Paylaşımlı Konut Projesi

Kırklareli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü 4. sınıf öğrencisi Ahmet Furkan Tırpan’ın Prof. Dr. Yasemin Alkışer Bregger ile birlikte 2020-2021 Bahar Dönemi Bitirme Projesi kapsamında tasarladığı proje.

‘‘ÇARK’’ Paylaşımlı Konut Merkezi

Paylaşımlı Konut Nedir?

Co-living yani paylaşımlı ev, paylaşımlı ofis (co-working) anlayışının konut modelidir. Konut sakinlerinin ortak ilgi ve etkinlik alanları etrafında toplandıkları yeni bir yerleşme biçimidir.

Geleneksel konut ve mahremiyet tutumunun yerine, bireylerin ortak alanları paylaşarak, kentin profesyonel ve ekonomik koşullarında işbirliği içinde yaşaması hedeflenmektedir. Bu ortak yaşam önerisi, hızlı yaşam şartlarında gündelik hayatı kolaylaştırmak ve daha kaliteli hale getirmek üzere tasarlanmaktadır.

Çarklarla oluşturulan bir sistemin görevini yerine getirmesi için sistemi oluşturan tüm çarkların büyük, küçük ve farklı şekilde olmasına bakmadan hassas olarak işlerini yapması gerekir. Eğer bu çarklardan biri çalışmazsa tüm sistem sekteye uğrar. Başarılı olması istenen bir sistemde tüm çarklar uyumlu çalışmalıdır. Bu anlatılanlar doğrultusunda paylaşımlı konutu bir sistem, kullanıcıları ise çark olarak düşünürsek bu konutun uzun süreli olarak işlevini devam ettirebilmesi kullanıcıların arasındaki uyuma, hassasiyete ve görev bilincine bağlıdır.

Seçili Arazinin Geçmişinin Konsepte Yansıması

Proje alanı İstanbul’un Bayrampaşa ilçesinde yoğun bir konut dokusunun içinde yer almaktadır. Var olan arazinin geçmişinde yer alan PANCAR MOTOR FABRİKASI Türkiye’nin ilk yerli dizel motor üretim fabrikasıdır. 2011 yılında yıkılan fabrika 10 yıldır atıl durumdadır. Yaklaşık 50 yıl süreyle fabrikada bir üretim söz konusudur. Fabrikadan günümüze 1 adet yapı kalmıştır. Proje kapsamında bu yapı yeniden işlevlendirme amacıyla ele alınmıştır. 1960 yılından itibaren fabrikada üretilmiş motorların, fotoğrafların sergileneceği ve içerisinde bir kafenin yer alacağı bir Müze / Sergi konsepti çerçevesinde yapı tekrardan düzenlenmiştir. Yer alan kafe sayesinde yapının atıl durumda kalmaması amaçlanmış ve buranın aktif bir birim olması sağlanmıştır.

Yer alacak paylaşımlı konutta da fabrikanın geçmişinde yer alan üretim ruhunun yansımalarını göstermek amaçlanmıştır. Araziye modüler bir şekilde dağıtılmış olan atölye birimleriyle bu üretim ruhu yansıtılmıştır. Sokak kotunda 3 farklı konseptte atölye ve derslik birimleri yer almıştır. 1. aşamada eğitim amaçlı derslikler, 2.aşamadasanat atölyeleri, 3.aşamada ise zanaat atölyeleri yer almıştır.

Tasarım Düşüncelerinin Oluşumu

Kent, sadece insanların yaşam koşulları gereği bir arada bulunduğu bir ölçek zorunluluğunu tanımlamaz. Kullanıcı ise yalnızca kentte ‘yaşayan’ bir unsur değildir. Kullanıcı kente hayat veren birey demektir. Tasarım düşünceleri; kentten gelenleri kucaklayarak içine alan, kente ve kentliye tarımda, üretimde çeşitliliği vurgulayan, halkı sahip olduğu toprakların farkına varmasını sağlayan, halkın sosyal eksikliğini gideren ve toprağın verimini ve çeşitli fonksiyonlarda yer alan atölyeler ile keşfetme duygusunu tattıran bir kurgu ve yeşil alanların tasarıma entegre edilmesiyle nefes alan mekanlar tasarlamak üzerine yoğunlaşmıştır. Her yaştaki kullanıcıya hitap edebilecek biçimde halkın gelip kendinden bir şey bulabileceği ve kendine bir şeyler katabileceği birçok farklı fonksiyondaki atölye çalışmaları yer almıştır.

Zemin Kat Kurgusu

Tüm bunlar doğrultusunda seçili arazinin geçmişinde yer alan üretim ruhunu yer alacak ‘’PAYLAŞIMLI KONUT’’taki kullanıcılar ile yapılı çevredeki kullanıcıların ortak kullanacakları, ortak ürünler ortaya koyacakları bir mekanlar bütünü oluşturmak zemin kat kurgusunda tasarımın birincil hedefi olmuştur. Arazinin sokak kotu tamamıyla kullanıcıların serbestçe dolaşacağı, atölye çalışmalarına katılabileceği, tarım yapabilecekleri, beraber ortak vakit geçirebilecekleri alanlara sahiptir.

Atölye birimleri modüler bir düzendedir.Atölye çalışmaları sadece kapalı alanla sınırlı kalmamıştır. Sirkülasyon alanları aynı zamandaatölye çalışmalarındaki etkinliklere ,sahnelere, sergileme alanları işlevini barındırmaktadır. Yapının merkezlerinde iç bahçeler yer almaktadır. Bu iç bahçeler sirkülasyon alanları boyunca devam etmekte ve 1.kattaki galeri boşluğundan hissedilmektedir. Zemin katın üstünde yer alan 1.katın taşıyıcı sistemi pilotiler halinde bu katta yer almaktadır.

Çevredeki konut yoğunluğu ve yeşil alan eksikliği düşünülerek Vatan Caddesi ve Fatih Sokak tarafından sert zeminin ve peyzajın birlikte yer aldığı bir meydan düşünülmüştür. Bu alanda meyve bahçeleriyle birlikte kullanıcıların alışveriş yapacağı alanlar, evsiz kişilerin yiyecek ihtiyaçlarını karşılayacağı alanlar düşünülmüştür.Bu alanın devamında ise büyük bir hobi bahçesi yer almaktadır. Buradaki alanlar kiralanabilir olmakla birlikte buradan toplanan ürünlerin satışının da gerçekleşebileceği bir gıda marketi yer almaktadır. Hobi bahçelerinin devamında pergolelerin olduğu bir ara meydan ve bu meydanın devamında spor ve oyun parklarının bulunduğu bir bölge yer almaktadır.

Eski Edirne Asfaltı üzerinde yer alan caddede ise yoğun bir araç sirkülasyonu ve tramvay hattı mevcuttur. Çevresel faktörler düşünülerek arazinin bu kısımlarında ağaçlandırma çalışmaları düşünülmüştür Bu caddeden kontrollü araç girişi ve 1 adet de kontrollü yaya girişi sağlanmıştır. Buradan giren araçları 15 araçlık açık otoparklar veya 80 araçlık zemin altı otoparkına inişi sağlayan rampa karşılamaktadır.

Üst Kotların Kurgusu

Konut birimleri atölyelerin üstlerinde yer almıştır ve 4 bloğa ayrılmıştır. Bu bloklar herhangi bir kullanıcı tipi için sınırlandırma içermemektedir. konut birimleri tek yaşayan kişiler, evli çiftler, ebeveynler, bekar çiftler, kısa süreli konaklayacak kişilere yöneliktir. Paylaşımlı konutun 1.katı +5 kotundan itibaren başlamaktadır. Yapıdaki zemin kat kentli ile ortak kullanıma sahip olacağında yoğun bir kullanıcı sayısına sahiptir. Mahremiyet algısı gereği 1.kattaki 4 adet konut binasına erişim zemin kattaki 4 farklı bölgeden kontrollü bir erişim sağlanmaktadır. 1 adet de terasa ulaşımı sağlayan kontrollü bir düşey sirkülasyon verilmiştir. Yapının +5.00 kotunda 4 adet konut birimi, 1 spor salonu birimi , 1 tane de topluluk evini, yönetim bloğunu ve sağlık birimini barındıran birim bulunmaktadır. +5.00 kotundaki yapılar arası ulaşım ise iç bahçelerle çevrili bir teras alanı ile sağlanmaktadır.

Bu teras alanlarının genişliği yer alacak etkinliklere göre değişmektedir. Sadece sirkülasyon amaçlı bölgelerde bu genişlik 400 cm, diğer bölgelerde ise 8 metreye kadar ulaşmaktadır. Bu teras alanlarının yaşanılabilir alanlar olması ve iç bahçelerle etkileşim kurması amacıyla bazı bölgelerde etkinlik alanları yer almıştır. Esnek tasarım ilkesinin yer aldığı bu alanlarda açık kütüphane, pergola elemanları, ortak yemek yeme alanı yer almaktadır. Sirkülasyon alanları ile konutlar bir arada yer aldığı için konutların terasa bakan bölgelerinde mahremiyet alanları yerine olabildiğince konutlarda yer alan balkonlarla birlikte iç mekanlarda yaratılan ortak teras alanları yer almıştır.