Kayseri Camii Kebir Çevresi Kentsel Yenileme – Bitirme Projesi

Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Mimarlık Bölümü 2019-2020 Bahar Dönemi Bitirme Projesi öğrencisi olarak, Kayseri Camii Kebir Çevresi Kentsel Yenileme Projesi konu olarak çalışıldı.

Yeraltı Sokağı

Alana Yaklaşım

Kayseri şehir merkezinde olup, Kapalıçarşı’nın yanında yer almaktadır. Ulu Cami olarak bilinmekle beraber değişik kaynaklarda Cami-i Kebir veya Sultan Cami olarak da anılmaktadır. Proje alanı içerisinde Kale surları, Pamuk Hanı, Raşit Efendi Kütüphanesi, Kadı Hamamı, Kapalı Çarşı, Vezir Hanı, Hatuniye Medresesi bulunmakta.

Hızla büyüyen ve değişen kent merkezi, tarihi-kültürel miras ve çevreleri özgün kimliğini, okunabilirliğini yitirerek zamanla tanımsız mekânlar bütününe dönüşmüştür.

Geçmişi yaklaşık 4500 yıl öncesine dayanan kentin merkezinin, en az 1500 yıldır yerleşilen bir alan olduğu belirlenmiştir. Kent özellikle 1950’lerden itibaren hızlı bir kentsel yenileme sürecine girmiştir. Buna rağmen sınırlı sayıda tarihi yapı günümüze ulaşmıştır. Kentte, tespiti yapılmamış ve düzenli arkeolojik çalışmalara konu olmamış birçok tarihi değer yer almaktadır (Çalışır Hovardaoğlu 2009).

Anadolu Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait tarihi yapılar tarihi kent merkezine konumlanmış, kente kimlik kazandıran ve kentin siluetini oluşturan unsurlardır. Kentin, mekânsal gelişimi sanayileşme hareketi ile birlikte önemli ölçüde değişmiştir. Kent merkezi, geniş arterlerin oluşturduğu ışınsal yol aksları ile birlikte bu akslar etrafında gelişmiş, ana arterlerin meydana bağlanması kent merkezinde trafiğin yoğunlaşmasına neden olmuştur. Dolayısıyla Kayseri tarihi kent merkezindeki mekânların ve yapıların birçoğu, hızlı değişim ve gelişim geçiren kent merkezi içinde kaybolmuş veya tamamen yok olmuştur. Kent merkezinin fiziksel değişimi ise halen devam etmektedir.

Bu değişim; proje alanının belli bir saatten sonra güvensiz olmasına, konutların işlevini yitirmesine, alanda aktif yeşil alan yetersizliğine, silüeti bozan yüksek katlı yapıların oluşmasına, alana araçların girmesi ile yaya yollarının dar olmasına, sıkışık ve düzensiz bir kent dokusu olmasına ve sosyal mekan eksikliğine sebep olmuştur.

 Vaziyet Kararı ve Kütle Dağılımı

Proje alanı sıkışık bir kent dokusuna sahip olduğu için proje yeraltında tasarlandı. Projeye bir dolaşım aksı belirlendi ve  bu aks üzerinde ki niteliksiz yapılar yok sayıldı. Yeraltı sokağının başlangıç ve bitiş noktaları, Kurşunlu Camii ve Camii Kebir\’dir. Yeraltı sokağının meydan tarafında ki girişinde, Arkeoloji bölümü derslikleri yer almaktadır. Arkeoloji bölümü sayesinde, yeraltından çıkan eserlerin sergilenebilmesi için sokağın içinde sergi holleri bulunmaktadır. Sokağın Kadı Hamamı tarafında ki girişinde bizi çok amaçlı salon karşılamaktadır. Çok amaçlı salonun üzeri Camii Kebiri seyretme amaçlı amfi olarak tasarlanmıştır. Sokağın içerisinde Restoran ve ticari birimler de yer almaktadır. Yalnızca otel, kütüphane ve kafe yer üstünde tasarlanmıştır.