Katılımcı (Turgut Uyar Mezarı), İstanbul’un Mezarları Tasarım Yarışması

Proje Raporu

Yarışma alanı eğimli bir arazide alt kısımda Turgut Uyar’ın mezarının bulunduğu üst kısmında ise toprak dolgunun yer aldığı bir alandır. Bakımsız bir halde bulunan mezar, beton çerçeve ile çevrili ve dikdörtgen formdadır. Mezarın dört tarafını dolaşan mermer denizlik mevcuttur. Baş taşı; mermerden, dikdörtgen formda ve iki ayak üzerine oturmaktadır. Yeni tasarımda mezarın üst kısmında bulunan toprak dolgunun arazinin eğimine ve merdiven aksına paralel olacak şekilde yeniden düzenlenerek mezarın bu yüzeye konumlandırılması amaçlanmıştır.

Tasarım felsefesinin kurgulaması ise şu şekilde örgütlenmiştir. İnsan ve zaman ilişkisi üç kategoride incelenmiş ve bu ara-kesit tasarım kurgusunun temel kaynağı olmuştur. Bu kurmaca da başta evren insanla etkileşime geçmemiş zamandır. Zaman herhangi bir deneyim içermez sadece boşluktan ibarettir. İkincisinde zaman insanla buluşur ve insan zamanı kendi biricikliği ile boyutlandırır. Üçüncüsünde ise insan artık yaşamaya, deneyimleye başlamıştır, bu deneyimler bir iz gibi zamanı lekeler böylelikle kendine artık bu dünyada bir yer edinmiş olur. Aslında “hatırlama”/ “hatırlatma” gibi bir sürekliliğin yaşamdan/ölüme yolculuğunda temel kırılma, doğrudan “iz” birikintisinin deşifre edilmesiyle de ilintilidir. Bu bağlamda Turgut Uyar’ın kişisel dünyasındaki deneyimlerin onun ölümünün ardından mezar tasarımında nasıl bir “izlek” le ve imgesel içerikle ele alınması kuşkusuz tasarımı şekillendiren asal parametredir. Onun imgesel çağırımlarla kitaplara ve şiirlerine yansıyan “öz-kavramlar”ın metaforik bir dizgilenişle anıt mezar tasarımında ele alınması amaçlanmıştır. Bu bağlamda pür bir anlatı kurgusunu yansıtan biçimsel örgü tercih edilmiş, dar kesitli bir topografik uzantı da yataylıkla anıtsal bir içerik referanslanırken, “malzeme-tasarım” bütünlüğünde brütal bir tavır sergilenmiştir. Yatay mermer bloğun geometrik düzeneğinde dolguyu tanımlayan çizgisellik yani mermer bloktaki taraklı doku, Turgut Uyar’ın hayat felsefesini barındıran bir kurmacayı imgeler.Onun derinlikli içsel ruh hali /hüzünlü/sevgi arayışı/sevgi tariflenişi) aynı zamanda açık/seçik bir okunaklılığa ve sürekliliğe sahiptir. Mezar yapıtının tasarım kurgusunda bu bağıntıların açığa çıkması amaçlanmıştır.

Her şeyi anlayan bir hiçlikten her şeyi var eden hiçliğe, Selam olsun UYAR’a …Yorgunluklarıyla mutlu bir bilgenin dizgelerinden ….

” ….geldim gittim geldim bir şey bulamadım, üzüldüğüme ve yorulduğuma karşı/ ah aklıma her şey gelir, her şey gelir, doğan güne karşı batan güne karşı…” ¹

Ağustos 22 dediler ustan ölmüş. Çok gülünçsün Azrail Turgut Uyar ölür mü? ²

^[1] “ben ne güzel işerim sabah güneşe karşı”/tuyar
^[2] Onur Cem, https://wannart.com/icerik/7658-turgut-uyar-olur-mu