Katılımcı, Uzundere Cemevi Sosyokültürel Merkez Ulusal Mimari Fikir Projesi Yarışması

PROJE RAPORU

Cemevi önerisinde geleneksel Anadolu evinin yapısı ve mekânsal ayrımından yola çıkılarak oluşturulmuştur; Alevi ibadethanesi mekânsal açıdan, Anadolu evi mantığından kopmamış, Alevi dedesinin evi ibadethaneye dönüşmüş, yapı kompleksinde geleneksel Anadolu evi mekan izleri burada yaşatılmıştır.

Anadolu evlerinde üst katları özel mekanlar olarak; salon, odalar, alt katlarında ise; kamusal bağlamda üreten mutfak ve evin bağlantılı olduğu açık mekanlardan avlu, bahçe gibi öğelerden oluşmuştur.

Kare planlı cem meydanı, tepesinde açılan ışıklık, düşey eksenin göğe açılma noktasını oluşturur. Semah yersel eksende gerçekleşen bir eylem değil düşey eksende gerçekleşen ruhsal bir eylemdir. Kubbedeki ve meydanın zemininde oluşan düzen Aleviliğin on iki sayısı simgeselliğini karşılar. Yapı kompleksi oldukça meyilli bir arsada bulunmaktadır. Yapı birbirine bağlanan, mekanlar bütünü olarak kendini ifade etmekte ve birbirine bağlanan farklı kotlarda parçalı avlularla kütlelerden oluşmaktadır.

Yapı kompleksi 3968. Sokaktan, tek katlı olarak algılanmakta ve insan ölçeğine yakındır. Bir ibadet mekanının anıtsallık ve simgeselliğini yapı karakteristiğiyle verilmiştir. Cem avlusuyla başlayan ve kademeli olarak inen farklı mekan kurguları olan değişik algılar oluşturacak bir yapıya sahiptir.

Cem avlusu ve cem meydanı, muhabbet meydanı üst kata yerleştirilmiş, alt zemin katında cenaze ve taziye alanı olduğu, yemek salonu sosyal iletişim ve kamusal alanlar yerleştirilmiştir. Solon, sergi salonu, derslikler, atölye mekanları bu kotun altına konumlanmıştır. En alt kotta ize otopark ve teknik alanlar yapılmıştır.

Hayat ağacı çevresinde yapılan ritüeller ağaçların göğe açılan kapı ve tecelli olmaları sebebiyle yakınlarında yapılan dualar tanrıya daha çabuk ulaştığına inanılır. Mevsimler törenlerin (Hıdırellez, Abdal Musa, kurban cemleri) yapılacağı avluda, musalla ve taziyeye yakın daha küçük cemlerin çoğaltma gibi ritüelleri yapılabileceği küçük muhabbet meydanından görsel bağ kurabilecek şekilde konumlandırılmıştır.

Yer- su anlayışında cem avlusundan başlayarak bir pınardan akarcasına gelip alt katta, yeraltı- yer ve göğü birleştiren bir inanış olarak burada sonlanmıştır. Alevi kozmolojisinde, önemli olan merkezi yapı dört yön ve kapı metaforları cem meydanında soyutlanarak kullanılmış ve çocuk oyun alanı ve açık alan yönünde de görsel bağ güçlendirilmiştir.

Çocuk oyun alanı ile parsel sınırlarını yok eden bu parçalar arasında biçimsel akışkanlık kuran bir mekânsal sistem önerilmiştir. Her parça diğer bir parça ile mekânsal olarak ilişkilendirilmiştir. Mekanlar topoğrafya ile birlikte birbiri içinde akması ve açık alanlara açılması amaçlanmıştır.

Arsanın dış çeperinde ise alanı sınırlayan yapı ile bütünleşmesi kentle ve mahalle ile ilişkisini kurması giriş bağlantıları ile de koordine etmesi çocuk oyun alanını buranın bir parçasıymış gibi davranması sağlanmıştır.

Çeperde kolonatlar ile de alan tanımı yapılması amaçlanmıştır. Diğer yaklaşım yönleriyle hem görsel hem yaya sirkülasyonu olarak bağ kurulmuştur.

Sonuç olarak Kabağlar’da yapılacak Uzundere Cemevi sosyokültürel kompleksi, mikro ölçekte yakın çevresi ve mahallesiyle makro ölçekte kentle iletişim ve geçmişle bağı oluşturan, gelecek içinde cemevi ve alevi ritüelleri gerçekleştireceği ve ruhunu da taşıyacağı bir ibadethanenin elde edilmesi amaçlanmıştır.