Mansiyon, Karapınar Güneş Enerjisi Santrali SCADA Merkezi Binası Mimari Proje Yarışması

YER GÖK ARASI

…yer ile gök nasıl ayırt edilemiyorsa öyle kaybol bende, öyle yok ol…
…yer ile gök arasında durup ne yere ne göğe ait olmadığımı kanıtla…
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî
Şükeyra Şiirinden Alıntı

Uçsuz bucaksız bir çölde, yer ile gök en yakın ilişki içindeler. Hatta belki ikisi yer bile değiştirebilirler..

Karapınar ve Hafıza

Karapınar, günümüze uzanan 4000 yıllık geçmişi, merkezindeki tarihi şehri çevreleyen çöl alanı, dağlar, geniş bozkırlar, krater gölleri, yöresel çöl bitkileri ve sayısı her geçen gün artan dairesel obrukları ile oldukça etkileyici ve düşündürücü bir yer konumundadır. Bu coğrafyadaki sonsuzluk hali ve obrukların ürkütücü heykeller gibi toprağın tepkisi ile varoluşları sonsuz bir döngü içinde günümüzün iklimsel koşulları karşısındaki çaresizliğimizi anımsatır. Buraya eklenen bir yapının, halihazırda var olan bu coğrafyayla bir bağ kurması, yerel olması önceliklidir.

Karapınar SCADA arazisinde gerçekleşecek yapı kurgusunun, iletişimin farklı duyularına hitap etmesi gerekir. Çöl toprağı sayılabilecek fiziksel oluşumların bulunması ve Konya’nın kültüründe geçmişten günümüze ulaşmış felsefesi, kuşkusuz bir dinginlik hissini beraberinde getirir. Ancak günümüzde bu sakin kalma hali, teknolojiye bağlanmakla gelişen bir durum olma yolunda da ilerlemektedir. Burada yapılacak yapının, bu dinginliği mimari açıdan taşıması, kültürü ile ilişki kurması, ziyaretçilere de bu hislerin geçebilmesi ve yanı başında gelişmekte olan Güneş Enerjisi Santrali projesindeki teknolojik ileriliğine, farklı iletişim-etkileşim araçları ile yakın durması sağlanır.

Yerel İklim

Tipik kurak karasal iklimi yaşayan Karapınar’da ikli, yapının şekillenmesindeki temel unsurlardan biridir. Monolitik, ikonik bir kütle görünümü sağlamak, termal kütle oluşturduğundan, yapının doğal yollarla ısı kontrolü olanağı verir. Çöl iklimlerinde yaşayan canlıların ısı koruma amaçlı toprağın altına saklanarak yaşamayı tercih etmesinden yola çıkarak, yapının bir kısmı toprakla ilişkilendirilerek yer altına alınır. Böylelikle yapı ısısı ve bölgede sıkça oluşan kuvvetli rüzgarların etkisi azaltılır.

Sürdürülebilirliği pasif yöntemlerle ele alarak başlar, oluşturduğu ana avlu ve yardımcı ara mekanlar ile doğal havalandırma sağlar. Kütlede oluşan saçak gölgelendirme alanları ile bu kurguyu sağlamlaştırır ve ışığı dolaylı yollardan kullanıcı ile buluşturur.

Sonsuz Döngü

Mesnevi kültürüne gönderme yapmayı önemseyen dairesellikle dinginliğe ulaşmak ve sonsuz döngüyü simgelemek hedeflenir. Yer içine geçen yapı, yer ile gök arasında kendi bağlamını oluşturur. Yerin göğe, göğün ise yere ulaşmasını, belki de yer değiştirmelerini mümkün kılar. Sonsuzluk hissi veren alanda, yer, peyzajı kapsamaktan öteye gider, gökle bir bağ kurar ve gök yere birleşir, yer ise gökte temsiliyetini bulur.

Gök yer altına inerek sığınma imkanı yaratır, pembe renkli bir obruk gökyüzüne yükselerek toprağı temsil eder ve her ikisini birbirine bağlayan şeffaf katman, Yer Gök Arası’dır.

İlk çağ yapılarındaki güneşe odaklanmış açıklıklar ile Konya medreselerindeki astronomi havuzlarından esinlenen mimari oluşumlar, gökyüzüne farklı biçimlerde ulaşımı sağlar. Bu yapıda da merkezdeki avlu ve ortasındaki dijital havuz gün boyu dinginlikle gökyüzünü adeta içeri alır. Belleğine kaydettiği teknik verileri ise, gün batımıyla yapının zemin kat saydam yüzeylerine yansıtır, böylelikle yapı kullanıcı ile etkileşim haline geçer. Temelinde enerji yönetimi olan yapı, enerji farkındalığını farklı ölçeklerde kullanıcı ile bütünleştirir.

Algı Değişimi, Farkındalık

Bu kadar büyük bir güneş enerji santral projesi için tasarlanacak, SCADA Merkezi Binası’nın, geliştireceği durumlar; oldukça geniş alana yayılan bu yenilenebilir enerji çalışmasının çekirdeğini oluşturur.

Yakın çevresiyle ilişkisini kuvvetli tutarak Karapınar’da yaşayanlara bir eğitim ve istihdam alanı sunar, ayrıca buraya ilgi ve ziyareti arttırması adına bir odak noktası yaratır ve sürdürülebilirliğin farklı anlamlarda da denendiği bir model oluşturur. SCADA Merkezi Binası, doğal bitki örtüsü canlandırarak ekolojik döngüyü kendi etrafında sürekli kılar, yakınında oluşturduğu ekosistem gözlem alanları ile de tüm bu yan oluşumları besler. Yer Gök Arası kullanıcılara ekolojik yolculuk sunarken, algı değişimi yaratan yarı gömük varoluşu ile, bir çok farklı okuma olasılığı sunarak yapısal kimliğini kuvvetlendirir; yer gök arasında yeni yaşamın ana parçası olur.