Rüsumat Sahili Kentsel Tasarım Projesi

Ordu merkezinde yer alan Altınordu Sahili halkın nefes alacağı, kıyının aktif kullanımla canlandığı, sosyal bir yaşam alanı olarak yeniden kurgulanmış olan proje Caps. tarafından tasarlandı.

Tasarımcıları, projeyi anlatıyor:

Kıyı düzenlemesi Kurtuluş savaşında mücadele eden Rüsumat Gemisi ve Ordu halkının hikâyesini de içine alan bir hafıza mekânı olarak tasarlanmıştır.

Sahil bandında; gidiş ve geliş olmak üzere toplamda 2 şerit bisiklet yolu için 2,4 metre; 3 şerit koşu yolu için 2,4 metre; dinlenme-oturma ve fonksiyon bandını (sergi, heykel ve oyun alanları) içeren alan için 4,5 metre; kordon dolaşım alanı için 9,5 metre ve merdiven oturma basamakları için 1,5 metre alan yer almaktadır.

Giriş meydanı toplanma ve etkinlik amaçlarına uygun olarak tasarlanmıştır. Alanın devamında koşu ve bisiklet yolu sonrasında kordon dolaşım alanına hizmet eden fonksiyon bandı kurgulanmıştır. 4,5 metre fonksiyon bandı üzerinde ağaç altı oturma birimleri, sergi alanı, çocuk oyun alanı ve spor alanı olmak üzere birimler yer almaktadır.

Kordon dolaşım bandı sonrasında deniz boyunca kesintisiz devam eden merdiven oturma basamakları ile seyir terasları oluşturulmuş, deniz kenarı oturma alanları tasarlanmıştır. İskele öncesinde ağaç altı oturma alanları ile gölgelik alanlar oluşturulmuş, niş teras ile deniz kenarı özelleşmiş oturma alanı kurgulanmıştır.

Rüsumat Gemisi’nin Ordu ile bütünleşen hikâyesi giriş meydanı öncesinde zeminde ışık tasarımıyla anlatılmış, meydan sonrasında heykel alanına ulaşım ile sonlandırılmıştır. Giriş meydanında Rüsumat gemisinin kurtuluş hikâyesi dün ve bugün olarak meydanın sol ve sağ yanında kurgusal olarak ifade edilmiştir.

Yaklaşık 31.000 metrekarelik tasarım alanı 5 alt bölümde kurgulanmıştır.

1.Bölüm “Kentsel Hafıza”

Alanın giriş mekânı olarak tasarlanan birinci bölümde, kentin geçmişini hatırlaması ve bağ kurması amaçlanmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında cephane taşıyan Rüsumat gemisi, Ordu halkının yardımları ve fedakârlıkları ile taşıdığı cephanelerle birlikte kurtulmuştur. Düşmana teslim olmamak için önce batırılan ardından yeniden yüzdürülen Rüsumat gemisi ve bu ortak mücadelede Ordu halkı, kolektif bir bellek olarak sahilde yaşatılmak istenmiştir.

Bu ortak mücadelenin hikâyesi; zeminde şerit LED aydınlatma izi ile Rüsumat Gemisinin yolculuğu, bu izin etrafında yolu aydınlatan ve birlik olan noktasal ışık ile Ordu halkı anlatılmıştır.

2.Bölüm “Görme”

Alanın ikinci bölümü, görme temasına sahiptir ve birinci bölüm ile birlikte çalışır.  Son seferine çıkan rüsumatın rotası bu bölümde bir anıt ile son bulur.  Rüsumat böylece bir anıt ile görünür kılınır. Alanın devamında bulunan sergi alanı ise Rüsumat Gemisi’nin tarihsel geçmişinin sunulduğu, kalıcı ve geçici bir sergileme alanı olarak tasarlanmıştır.

3.Bölüm “Kent Parkı”

Altınordu’nun odak noktasında bulunan alan farklı peyzaj karakterlerini içerecek biçimde tasarlanmıştır. Farklı kullanıcılara hizmet verebilecek bir kent parkı da bu peyzaj karakterlerinden biridir.  Alan boyunca devam eden basamaklar ile kıyı kullanımı vurgulanmış, her yaş grubunun dâhil olabileceği bir oyun alanı sahil üzerinde işlevlendirilmiştir.  

4.Bölüm “Kıyı”

Mevcutta doldurulmuş olan alan için yapılan tasarımda kıyı kullanımının vurgulandığı bölüm, dördüncü bölümdür. Alan boyunca sahil kullanımı sürekli basamaklar ile sağlanmış; Bu bölümde farklı oturma birimleri ve farklı kotlarda yapılmış çözümler ile bir kıyı odağı yaratılmıştır.  Ağaç dokusu ile uzun süreli kullanımda daha konforlu mekânlar oluşturulmuştur.  

5.Bölüm “İskele”

Alanın son bölümü ise deniz ile kurulan lineer ilişki ile denizin sonsuzluk algısının en çok hissedildiği iskele bölümünden oluşur.  Denize dik konuşlanan oturma birimleri kullanıcının tüm sahil şeridini algılanmasını ve kent ile görsel bir bağlantı kurmasını sağlar.  İskele yayalara hizmet ettiği gibi deniz taşıtlarına farklı kotlarda da hizmet etmesi için tasarlanmıştır.

Rüsumat No:4

1891 yılında bir İngiliz trol gemisi olarak inşa edilmiştir. İnşa edildiği süreçten 1913 yılına kadar aynı görevi sürdürmüştür.1913-08/1914 arası Osmanlı gümrük dairesinde hizmet vermiştir. 08/1914’te Osmanlı Donanmasına katılan gemi 04/1915’e kadar mayın tarayıcı olarak, 04/1915-11/1918 arası koruma gemisi olarak görev yapmıştır. 11/1918 de savaşın bitmesi sebebiyle, Karadeniz Ereğli’sinde bekletilmiştir. Rüsumat, Kurtuluş Savaşında oynadığı etkin rol ile hafızalara kazınmıştır.

Kurtuluş savaşı mücadelesinde İstanbul’dan Anadolu’ya, Batum’dan Samsun ve İnebolu’ya cephane ve silah taşınması gerekiyordu. Özellikle, Batum’dan çok sayıda silah, mühimmat taşınması zorunluluğu doğmuştu.

Rüsumat, 1920 yılında ulusal güçlerin buyruğu altına alındı ve tam 9 sefer yaparak cephane ve mühimmat taşıdı. 10.seferinde düşman gemileri tarafından far edilen Rüsumat gemisi Ordu ilinde halkın yardımları ile taşıdığı cephaneyi karaya indirir, mühimmat ile birlikte Rüsumat gemisini de kurtarmak isteyen kaptan, gemiyi Ordu sahili açıklarında batırma kararı alır. Yanan ve su ile dolan gemiyi gören düşman gemisi Rüsumat gemisinin battığından emin olarak uzaklaşır. Ordu halkı ile birlikte yanan ve su ile dolan Rüsumat gemisi ise sudan çıkarılmış, onarılarak yeniden yüzdürülmüştür. Bu olay, zorlu mücadelede birlikteliğin, umudun ve azmin sembolüdür.

Rüsumat no:4 denizcilik tarihinde, batırılıp yeniden yüzdürülen tek savaş gemisidir.