caps.office tarafından tasarlanan Olympos Ören Yeri Çevre Düzenleme Projesi, Antalya'da yer alıyor.
Geçmişi M.Ö. 2. yüzyıla kadar uzanan antik Olympos kenti Anadolu Yarımadasının güneyinde Akdeniz Kıyısında yer almaktadır. Likya Birliğinin önemli bir liman kenti olan antik şehir günümüzde önemli bir turizm rotası olan Likya Yolunun en çok ziyaret edilen kıyı kentidir. Proje yaklaşımı temel olarak yerin kendi değerlerine odaklanır. Hafızalarda deniz turizmi odağında yer alan Olympos, antik kent kimliği ön plana çıkarılarak yeniden kurgulanmıştır. Böylece deniz turizmi için gelen ve bölgede yoğunluk yaratan kullanıcılar için tarihin içinde yürüdükleri, farkında olmadan geçtikleri bu kıymetli coğrafyanın tarihi ön plana çıkar. Koruma kullanma dengesinde, yerin farkındalığı birinci derece önem taşır. Bu nedenle tasarım kurgusunda, alanın doğal dokusuna minimum müdahale ile önerilen düzenlemeler, tarihi kalıntıları ve yeri ön plana çıkarır. Böylece, gelen ziyaretçiler doğa ve tarih ile yüz yüze kalır.
Olympos antik kentinin kurulduğu vadi güneybatı – kuzeydoğu yönünde akan ve Akçay (Olympos Çayı) olarak bilinen su yolunun iki kıyısında yer alan yamaçlarda kurulmuştur. Beydağlarının arasında yer alan verimli ovadan beslenen kent antik dönemde Pamfilya olarak adlandırılan bölgede yer almaktadır. Dolayısıyla Antik Olympos yerleşimcileri bu bölgede yer alan doğal topoğrafya ve peyzaj katmanlarının oluşturduğu ekolojik çevreyi radikal şekilde değiştirmemiş, vadinin coğrafi ve iklimsel avantajlarından yararlanarak, yıllar içinde tarımsal üretimlerini yüksek olasılıkla kentin batısında uzanan verimli ovalarda yapmış, içinde yaşadıkları kenti ve yakın çevresinin kültürel peyzajıyla uyumlu sürdürmüştür. Aradan geçen uzun yüzyıllar boyunca doğal çevrede değişimler kaçınılmaz şekilde gerçekleşmiş olsa da, coğrafyanın doğal türlerini takip etmek ve belirlemek mümkündür ve önerilen bitkisel proje bu doğal çevrenin organik bir devamı olacak şekilde kurgulanmıştır. Mekânsal tasarımın ana omurgası kentin ve içinde kurulduğu vadi siteminin doğal ve ekolojik değerlerini antik kentin kültürel mirasıyla bir arada korumaya odaklanmıştır. Yoğun sezonsal dönemlerde ziyaretçilerin alan deneyimini zenginleştirecek, bilinçli ve merak uyandırıcı, sürprizlere açık, aynı zamanda tanımlı ve doğal ve kültürel çevrenin farkında olan bütünsel bir tasarım yaklaşımıyla belirlenmiştir.
Günümüzde herhangi bir hiyerarşi olmadan erişilebilen tarihi ve ekolojik katmanlar aslında yoğun şekilde ve istenmeden sürekli tahrip edilmektedir. Bu yoğun baskının yerin tarihi ve doğası lehine düzenlenmesini amaçlayan ve kontrollü erişim sağlanan alanlar ve güzergahların tanımlanması, Olympos Antik Kenti için geliştirilen temel tasarım yaklaşımının en önemli bileşenidir. Farklı perspektiflerle deneyimlenen, kentin içinde daha tanımlı ve bilinçli gezi güzergahlarının oluşturulması önerilmiştir. Tanımlanan güzergahlarda izleme sınırları, profesyonel kazı çalışmalarının sürdüğü alanlar, bilgilendirme, psikolojik eşik oluşturma, kontrollü geçiş tanımlama veya pasif ve geçici alan sınırlarını tariflemek için bütünsel olarak ele alınmıştır. Önerilen akış kurgusunun planlanmasında mevcut patika ve izler referans alınmış ve yerel doğal malzemeler kullanılarak düzenlenmiştir.
Kentin kurulu olduğu vadinin morfolojik yapısı, kent içinden geçen Akçay ve batısında yer alan ve günümüzde üzerinde yaşamın devam ettiği köyleriyle yakın çevresi binlerce yıllık antik kentin kültürel katmanlarının en önemli uzantısıdır. Denize erişim için yürünen ören yeri içerisinde tarih farkındalığı yaratarak merak uyandıran kılavuz izler tasarlanmıştır. Yol üzerinde karşılaşılan bu izler ile ziyaretçiler üst kotta yer alan kalıntılara yönlendirilmiştir. Zemin düzenlemesinde alan karakteri ön planda tutularak sıkıştırılmış toprak zemin önerilmiş, kalıntılar çeperinde çakıl taşları kullanılmıştır. Tasarlanan ahşap mobilyalar farklı Vistalara yerleştirilmiş, ziyaretçilerin kısa mola yapacakları dinlenme noktaları oluşturulmuştur. Aydınlatma kurgusu alan içerisinde ihtiyaç olduğu minimalde yapılmış, yer yer zeminde yürüyüş yolları yer yer de tarihi duvarlar aydınlatılmıştır.
Alan içerisinde yer alan ziyaretçi merkezi çevresi çayır alan düzenlenmiş böylece gün içerisinde ziyaretçilerin vakit geçirebileceği serbest ortak kullanım alanları tasarlanmıştır.
Biletleme ve arkeolojik araştırma ofisinin yanında etkinliklere de ev sahipliği yapacak şekilde bir amfi düzenlemesi yapılmış; ören yerine girmeden önce son durak olarak önerilen bu sosyal mekan, ateş çukurları ve oturma alanları ile desteklenmiştir.