Katılımcı, Uzundere Cemevi Sosyokültürel Merkez Ulusal Mimari Fikir Projesi Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

A) İNANÇ VE KÜLTÜR

Anadolu’nun tarihi sürecinde Alevi inanç ve kültürünü irdelediğimizde iki vurgu öne çıkmaktadır; Birincisi, egemen güçlerin sosyal ve siyasal baskıları sonucu Alevilerin inanç ve kültürlerini eşit ve özgür yaşayamamaları, ikincisi, buna bağlı olarak nitelikli mekansal bir dil geliştirememiş olmalarıdır.

Alevilik inancının yaşama bakışında inancın, ırkın, cinsin, rengin önemi yoktur. Bir başka ifadeyle söz konusu anlayış; insanlar (canlar) arasında sevgi, saygı, hoşgörü, hak ve adalet anlayışını geliştirme ilkesine dayanır.

Bu anlayış doğrultusunda cem mekanları geçmişte erken örneklerinde olduğu gibi insan ölçeğinde sade ve dingin, alçak gönüllü, gösterişten uzak, insan – doğa ve tanrı ilişkisini vurgulayan bir mekan dili geliştirilmesinin doğru bir yaklaşım olacağını düşünmekteyiz.

Bu anlayışı öncelleyen nitelikli, çağdaş mekan dilinin geliştirilmesi aynı zamanda geçmişten günümüze çağdaş gelişmeye olan inancını yitirmeyen Aleviliğin gelişmesine katkı sağlayacağına inanmaktayız.

Bu yaklaşım doğrultusunda, çağdaş yaşamın gerekleri olan sosyal iletişim ve paylaşım ile bağ kuran mekan örüntülerine yer verilmelidir. Alevi inancının doğal sürecine uyumlu inanç ritüelleri ile birlikte sosyokültürel ihtiyaçlarına yanıt verebilen ancak simge, sembol ve anıtsal değerlerin abartılmadığı insana, doğaya, çevreye saygılı bir anlayış tasarımın öncelikli hedefleri olmadır. Bu öngörüye dayanılarak kalıplaşmış bir tipoloji anlayışından uzak, yerin ne istediği sorgulanarak, doğal ve yapay çevrenin verileri ışığında söz konusu tasarım gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.

B) BİÇİMLENİŞ

Cemevi mekansal kurgusu arsanın konumu, kısıtları, geometrisi, topoğrafyası ve mevcut yerleşim dokusuna bağlı olarak;

a) (+2.00 ) kotunda ; yaya ve taşıt erişimi,
b) (+0.00) kotunda ; cenaze meydanı, meydan-muhabbet evi ile kültür mekanları,
c) ( -4.00 ) kotunda; yönetim, aşevi ve mihman evi gibi sosyal mekanlar,
d) ( -8.00 ) kotunda; salon-sergi-eğitim amaçlı kültür mekanları,
e)( -12.00 ) kotunda ; kahvehane ve açık etkinlik meydanı,
f)( -12.00 ve -15.00) kotunda; servis ve kapalı otoparka yer verilmiştir.

Yapının mekânsal kurgusu; arsa eğimine bağlı olarak yatayda ve düşeyde birbirine bağlanan avlular, meydanlar ve parçalı kütlelerden oluşan, doğal peyzajın mekana sızdığı ve mekanların yer yer gizlenip yer yer de açığa çıktığı zengin bir mekan diline dayanmaktadır.

Alevilik inancında “Haktan gelme (doğum) ile Hakka Yürüme (ölüm)” aynı öze dönüştür. Bu anlayıştan yola çıkılarak ; Giriş avlusu ve cenaze avlusu -+0.00 kotunda , geçirgen duvar ile hem ayrılan hem de birleşen konumda yorumlanmıştır.

(+2.00) yol kotundan cemevi kompleksine yaklaşımda bakıldığında; mekanın üst kottan algılanması önemsenerek, (+0.00) kotunda yer alan çökertilmiş avlu kurgusu etrafında açık, yarı açık parçalı mekanlar kurgusu gerçekleştirilmiştir.

Parçalı kurgulardan, giriş yapısı olan, (giriş-kontrol, hediyelik satış, kitaplık) birimi ile, (morg, cenaze yıkama, lav.-wc) birimi, (+3.00) kotuna kadar yükseltilerek, çatı örtüleri yeşil çatı olarak tasarlanmıştır. Bu durum aynı zamanda meydan evi ve muhabbet meydanını öne çıkmasını sağlamıştır.

Giriş meydanının yol kotundan algılanması ve tanımlanması amacıyla meydan evinin giriş kapısı ve çatı kotundan başlayan, yol kotuna kadar devam eden boşluktaki yatay kiriş avluya giriş kapısı niteliğinde tasarlanmıştır. Bu bağlamda, aleviliğin açık, hoşgörülü, sıcak ve davetkar anlayışı öne çıkarılmıştır. Giriş meydanı aynı zamanda yol kotuna kadar olan amfi düzeni ile, açık gösteri ve etkinlik meydanı niteliğine kavuşmuş, avluya bağlı yaya aksları ile parka ve açık otopark alanlarına erişim sağlanmıştır.

Sonuç olarak; parçalı prizmaların farklı kotlarda açığa çıkardığı zengin birliktelik, insan ölçeği ile uyumlu, yalın dışavurumu ile doğaya insana ve çevreye saygılı ‘Cemevi’ tasarımı gerçekleştirilmiştir.

JÜRİ RAPORU

3.ELEME

107 SIRA NUMARALI PROJE Üst kot ana yaklaşım mekân kurgusundaki planimetrik yalınlığa karşın üçüncü boyutta kütle kompozisyon dengesizliği ve otopark çözümü olumsuzdur.