Yarışması

MİMARİ RAPOR

Tarsus, tarihsel katmanlarıyla beraber var olan bir yerleşim yeridir. Bölgede yapılan kazılar, kentin Neolitik Çağ’dan beri varlık gösterdiğini ortaya koymuştur. Tarsus, 19. Yüzyıla kadar bir Akdeniz kıyı bölgesi olarak anılmış; sonrasında ise Mersin’in bir liman ve ticaret kenti olarak gelişmesiyle birlikte bu niteliğini kaybetmiştir. Tarsus, geçmişi ve konumu itibariyle bir ticaret merkezi kimliği taşır. Geleneksel ticaret ve zanaatın sürdürüldüğü kent dokusu, kuzey-güney aksında önemli yollar ve odak noktalarıyla çevrelenmiştir. Proje alanı olan Tarsus Şelalesi de bu aksın kuzeyinde, Berdan Nehri kıyısında yer almaktadır. Şelale bölge için bir rekreasyon alanı olmakla birlikte, kullanıcılar için özellikle yazın uğrak bir odak noktasıdır.

Tasarım Alanı – Kent İlişkisi

Proje alanının batısından ve kuzeyinden geçen yollar proje alanı için bölgesel ana ulaşım yolu niteliğinde değerlendirilmiştir. Kent merkezinden başlayan, tarihi kentten geçerek proje alanına ulaşan Şelale Bulvarı, hem yapısal kararların temelini oluşturmuş hem de yaya-bisiklet-araç yolu önerisi de getirilerek kent- etkileşim alanı ilişkisi sağlanmış/tanımlamıştır. Tasarım ve etkileşim alanı, yeşil alanlar, tarım alanları ve Berdan Nehri ile çevrelenmiştir. Kent geneli göz önüne alındığında bölge, yeşil alanların kesişimi olması ile değerli görülmüştür ve tasarım önerisinde yeşil alanların birbirleriyle, nehirle ve şelaleyle kurduğu ilişki belirleyici olmuştur. Tarihi kent merkezinden referansla proje alanına ulaşımın sağlandığı Şelale Bulvarı ve Tarihi Şelale Köprüsünün izi takip edilerek oluşturulan Köprü Bağlantı Platformu, yayaların Açık Hava Müzesi/ Sergi Alanı ile etkileşime girmesini sağlamış, devamında Tarihi Şelale Köprüsü ile bütünlük/yönlendirme sağlanarak öneri tasarım için bir ‘meydan’ oluşturulmuştur. Açık Hava Müzesi ile tarihin kentsel dokunun etkileşim alanına girişi tanımlaması amaçlanmıştır.

Öneri Tasarım Programları

Şelale Bulvarı’nın batısı tarihsel ve kültürel katmanların kesişimidir. Odağına şelaleyi alan tasarımda, mevcut ve yoğun ağaç dokusunun bozulmaması ve mevcut yeşil dokunun yoğunlaştırılarak odak alanını sarması amaçlanmıştır. Şelale Bulvarının doğusunda kalan mevcut sert zemin ise Berdan Nehri’nin izini referans alarak rekreasyon alanı olarak kurgulanmıştır. Öneri tasarım, kentin mevcut dokusu ve tarihi gözetilerek kurgulanmış; farklı kullanıcıların kamusal eylemleri göz önüne alınarak açık spor alanları, çocuk oyun alanları, yaya ve bisiklet yolları tasarlanmıştır.

Ana Kütle | Satış Birimleri | Restoran | Sahne

Ana kütle, zeminde Şelale Köprüsü’nden gelen yaya aksının iziyle bölünmüş; bodrum katta bütünsel, zeminde ise parçalı iki yapı halinde tasarlanmıştır. Tarihi Şelale Köprüsü izi, geçmiş ve bugün arasında bir köprü kurarak, kentin ticari yüzünü ‘köprü iz sokak’ ile yapı içine taşımıştır. Ana kütle farklı fonksiyonlarla donatılmıştır, bu fonksiyonlar, Tarsus’un gündelik hayatının bir parçası haline getirmek, bireyler arasında iletişim/etkileşim sağlanarak sosyal/kültürel alışverişi gerçekleştirmek, gündelik hayatın devingenliğinde üretmek/tüketmek/yeniden üretmek için alanlar oluşturmaktadır.

Satış birimleri, ‘Kıyı Cadde’nin’(alle) bir parçası olarak devam ettirilen, tarihi köprünün izinden gelen yaya aksı olarak Köprü İz Sokak üzerine yerleştirilmiştir. Böylece Tarsus’un, antik çağlara uzanan geçmişindeki zenginliğine/ tarihi ticaret merkezi olmasına referans verilmiştir. Farklı dolaşım ağlarıyla dolaşım iç ve dış mekândan sağlanmış, dinamik bir kurguda tasarlanmıştır.

Ana kütleyle birlikte tasarlanan sahne, kütlenin meydana bakan yüzü olarak, ana alleyi(kıyı cadde) kesen ve meydanı gören konumda tasarlanmıştır. Zemin kat, cephede hareketli saydam panellerin kullanımıyla gerekli olduğu durumlarda açılıp kapanabilen, ihtiyaca göre değişip dönüşebilen bir pazar alanı, sergi alanı, giriş mekanı, fuaye gibi farklı işlevlere cevap verecek nitelikte esnek bir plan anlayışıyla çözülmüştür. Böylece kullanıcılar arasındaki iletişimin ve etkileşimin en çok gerçekleşeceği meydan ve sahne ilişkisi güçlendirilmiştir.

Restoran, kıyı caddeyi (alle) ve görüş alanında kalan tarihi köprü, şelale ve seyir terasını görecek konumda kotlandırılarak tasarlanmıştır. Kıyı cadde üzerinde tasarlanan açık alan ile sahne- meydan –açık seyir terası ilişkisi de kurulmuştur.

Farklı performansların gerçekleştirileceği 550 kişilik çok amaçlı salon, zemin katta çözülmüştür. Salonun kuzey cephesinde üst fuayeye bağlanan ayrı bir yangın kaçışı bulunmaktadır. Salonun ideal oranlardaki geleneksel dikdörtgen (shoebox) formu sayesinde uygulama aşamasında rahatça uygulanabilecek akustik paneller aracılığıyla doğru akustik ortam sağlanacaktır. Salonun yer altında çözümü ve üstünde ağır mekânların çözülmemesi ile gürültü kontrolü sağlanmıştır.

Açık Havuz | Yeşil Amfi

Açık kamusal alan olarak kurgulanan açık yüzme havuzu ve yeşil amfi bir arada tasarlanmıştır. Açık havuz, mahremiyet ve gölgelenme ihtiyacı dikkate alınarak, yoğun ağaçlık alan içerisinde düzenlenmiştir. Alt kotta giyinme ve soyunma odaları, duşlar planlanmıştır. Yeşil Amfi, farklı etkinlikler için uygun şekilde (açık hava müzik dinletisi, seyir, yeme-içme vb.) yoğun ağaçlık alan içerisinde ve sahneyi görecek şekilde konumlandırılmıştır. Açık havuz ve yeşil amfi kullanımlarının üst kotunda ve yine sahneyi ve şelale üst kotunu görecek şekilde planlanan snack bar hem kamusal alana hizmet edecek hem de bu iki kullanımı birleştirecektir.

Açık Alan Programları

Araç-bisiklet yolu aksının doğusunda yer alan sert zemin, rekreasyon alanı olarak tasarlanmıştır. Fonksiyonlar, ana kütle ve Berdan Nehri dikkate alınarak belirlenmiştir.

• Kıyı Cadde (Alle), yaya ve bisiklet yolu olarak doğu-batı aksında, Şelale Bulvarının iki tarafını da bağlayacak biçimde tasarlanmış, seyir terası ve su öğesi kullanılarak hareketlendirilmiştir. Bisiklet ve yaya yolunun kent içinde de devamlılığının sağlanması önerilmiştir.
• Çocuk parkı, ana kütleye yakınlık dikkate alınarak konumlandırılmıştır.
• Açık Spor Alanı, çocuk parkının devamlılığında genç bireyler için düzenlenmiştir.
• Marina, Tarsus’un eski kıyı kenti kimliği göz önüne alınarak, ve kullanıcıların nehir ile interaktif ilişkiye girmesi de amaçlanarak Berdan Nehri üzerinde gezi/spor amaçlı teknelerin olması önerilmiş ve bu teknelerin yanaşabileceği ve kullanıcının nehir kenarı eylemleri gerçekleştirebileceği marina tasarlanmıştır.
• Güneşlenme platformu, Berdan Nehrine ve marinaya cepheli ve güneye bakacak biçimde konumlandırılmıştır.