Kayseri Camii Kebir Çevresi Kentsel Yenileme – Bitirme Projesi 

Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Mimarlık Bölümü 2019-2020 Bahar Dönemi Bitirme Projesi öğrencileri olarak, Mimar Alper Aksoy ve Mimar M. Akif Kemerlioğlu yürütücülüğünde Kayseri Camii Kebir Çevresi Kentsel Yenileme Projesi konu olarak çalışıldı. 

MİMARİ PROJE RAPORU: 

Proje Alanına Yaklaşım: 

Kayseri Camii Kebir çevresi, geçmiş yıllardan günümüze dek incelendiğinde;

– Zaman içerisinde sosyal yaşantının azaldığı, alanın sadece belli bir yaş grubuna hitap ettiği ve çevredeki bakımsız yapıların tarihi-dini yapıları gölgede bırakarak görüntü kirliliği yarattığı tespit edilmiştir.

– Alanda aktif yeşil alan ve sosyal mekan eksikliği bulunmaktadır.

– Proje alanında çok sayıda ticari birim bulunmasına rağmen, alan bir ticari merkez olmaktan uzak. Yerel satıcılar turistik olarak ziyaret edilmemekte ve orta yaş üstüne hitap eden ticari işlevlerle birlikte genç nüfusun ilgisini çekmemektedir.

– Camii Kebir’ in çevresinde, ibadet dışında çevresinde zaman geçirilecek sosyal açık- yarı açık mekanlar ve yeterli bir cenaze alanı bulunmamakta.

– Yol kotunun zamanla yükselmesi ile tarihi yapıların kendi kotları geri planda kalmış ve özellikle Hatuniye Medresesi, çevresindeki yapı kirliliği ve alt kotta kalmış girişi ile oldukça geri planda kalmaktadır.

– Alanda çok sayıda silüeti bozan, niteliksiz ve kullanılmayan yapı bulunmaktadır.

Vaziyet Kararları: 

Bu verilerle birlikte;

– İlk adım olarak alanda kat yüksekliği, tarihi yapıları ezen, silüeti bozan ve niteliksiz yapılar yok sayılmıştır.

– Tarihi yapıların kendi kotlarından esinlenerek alt kotlarda avlular oluşturulmuştur. Bununla birlikte insanlara alanlarda farklı perspektifler sunmak ve sıkışık doku içerisinde rahat mekanlar oluşturmak amaçlanmıştır. Alt kot avluları birbirlerine bağlanmış, süreklilik sağlanmıştır.

– İnsanların, Kayseri merkezini farklı kotlardan farklı perspektiflerle algılaması amacıyla alt kot meydanlarına ek olarak, üst kotlarda alanı baştan sona gezdiren platform tasarlanmıştır.

– Camii Kebir’in önünden geçen Ulu Camii Caddesi yayalaştırılarak, olağan sirkülasyonu hareketlendirmek amaçlanmış ve farklı  geçişler, açılar sağlayan bir pasaj tasarımı yapılmıştır. İnsanları üst kotta gezdiren platform bu pasaja bağlanmıştır. Pasaj vaziyetinde, Vezir Hanı’ndan referans alınmıştır.

– Alana yabancılaşmadan akışkan bir vaziyet oluşturmak amaçlanmıştır. Alt, üst ve 0.00 kotları kesintisiz olarak baştan sona insanları ulaştırmaktadır.

Kütle Dağılımı ve Oluşumu: 

– Alanda 3 farklı meydan ve işlev grubu belirlenmiştir. Hatuniye Medrese’si ile Camii Kebir’ i bağlayan meydanda kütüphane, eğitim, sosyal ve ticari birimler yer almaktadır.

– Kadı Hamamı arkasında yer alan meydanda, atölye,sergi,kafe gibi sosyal birimler konumlandırılmış ve genç nüfusa hitap etmek amaçlanmıştır.

– Camii Kebir’ in kuzeyinde yer alan pasajın, tarihi yapılara en uzak noktasında konaklama birimi tarihi yapılara saygı duyma amacıyla kademeli olarak yükselmiştir. Pasajın içinde ticari birimler ve bir abdesthane bulunmaktadır.

– Pasajın kuzeyinde, kale surları meydanında, ofis, sergi, kafe, ticari, sosyal birimler ve konferans salonu yer almaktadır. Konferans Salonu, Kayseri Meydan’ ından gelen sirkülasyonla rahat ulaşımın sağlanacağı biçimde konumlandırılmıştır. Bu meydan için zamanla yıkılmış bir sur duvarı, modern malzemelerle canlandırılmış ve ofis birimlerinin terasına bağlanarak bir kent terası oluşturulmuştur.

– Tüm kütlelerin zemin katlarına sosyal işlevler verilerek, insanların alanda daha çok zaman geçirip sosyalleşmesi, her yaş grubunun bir araya gelmesi hedeflenmiştir.

– Yayalaştırılmış meydan çevresinde bir otoparka ihtiyaç duyulduğu için ve sıkışık doku içerisinde araç kirliliği yaratmamak adına konaklama biriminin altında kapalı otopark çözülmüştür.

– Sosyal işlevlerin tarihi yapılarla görsel, işitsel iletişiminin sağlanması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda kafeler, sergiler, atölye ve fuayeler Kadı Hamamı, Camii Kebir, Hatuniye Medresesi, Vezir Hanı, Pamuk Hanı,Kapalı Çarşı ve kale surları gibi mevcut tarihi birimlere bakacak şekilde konumlandırılmıştır. Konaklama biriminin Camii Kebir’ e bakan cephesinde teraslar tasarlanmış ve insanlara tarihi bir manzara sunulmuştur.

Malzeme ve Cephe Kararları: 

– Tarihi çevrede, zamanla eskiyebilen malzeme kullanmak amacıyla cephe ve çatılarda çinko kaplama tercih edilmiştir. Renk olarak koyu gri ve bu renge hareket katmak için bazı yüzeylerde sarı renk kullanılmıştır.

– Yapılar hem plan düzleminde, hem üç boyutta cephe ve çatıları ile birlikte çeşitli açılarla kırılmış, böylece tarihi dokuda kendini ortaya koymuştur.

– Yapı girişleri, kendini okutmak adına cephelere uygun olacak biçimde çeşitli açılarla iç mekanlara doğru kırılarak tasarlanmıştır.

– Genel cephe kararı olarak, iç mekan ve dış yüzeye doğru yönelen derin pencereler tercih edilmiştir.