Katılımcı, Uzundere Cemevi Sosyokültürel Merkez Ulusal Mimari Fikir Projesi Yarışması

RAPOR

Aleviler yüzyıllardır gördükleri baskı ve zulümden ötürü sürekli saklanma ve gizlenme içgüdüsü içindedir. Hiçbir zaman özgürce inançlarını yaşayamamış bir toplumdur. Bu yüzden alevilikte tarihsel olarak “cem evi” denilen bir mekan yoktur. Bu mekanlar kentleşme ile ortaya çıkmıştır. Aleviler geleneksel olarak cemlerini dedelerin evinde meydan adı verdikleri geniş bir odada icra ederlerdi.

Günümüzde cem evleri camilerin muadili olarak gösterilmektedir. Ancak bu yanlıştır. Cem evi “toplanma evi” cami ise “toplanılan yer” anlamına gelir. Cem evleri camilerin değil tekke ve dergahların devamıdır. Camiler insanların namaz kıldığı, tekke ve dergahlar ise tarikat zikirlerinin yapıldığı yerlerdir. Bu yüzden cem evi caminin muadili değildir.

       Alevilikte “Dört Kapı Kırk Makam” öğretisinin önemli yer tuttuğu bilinmektedir. Bu öğreti insanı kemale götüren ana ve ara basamakları ifade eder.

      Bu bilgilerin ışığında tasarıma yaklaşımım önce Aleviliğin felsefesini özümsemek ve arsayı anlayarak  topografik yapısına göre çalışmalar çıkarmak oldu. Arsada bulunan kot farkı bu tasarımda yapının çevresiyle ilişkisini kendiliğinden oluşturmakta ve çevreyi de içine almaktadır. Tasarımı yölendiren bir diğer husus ise Alevilerin yaptıkları semah ve sembolik rakamları olan “dört” oldu. Fikir olarak bu yapının saklanmaktan çok görünür olmasını istedim fakat o hak ettiği ihtişamını da kendi içinde sade bir dille göstermesi ana amacımdı. Arsada bulunan kot farkı bir problemdi. Ancak bu probleme karşı yaptığım tasarımda kot farkı lehimize döndü. Bu sayede bir üst bir de alt meydan oluşturularak çevreyle yapı ilişkilendirildi. Meydan evinin bulunduğu kütle giriş kotundan 1.50 metre yükseltilerek alt kotta ki küçük muhabbet meydanına ışıklık sağlandı ve aynı zamanda binanın görünürlüğünü etkiledi. Bu yapı tamamen semah esas alınarak yuvarlak bir formda oluşturulurken , çatısı dörtgen bir formda yapının üstüne oturtuldu. Aynı zamanda kütlenin dört parça cam ile dörde bölünmesi doğal aydınlatmanın kullanım olanağını arttırdı. Ve bu dört parça cam alt kota kadar devam ederek 1. Bodrumdaki meydan evinin tam altında bulunan küçük muhabbet meydanına çıkan dört koridora bağlanarak yapıya bütünlük kazandırdı. Bu form tasarımda meydana bakan diğer tüm mekanları da etkileyerek hem içe hem dışa dönük bir yapı oluşumuna izin verdi.