Katılımcı, Van İpekyolu Belediye Merkezi Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Tarih boyunca önemli medeniyetleri barındırmış olan Van, coğrafi konumu, kültürel çeşitliliği ve potansiyeli ile halkı için önemli bir mirastır. Bu mirasın farkındalığını yaratmak ve yaşatmak kentlilerin bütünleşmesiyle mümkün olup, belediyeler bu oluşumlara ev sahipliği yapmaktadır. Şartnamede belirtilen  ‘Halk Odaklı ve Eşitlikçi’ yönetim anlayışı bu olguyu desteklemekte ve amaçlamaktadır. 

Kurgu

Yapmış olduğumuz okumalar ve çevresel analizler sonucunda kurguladığımız proje; kadın, erkek, çocuk, yaşlı gözetmeksizin herkese hitap edebilen ve kentliyi ortak bir bağda toplayıp bütünleştiren eşitlikçi bir yaklaşım hedeflemektedir. Bu bağlamda belediyenin ihtiyaç duyduğu mekânsal alanlar ve kamusal alanlar kolektif kullanılacak şekilde kolay erişilebilir ve sürdürülebilir olarak kurgulanmıştır. 

Proje alanı kent merkezinde, güney ve kuzey cephelerinden erişim olanağı bulunan bir konumdadır.  Yapılaşma sınırı içerisinde batı ve doğu cephesi, Kuzey ve Güney cephelerine göre daha geniştir. Arsanın doğusunda ilkokul bulunmakta olup bu kısımdan arsaya sınır oluşturmaktadır. Batısında ise park alanı olarak ayrılmış olan bölge yeşille görsel ilişki kurması ve peyzaja açılan bir plan kurgusuna imkan vermesinden dolayı bir fırsat olarak görülmektedir.

Mimari Tasarım

Yapılan analizler sonucunda proje alanının kuzey yönünde bulunan Mareşal Fevzi Çakmak Caddesinin çok yoğun olduğu, kent merkezinden alana ulaşımı sağlayan ana yol ve kentin doğu yönünde büyüme aksını oluşturduğu gözlenmiştir.   Bu analiz sonucu proje alanına ana girişin  Mareşal Fevzi Çakmak caddesine yakın olması planlanmıştır. Kuzeyde yapı  geri çekilerek, davetkar alanlarla meydan kurgulanmış ve insanların yapıya ulaşması için bir karşılama, bekleme alanı oluşturulmuştur. Bu alanın devamında, Mareşal Fevzi Çakmak Caddesiyle İnkılap Sokak’ı birbirine bağlayan bir aks oluşturularak halkın ara mekanda projeye dahil olması düşünülmüştür. Aynı şekilde proje alanının hemen yanında bulunan ve rekreasyon alanı olarak halkın sıkça kullanacağı düşünülen park alanından kütlenin ortasına doğru bir aks açılarak insanların parkı ve ara mekanları deneyimleyerek belediye binasına ulaşması amaçlanmıştır. Böylelikle iki ana aksın kesişimi belediye binasının girişini oluşturmuştur. Yaratılan bu akslarla zemin kotta yapı 3 parçaya ayrılmış ve bu parçalar peyzaj ve halkla ilişkilendirilip sosyal alanların parka yakın olan yapı aksında yer alması düşünülmüştür. Bu parçalanma tasarım için verilecek olan işlevsel kararlara zemin oluşturmuştur.

Halk odaklı yönetim anlayışının ve hizmet kalitesinin halkla birlikte planlama birlikte yönetme ilkesinin daha etkin yürütülmesi adına Peyzaja komşu olacak olan iki alan halkın kolayca deneyimleyebileceği sosyal-eğitici alanlar olarak kurgulanmıştır. Bu alanlardan İnkilap Sokak’a yakın olan bölümün daha sessiz olması ve peyzajla olan ilişkisinden dolayı bu bölüm kent kütüphanesi olarak tasarlanmıştır. Ayrıca bu alanda hem iç avluya hem de peyzaja bağlantılı olacak şekilde kafe düşünülmüştür. Çok amaçlı salon ve meclis salonunun aynı blokta düşey bağlantılı olarak kurgulandı. Bu blok önde yaratılan meydanın devamına yerleştirilerek anıtsal bir giriş niteliği oluşturarak ilgi çeken ve insanların kolay algıladığı bir mekana dönüşmüştür. Belediye bloğu okula yakın konumlanmıştır. Belediye bloğunun protokol girişi Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi’nden verilmiştir. Protokol girişinin önüne makam araçlarının yanaşabilmesi için cep yapılmıştır.

Projenin hakim rüzgar yönü doğudur.  Belediye bloğunun geniş bir cepheye sahip olmasıyla, bu bloğun doğu rüzgarına engel oluşturması düşünülmüştür. Bu sayede rüzgarın soğutucu özelliğinin avluda yaratacağı olmuşuz koşulların önüne geçilmiştir. Rüzgarın engellenmesiyle avlunun konumlandığı bölgenin korunaklı bir alan olacağı öngörülmektedir.

Hacimleşmeye başlayan zemin katta bu bahsedilen program işlenmiş olup birbiriyle fiziksel olarak bağımsız kütleler meydana gelmiştir. Kütleler z ekseninde katmanlaşmaya başladıkça belediye binasının halkla ilişkilendirilmesi düşünülmüş ve sosyal – eğitici kütleler birbiriyle fiziksel temas kurmaya başlamıştır. Böylelikle halkın doğrudan projeye dahil olması ve kamusal bölgenin net sınırlarla ayrıştırılmaması kararları uygulanmıştır.

Sirkülasyon

Belediye bloğunda üç tane düşey sirkülasyon tasarlanmıştır. Ana girişte 2 kola ayrılan sirkülasyon tasarlanmış olup bir tanesi cephede görsel algıyı kuvvetlendirmek için tasarlanan düz kollu merdiven sistemidir. 3. Sirkülasyon ise protokol girişini karşılamakta ve makam katlarına hizmet etmektedir. Ayrıca bu blokta çekirdeklerde yer alan ve yönetmeliğe uygun iki adet yangın merdiveni kurgulanmıştır.

Sosyal mekanların olduğu bloklar kendi içinde sirkülasyon sistemlerine sahip olup fuaye ve galeri boşluklarında yer almaktadırlar. 2. Katta sosyal alanlar ile belediye bloğu köprülerle birbirine bağlanmaktadır. Bütün mekanlar herkesin ulaşabileceği şekilde tasarlanmış olup engellilerin erişebilirlikleri de sağlanmıştır.

Hacim sirkülasyon organizasyonu kurgusunda bırakılan galeri boşlukları mekanların düşey algılarını kuvvetlendirmektedir. 

Otopark Düzenlemesi

Açık ve Kapalı otopark girişlerinin trafik yoğunluğunun fazla olduğu Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi’nden verilerek, trafiğin daha rahat işlediği İnkılap Sokak’tan çıkış yapacak şekilde  tek yönde ilerlemesi planlanmıştır. Kapalı otopark -4 m kodunda 50 araçlık yer ayrılmıştır. 50 aracın 3’ü engel vatandaşlara ayrılmış olup giriş mekanlarına yakın konumlandırılmıştır. Açık otoparkta araçların  yola paralel park etmesi kurgulanarak, rekreasyon alanı genişletilmiştir.

Sürdürülebilirlik – Ekoloji – Ekonomi

Dünyada her geçen gün artan enerji talebi ekonomik ve ekolojik bazı problemleri de beraberinde getirmektedir. Çevresel etkileri daha az olan sürdürülebilir, yenilenebilir ve çevre dostu enerji kaynaklarının başında güneş enerjisi gelmektedir. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün yapmış olduğu ölçümler doğrultusunda Van’ın güneşli gün sayısının ve  güneş radyasyonu miktarının Türkiye ortalamasının üstünde olduğu saptanmıştır.  Van’ın fotovoltaik sistem kullanımı için uygun değerlerde olması  sebebiyle güneş enerjisinden maksimum fayda sağlanabileceği düşünülmüştür. Bu sebeple fotovoltaik sistemler tasarıma entegre edilerek, güneş enerjisinden elektrik üretimi hedeflenmiştir. Yüksek sıcaklıklarda fotovoltaik performansı düşmektedir. Van’ın ortalama sıcaklık değerlerinin düşük olması, fotovoltaik panelin optimum seviyede çalışmasına olanak sağlamaktadır.

Sert hava koşulları nedeniyle korunaklı bir cephe tasarlanması öngörülmüştür. Cephede doğal taş kaplama ve seramik kaplama gibi ekolojik, sürdürülebilir ve yerel malzemeler tercih edilmiştir. Cephe dinamik, tutarlı ve kendi dilini oluşturan bir şekilde tasarlanmıştır. Cephe kaplama sisteminde ekonomi, uygulama ve imalat kolaylığı için üç farklı tip doğrama kullanılarak modüler bir sistem yaratılmıştır. 

Yapının güney kısmında oluşturulan avlu boşluğuyla ara mekanların doğal ışıktan yararlanması sağlanmıştır.

Belediye bloğunun çatısı sıcak çatı olarak oluşturulmuştur, böylece mekanların ısı kayıplarının minimum seviyeye indirilmesi amaçlanmıştır. Çatının tek yöne eğimli olması, yağmur sularının bu noktada biriktirilmesine olanak sağlamıştır. Biriktirilen yağmur sularının rezervuar sistemi ya da bahçe sulamada değerlendirilmesi düşünülmüştür.