Katılımcı, Torbalı Belediyesi Belediye Hizmet Binası Pazaryeri ve Otopark ile Yakın Çevresi Ulusal Mimari Proje Yarışması

Proje Raporu

MÜŞTEREK; Farklı Aktivitelerin Ortak Alanı

Belediye binası ve kent meydanı tasarımında sürdürebilirliğin üç ana ilkesi irdelenmiş ve bu bağlamda tasarlanan mekanların sosyal, ekonomik ve doğal sürdürebilirlik bazında kurdukları ilişkiler göz önünde bulundurulmuştur. Öncelikle mekanın sürekli olarak yaşaması ve kullanılması, farklı grupları bir araya getirebilecek etkinliklere zemin hazırlaması bağlamında sosyal sürdürebilirliğe referans olmuş öte yandan tasarımın kolay üretilebilir olması ve seçilen malzemeler bağlamında da ekonomik ve doğal sürdürebilirlik ele alınmıştır.

Meydan ve Çevresi Bazında Yaklaşım

Yaşadığımız coğrafyada pazar kültürünün tarihsel süreç boyunca gelişimi incelendiğinde, Antik Yunan döneminden günümüze kadar uzanan bir yaşam biçimi olarak gündelik hayatın en önemli parçalarından biri olduğunu görmekteyiz. Pazar yerleri sadece alış-veriş veya değiş-tokuş gibi etkinliklerin olduğu kentsel mekanlar olmanın dışında birçok farklı etkinliğe ev sahipliği yapabilecek mekânsal örgütlenmeye ve esnekliğe sahip alanlardır. Bu gibi kentsel mekanlar kullanıcıların buluştuğu, vakit geçirdiği, oturup dinlendikleri, buluştukları mekanlar olmanın yanı sıra özel günlerde sosyal, kültürel, dini ve ticari amaçla da bir araya geldikleri mekanlardır da. Farklı aktivitelerin farklı zamanlarda veya aynı anda yapılması farklı kullanıcıların aynı alanda buluşmasını sağlar ve kentsel mekanı yaşatır. Buna olanak sağlamayan kentsel mekanlar zaman içerisinde kırılgan sağlıksız kent parçalarına dönüşerek ölü alanlara dönüşürler.

Bu bağlamda proje alanını ele aldığımızda geliştirilecek tasarımın farklı zamanlarda veya aynı anda Pazar yeri olma dışında farklı etkinliklere olanak vermesi ön plana çıkmıştır. Gece – gündüz, pazar günü ve pazar günlerinin dışında ve özel günlerde gerçekleştirilecek farklı aktivitelerin nasıl olacağı düşünülerek senaryo kurgulanmıştır. Buna istinaden meydanın farklı etkinliklerin ortak buluşma alanı olması veya olma potansiyelinden dolayı müşterek kavramı ortaklığı ve birlikteliği anlatması nedeniyle ön plana çıkmıştır. Pazar alanının meydan olarak tanımlanması için hafif çelik – taşınabilir ve ihtiyaca göre değişebilir modüler bir yarı açık yapı önerilmiştir. Bu yapının meydana yerleştirilmesi hem meydanın tanımı hem de sürekli olarak var olabilecek bir etkinliğin sürekliliğini sağlamaktır. Bununla gece ve gündüz orada olacak etkinlikleri beslemesi ön görülmüştür. Örneğim çocuk oyun alanı bu yapının önüne yerleştirilmiş, anne babaların çocukları burada oyun oynarken onları gözetlemesine imkan verecek şekilde düzenlenmiştir. Çocuk oyun alanı olarak tasarlanan alan aynı zamanda tavuk, balık ve peynir gibi ürünlerinde yerleştirileceği alan olarak düşünülmüştür bu alanda yerden yükseltilen parçalarda elektrik şaftları kontrollü olarak (çocukların erişemeyeceği düzende) verilmesi ön görülmüştür. Aynı zamanda çocukların kitap okuyabileceği bir kitaplık da bu alanda düşünülmüştür. Meydan da farklı bir alan oluşturan bu bölge 30 tezgahın sığacağı şekilde düzenlenmiştir.

Meydandaki peyzaj tasarımı pazar tezgahlarının aralarında kurgulanan noktasal yeşil alanlar ile çözülmüştür. Bu alanlar yaya hareketini de yönlendirecek şekilde seçilmiştir. Peyzaj materyali olarak barış ve demokrasiyi simgeleyen zeytin ağaçları noktasal yeşilin içine yerleştirilmiştir. İsmet Paşa caddesi yayalaştırılmıştır. Özel durumlarda araç girişine olanak sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. A alanında 334 tane Pazar yeri alanı yerleştirilmiştir. Kent meydanında zabıta alanı hafif yapıda yer almaktadır. Kent meydanına ait kamusal tuvaletler de alt geçit girişine yerleştirilmiştir aynı zamanda otopark ile de bağlantılıdır. Aynı zamanda alt geçitten de otopark girişi sağlanmıştır. Otoparklardan meydana 2 adet yaya girişi verilmiştir. C alanında otopark zemin altında çözülmüştür. Restoran ise zeminden koparılarak üst katta çözülmüş, zemin A alanının devamı olacak nitelikte düzenlenmiş olası Pazar yeri gereksiniminde de kullanılması düşünülmüştür.

Bina Bazında Yaklaşım

Bina oturum alanı verilen noktada yerleştirilmiştir. Bu aşamada binanın kent meydanıyla ve kentliyle kuracağı ilişki düşünülmüştür. Öncelikle yapının belediye binası olması nedeniyle kamuya açık – kolay ulaşabilir olması düşünülmüş ve demokrasinin en önemli simgesi olan meclis binası yapının odak noktasına yerleştirilmiştir. Meclis binası kent sakinlerinin dışarıdan izleyebilecekleri açık-geçirgen bir yapıda geliştirilmiştir. Meclis binasının baktığı yöndeki (batı yönündeki) park alanında oluşturulan amfi düzenindeki yeşil alan ile kentlilerin meclis toplantılarını izleyebildikleri bir platform yaratılmak istenmiştir. Bu sayede meclisin toplantılar dışında muhtemel farklı aktiviteler içinde kullanılabilmesine olanak sağlanmıştır.

Meclis binasının batı cephesi meclis toplantılarının dışında sinema, konser vb. aktivitelerin gerçekleşebileceği bir düzlem olarak düşünülmüştür. Böylece meclis sadece halkın geleceği için kararların alındığı bir mekanın dışında halkın farklı etkinlikler için kullanabileceği ortak bir buluşma – odak noktası haline de gelmektedir. Bu durumda meclis toplantı etkinliklerinin dışında kamuya açılmış, gelişen dünya düzeni ve demokratik yapılanmaya bir refleks olarak da açık ve erişebilir bir hale getirilmiştir. Meclisin üzerinde yapılaşmamanın olmamasına dikkat edilmiştir kavramsal olarak da meclis demokratik toplumlarda halkın temsiliyeti açısından en önemli merkezdir ve üzerinde herhangi bir oluşum yoktur.

Bu bağlamda meclis üye girişi, giriş kattan verilmiş, halk (seyirci) girişleri üst kattan verilmiş ve halkın etkin olarak izleyebileceği bir düzen kurulmuştur. Öte yandan peyzajda oluşturulan amfi ile meclisin kapasitesi dışında da izlenebilmesi amaçlanmıştır. Bunun dışında binanın çekirdeği meclise bir fon oluşturarak onu vurgulayacak şekilde yerleştirilmiş ve böylece meclisin duruşunun güçlendirmesi hedeflenmiştir. Bunun yanı sıra çekirdek tüm fonksiyonların cepheden izlenebilir olması bakımından da ortaya yerleştirilmiş böylece tüm cepheler dışarıdan izlenebilir şeffaf hale gelmiş ve şeffaflığıyla gelişen demokratik düzene atıfta bulunmuştur. Fuaye aynı zamanda etkinlik alanı olarak düşünülmüş ve 1.bodrum kata yerleştirilmiştir. Bu sayede etkinliklerin (sergi, performans vb.) amfi şeklinde düzenlenmiş yeşil alanla dışarıya taşmasına olanak sağlanmıştır. Bunun dışında yemekhane 1.bodrum kata yerleştirilmiş ve muhtemel etkinlik durumunda halka hizmet edebilme ihtimali de düşünülmüştür. Meclis yapısını destekleyen fonksiyonlarda yine etkinlik alanının etrafında yerleştirilmiştir.

Böylece 1.bodrum kat farklı fonksiyonların bir araya geldiği bir zemin haline gelmiştir. Galeri boşluklarından alınan ışık sayesinde de bu alan doğal ışık ve havalandırma açısından konforlu bir alan olacak şekilde düşünülmüştür. Binanın ana girişi meydana bakacak şekilde İsmet Paşa Caddesi yönünde kurgulanmıştır. Protokol girişleri de 4519. Sokak yönünden olacak şekilde düzenlenmiştir. Aynı sokaktan protokol otopark girişi alınmıştır. Protokol dışındaki kullanıcılar için otopark girişi A alanındaki otopark giriş çıkışlarından olacak şekilde düşünülmüş, A ve B alanındaki 2. Bodrum kattaki otoparklar birbirlerine tünel ile bağlanmıştır. İhtiyaç programında verilen ilgili fonksiyonlar birbiriyle bağlantılı olacak şekilde yerleştirilmiştir. Başkanlık ve ilgili birimler en üst katta yerleştirilmiştir.