Katılımcı (VIA Mimarlık), Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası Yarışması

MİMARİ RAPOR

“Güç ve iktidar her yerdedir.” Michel Foucault

POLİTİKA

Herhangi bir belediye binası mimarisinin hem programsal hem de sembolik olarak içinde bulunduğu sosyal ve politik ortamdan soyutlanması imkansızdır. Mimarisi o ülkenin, bölgenin ve şehrin dinamiklerini yansıtmak, onunla yoğrulup şekillenmek durumundadır. Günümüzde hem uluslararası hem de ulusal sosyo-politik gelişmelere bakıldığında gücün ve iktidarın devamlı olarak sorgulanıp yeni oluşum ve tanımların yaratıldığı görülmektedir; büyük ve kökten değişimlerin yaşandığı bir zamandır şu an. Böyle bir durumda bu tartışmanın bir belediye binası mimarisine, özellikle de büyükşehir belediye binası ise, yansıtılması kaçınılmazdır.

Tartışma “güc”ün ne kadar bütünsel ne kadar parçalı olacağıyla ilgilidir. Güç ve iktidar tartışmaları bütün ve parça, merkez ve çeper, bağlılık ve serbestlik gibi zıt kutuplar arasında gidip gelmektedir. Burada çözüm bir denge, bir ara durum yakalamakta olabilir; hem merkezi bir bütün olabilen hem de parçalanmış çeperiyle ilişki kurabilen bir organizma. Mimari planlama bu anlayışta ilerlerse 21. yüzyıla uygun bir güç coğrafyası kurgulanabilir.

VAZİYET

Belediye binasının yerleşeceği alan imar planına göre çok farklı ölçek ve fonksiyonlarla çevrili olacaktır. Güneyde büyük bir park, güneybatıda ticari bir bölge, batıda yine bir park, kuzey batıda ve kuzeyde bir lise ve ilkokul, kuzey, kuzeydoğu ve doğuda yüksek konutlar ve güneydoğuda yine bir park ve okulla çevrilidir. Belediye binasının parçaları da bu çevresel program ve ölçeklere göre şekillenir. Başkanlığı ve müdürlükleri içeren ana kule ve blok yüksek ve yoğun konut bloklarının olduğu kuzey çepere yaslanır. Daha kamusal programlar içeren parçalarsa park, ticari ve eğitim gibi çevre fonksiyonlarla ilişki kuracak şekilde güneye dağılırlar. Belediye binası bir kampüs gibi çevresindeki farklı kentsel ölçek ve işlevleri birleştirici, toplayıcı ve bütünleştirici bir rol görür.

PROGRAM

Belediye programı iki ana başlık altında toplanabilir: belediye çalışanlarına özel ofis alanları ve kamuya açık sosyal alanlar. Ofisler daha büyük ölçekli ve merkezi kule-blok hibrid yapısında toplanmakta, kamuya açık sosyal programlarsa kent ve park peyzajıyla bütünleşen parçalı yapılar içine dağılmaktadır. Böylece hem program hem de form olarak zıtlıklardan doğan bir denge yakalanmaya çalışılmaktadır. Bu dengenin içinde diyalektik bir dinamizm de barınmaktadır.

Belediye binası farklı fonksiyonları bir arada bulundurabilen ve içindeki farklılıkları ve parçaları uyumla birleştiren hem merkezi hem de parçacı bir kompozisyona sahiptir. Kamusal programlar insan ölçeğinde avlular etrafında şekillenir. Ofisler ise güneye ve manzaraya bakılacak şekilde dizilir, konut bloklarına bakabin kuzey cephesine dolaşım konur. Başkanlık sembolik kule içinde son iki en yüksek kattadır. Ancak bu kulenin çatı terasında tüm halka ve şehirliye açık seyir terası bulunmaktadır ki en yukarıda başkanlığın da üstünde halkın bulunduğu her zaman anımsatılsın.

PEYZAJ

Arazinin güneyinde, güneybatısında ve güneydoğusunda oluşturulacak olan şehir parklarının varlığı önemli bir girdidir. Bu parklar güneyde bir yay çizerek belediye binasını kuşatırlar. Park güneyden kuzeye doğru belediye yapılarının içine süzülür ve buradaki tekli pavyonların arasına sızar, özellikle de batıdaki yoğun yol ve aksa doğru içinde sosyal binaların olduğu kamusal bir park yaratır.

Belediye ofisleri ise kuzey ve kuzeydoğu tarafına açık otoparklarla birlikte yerleşir ve bu köşeyi çok daha sert zeminlerden oluşan daha kentsel bir doku yapar.

TEKTONİK

Programdaki yüksek katlı kule-blok ofis binası ile park içindeki tekil kamusal yapıların ikilemi tektonik olarak da vurgulanır. Park içindeki yapılar uzun saçaklarıyla gölge yaratırken ofis yapıları açık kullanılabilir teras çatılara sahiptir. Kamusal yapılar doğal taş kaplı duvar-cephelerle yere basarken ofis blok-kulesi balkonlarıyla göğe doğru yükselir. Dikey ahşap dokulu güneş kırıcılar ise tüm yapılarda yer alan ve onları birleştiren ritmik bir cephe kurgusu oluşturur.