Özel İ.A.O.S.B. Nuri Atik Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Projesi

YENİ NESİL EĞİTİM “FABRİKASI”: SOSYALLİĞİ ÜRETEN NİŞLER
Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Binası İzmir Atatürk Organize Sanayi Sitesi’nin ızgara planlı yerleşim düzenindeki tip parsellerden biri üzerinde yer almaktadır.

Organize Sanayi Bölgesi’nin monoton yerleşim karakterini, birbirinin benzeri, dikdörtgen parsellerde çekme mesafeleri içerisinde konumlanan, dışa kapalı dikdörtgen kutular oluşturmaktadır. Çevresiyle ilişki kurmayan bu içe dönük yapılaşma karakteri, düz topografyanın da etkisiyle, üçüncü boyutta da tekdüzelik gösterir.

Bu sanayi yerleşimi, kentsel ortamdan yalıtılmış ve içe dönük bir yaşantı sunar. Yaya hareketi ile sağlanan sokak karşılaşmaları yani rastlaşmaların getirdiği sosyalleşme ve işlevsel farklılaşmanın yarattığı dinamik hayat kurulamamaktadır. Buna karşın, çağdaş eğitim vizyonu ise etkileşimli, motive etme gücü yüksek iç dünyalar gerektirmektedir.

Bu doğrultuda, topografyadan ve yapılı çevreden alınacak referans kısıtlılıkları da göz önüne alındığında, binanın çevre ile kontrastlık gösteren bir yapı kimliği ile yerleşim içinde varlığını yansıtması ana fikir olarak benimsenmiştir.

Bu doğrultuda 2 tasarım stratejisi geliştirildi. İlk olarak okulun sosyal ve atölye birimleri iç galeri etrafında toplanan beş blok olarak ele alındı. Eğitim bloğu ise üst kotlarda çözüldü. İkinci olarak, yeşil topografya üst kotlara taşınarak eğitim bloğu ile kamusal mekanların düşeyde birbirinden ayrılması sağlandı.

Kütle; planda, etkileşime olanak sağlayan, görsel algının sürekli kılındığı, dinamik ve zengin iç yaşantıyı kuran büyük bir orta galeriyi saran mekanlar dizgesi olarak organize edildi. Geçirgen duvar yüzeyinin tanımladığı iç galeri, yapının kurumsal kimliğini yansıtan kamusal mekan niteliğindedir. Galeri çevresindeki koridor üzerine dizilmiş mekanlar, duvarın üzerindeki büyük boşluklarla ya da kulüp çalışmaları gibi farklı programları yüklenen nişlerle galeriye dahil olurlar.

Yapının bu içe dönük, zengin iç yaşantısının yanı sıra zemin katta parçalı bloklar arasında yaratılan farklı niteliklere sahip nişlerle dış mekana açılarak, dışarısı ile de diyalog içinde olması amaçlandı. Nişler, kimi yerde kantin ve yemekhanenin yönlendiği spor/oyun bahçesi, kimi yerde atölyelerin açıldığı açık işlik veya teneffüs mekanları, kim yerde de girişi temsil eden meydan ve tören alanı olarak kimlik kazandı.

Yerleşim dokusu içinde tekdüzeliği kırmak, üçüncü boyutta farklı bir çevre algısı yaratmak için yeni bir zemin kotu oluşturuldu. Yeşil peyzajın devam ettirildiği bu yeni kot kullanıcılara ve eğitim birimlerine alternatif bir etkileşim mekanı olarak sunulmakla birlikte çevre algısında da yeni bir ufuk çizgisi yarattı.

Program beş kata dağıtıldı. Zemin ve birinci kata, kapalı spor salonu, çok amaçlı salon / konferans salonu, atölyeler gibi iri hacimli mekanlar ile kantin, yemekhane gibi sosyalleşme alanları yerleştirildi. Derslikler ile idari ve öğretmen odaları, kütüphane gibi eğitim birimleri ikinci, üçüncü ve dördüncü kata dağıtıldı.

Avlular ile birbirine bağlanan parçalı blokların oluşturduğu kitle, ikinci kattan itibaren teraslanarak, tek kitle etkisinde baza üzerinde yükseltildi. Dersliklerden erişilebilen bu yeni üst platform binanın giriş meydanına bağlandı. Prestijli bu mekan kimi zaman okul törenlerinin de yapılacağı ve okul aktivitelerinin dışa açılacağı bir ortam olarak düşünüldü.

Derslik, atölye ve laboratuarlar gibi eğitim birimleri ışık düzeyi yüksek kuzey yönünde konumlandırılırken, diğer yönlerde yerleştirilen birimlerin cephelerinde ahşap panellerle güneş kontrolü sağlandı. Güney yönüne bakan galeri, cam yüzeylerin kışın ısıyı iç mekana taşıması, yazın da ısı kontrollü camlar ile güneş kontrolünün sağlanması ve mekanın doğal havalandırması ile ek bir klimalandırma sistemi kurulmadan kontrollü bir dış ortam olarak önerilmektedir.

Bina bütününde teknik lisenin mantığına uygun olarak, gizlemek ve örtmek yerine yapım teknolojisini ve işleyişini gösteren bir mimari dil tercih edilmiş, malzeme çeşitliliği minimize edilmiş, zemin ve duvarlarda kaplama katmanları kaldırılmış, strüktür, elektrik ve mekanik sistemler mekana ve yaşantıya yansıtılmıştır. Bu yaklaşımın yapım sürecini de hızlandıracağı öngörülmektedir. Ancak, derslikler, yemekhane, kantin gibi hem akustik kontrolün gerekli olduğu hem de sıcak mekanlarda ahşap asma tavan önerilmektedir.

Peyzaj ile ilgili olarak alandaki ağaçların büyük kısmı korunmuş, ayrıca bina üzerinde yürünebilen ekstensif yeşillendirme ile hafif çatı bahçesi oluşturulmuştur. Seyrek dokuda yeşillendirilen bu tip çatılarda kullanılan özel malzeme ve yöntemler sayesinde, çatıya verilen yük, düşük ve yeşil örtünün bakımı kolaydır.