Sabah Gazetesi Medya Plaza İkitelli Tesisleri

Mehmet Konuralp tarafından SABAH Gazetesi için tasarlanan 'Medya Plaza' 1990 yılında kullanıma açıldı ve 2003 yılında İş Bankası'na satılana kadar SABAH ve ATV tarafından kullanıldı.

Mehmet Konuralp, projeyi anlatıyor:

Arsanın imar mevzuatına uygun olarak terklerinden sonra sağlanan 27 x 108 m’lik bir dikdörtgen taban alanı elde edilmiştir. Belirli kat alanı (KAKS) sınırlaması ile zemin üstünde 4 katlı bir yapı modeli programa uygun görülmüştür.

PROGRAMIN ANA HATLARI

1. Baskı işleri ile ilgili bölümler
   Kağıt (bobin) deposu,
   Baskı holü
   Katlama sayfa arası ilave
   Paketleme
   Baskı öncesi hizmetler,

2. Nihai sayfa düzenleme işleri – bilgisayar merkezi
3. Haber toplama ve yazı işleri – Değişik mevzuatlara göre ve çeşitli gazete ve dergilerin çalışma düzenlerine uygun olarak
4. İdari bölüm
   İdari personel
   Finans ve muhasebe

5. Ticari bölüm ve reklam işleri,
6. Sosyal bölüm
   Personel yıkanma-gardrop
   Muhtelif self servis – restoran – antin hizmetleri –
   Rekreasyon – sağlık bölümü – havuz – berber – toplantı salonu

7. Depolar – tamir – bakım – elektrojen grupları –
8. Havalandırma merkezi – makine dairesi

Tesis ana hatları ile aşağıdaki bölümlere ayrılarak incelenebilir.

YAZI İŞLERİ – BÜRO MEKNALARI – ÇALIŞMA İSTASYONLARI VE MEKAN ENTEGRASYONU

Çalışma mekanları genelde açık plan olarak ve atriumlarla destekli tasarlanmıştır. Yazı işleri ve diğer büro mekanlarında devamlı değiştirme imkanlarının sağlanması tasarımın başlıca hedefini oluşturmuştur. Son derece dinamik bir çalışma ve her an bölümlerin değiştirilme isteği sonucu, bu tür mekanların hizmetlenmesi için alt yapı ile (havalandırma, zayıf – kuvvetli akım, genel çalışma aydınlatması vs) çalışma istasyonlarının modüler entegrasyonunu gerekli kılmıştır. Buna göre istasyonların, döşemesinde ve çeşitli yüksekliklerde kullanılan bölmelerde hafiflik, montaj demontaj, büyüme ve küçülme imkanları, ön planda tutulmuştur.

600 X 600 mm’lik modüllü döşeme panolarının tümü kaldırılabildiğinden ihtiyaç duyulan alt yapı hizmetlerini her modül içinde bulmak mümkün olmaktadır. Keza; tavanda da aynı modül içinde aydınlatma ve diğer hizmetleri değiştirme olasılığı sağlanmıştır. Belli sayıda toplantı odaları ve sorumlu kişiler için tam kapalı mekanlar oluşturulmuş, buralarda 3 m yükseklikte bölme elemanları kullanılmıştır. Açık bölümlerde ayırıcı elemanlar tercihen dolap bölmeler ile sağlanmıştır. Çalışma istasyonları, çalışmanın özelliğine göre ilave elemanlarla büyüme veya küçülme olasılıklarına imkan veren masa ve yardımcı üniteleri ile döşenmiştir.

Tesisin doğu ve batı cephelerinde 3’er adet (9 x 9 metrelik akslar içinde) şaft blokları yerleştirilmiştir. Mekanların hizmetlendirilmesi tamamen bu şaftlara yüklenmiş, her şaftta 8 kişilik asansör, merdiven kuleleri (yangın kaçışı olarak da kullanılabilir düzeyde planlanmış), yangın söndürme dolapları, kadın ve erkek WC grupları, meşrubat makineleri, ayrıca şaftların çalışma mekanlarına bakan yüzeylerinde ise dış hava ile temaslı tesisat bacaları yer almaktadır. Tesisat bacaları her katta klima cihazlarını, kat elektrik ve aydınlatma – dimmer panolarını içine alabilecek boyutlarda düşünülmüştür. Yükseltilmiş döşeme altı plenumuna tüm havalandırma ve diğer hizmetler bu bacalardan dağıtılmaktadır.

Kuzey ve orta şaftlar atrium boşluklarına açılmakta olup asansör önlerinde bekleme sürecinde değerlendirilmesi düşünülen saydam döşemeli panoramik balkonlar bulunmaktadır. Baskı holüne açılan güney şaftlarında, özellikle bodrumdaki depo ve teknik bölümlerle ve 1 katta baskı öncesi bölümüne taşınması söz konusu ağır yükler için 1’er adet hidrolik yük asansörü konmuştur.

BASKI MAKİNELERİ HOLÜ VE YAN BÖLÜMLER

Baskı hollerinin bir taraftan kağıt bobinleri ile beslenmesi, diğer taraftan basılan gazetenin baskı sonrası katlama, ilaveleri koyma ve paketleme, işlemleri ile entegre olarak planlanması, projelendirmenin ağırlıklı konusu olmuştur. Arsa durumunun yönlendirici düzeyde kısıtlamaları ile doğu cephesi boyunca 6 aks kağıt depolanması için ayrılmış, kamyon ve tır sirkülasyonu ile açık kağıt indirme platformları arsanın bu kısmında çözümlenmiştir. Baskı holüne, aynı zamanda makine holüne açılan kağıt deposunda, kağıt bobinleri sakıncalı bir usul olan forklift ile taşınmakta olduğundan, bu kısıtlı alan bilahare tevzii inşaat için satın alınan güney komşu parsele taşınmıştır.

Baskı holü (yan yana 2 baskı makinesinin çalışabilmesini sağlayacak) 18 metre eninde ve 72 metre uzunluğunda tasarlanmıştır. Tesisin net 1600 metre uzunluğundaki boşluğundan faydalanmak gerektiğinden bu alanın üstü tüm bina üzerinde olduğu gibi 18 metre açıklığında uzay kiriş ile kapatılmıştır. Makine holünün saydam duvarlarının aynı zamanda 120 db’lik bir gürültüyü kabul edebilir bir düzeye indirilmesi için çözüm üretilmiştir. Çalışma ve bilgisayar mekanlarından izlenen bu mekanda çeşitli akustik önlemler alınmış ve istenilen sonuçlara varılmıştır.

Makine holüne güney cephesinin hol boşluğunca açılan saydam örtüsü, gün ışığı sağlamada tercih sebebini oluşturmuştur. Bu cephede makine parçalarının hole taşınmaları veya sökülerek çıkarılmaları için geniş bir kapı konstrüksiyonu yer almaktadır.

SOSYAL TESİSLER

Bodrum katta tesis edilen geniş kapsamlı mutfak, 2 yemek salonuna hizmet verebilecek düzeyde planlanmış, ayrıca kantin, pastahane olarak hizmet verecek bir alan ayrılmıştır. Spor ve yüzme havuzu, sinema salonu, berber, kuaför sağlık ünitesi ve gardırop – duş – WC alanları bu programın kapsamını oluşturmaktadır.

PLAN KESİT ANALİZİ VE MEKAN MÜHENDİSLİĞİ

Plan Modülasyonu çeşitli standartların ve ihtiyaçların optimize edilmesi sonucu 600 x 600 mm olarak saptanmıştır. Bu modüle bağımlı olarak taşıyıcı kaset döşemeler her iki yönde 9 metrelik akslara bölünmüştür. Baskı holünde ise 2 baskı makinesinin yan yana durabileceği 2 aks açıklık yeterli bulunmuştur. Baskı holünün her iki yanındaki 9 metrelik akslarda kağıt deposu ve paketleme bölümlerine yer verilmiştir. Bina boyunca devam eden doğu ve batı yan akslarında 9 x 9 m’lik 3’er adet şaft yerleştirilmiş, tüm teknik hizmetler, düşey dolaşım, WC grupları, meşrubat makineleri, çöp kutuları vb., söz konusu 6 adet şaft gruplarında çözümlenmiştir. Şaftlar aynı zamanda personel girişlerini ve yangın kaçışlarını içinde barındırır ve dışarı ile zemin kattan irtibatlandırılmıştır.

Taşıyıcı kasetlerde döşeme plağı kullanılmamış, 40 x 40 mm kaset boşluklarından bir alt katın tavan aydınlatması, yangın detektörleri vb. tavanda gerek görülecek tüm elemanlara imkan sağlamıştır ve bu suretle asma tavan ihtiyacı ortadan kalkmıştır.

500 mm derinliğindeki kaset boşluklarından kullanılmayanlar fiber tepsi içinde contalı karo mozaik kapaklarla kapatılmıştır.

Yükseltilmiş döşeme sistemleri 600 x 600 mm’lik panellerden oluştuğundan, döşeme ayaklarının nervür kesişme merkezlerine oturması sağlanmış, statik sistem – döşeme – tavan arasında modüler bir bütünlük elde edilmiştir. Bu suretle, tüm mekanlarda açık plan organizasyonlarının temel gereği olan değişkenlik en geniş parametrelerde yapıya entegre edilmiş, büro döşemelerini devamlı değiştirme olasılığı herhangi bir tadilat gerekmeksizin çok maksatlı plenum ile sağlanmıştır. Açık plan gereği derinliği fazla olan alanların gün ışığından maksimum faydalanabilmesi için şaftların arası boş bırakılarak atrium olarak değerlendirilmiş, güney ve kuzey cepheleri ve orta atrium üstü saydam olarak tasarlanmıştır.

TAŞIYICI SİSTEM ÇÖZÜMÜ

Yapının statik çözümünde aşağıdaki faktörler etkili olmuştur:

1. Makine holü için uzay kirişin belirlenmesinde (18 m) gerekli açıklık,
2. Açık büro alanlarının modüler optimizasyonu – bölünebilirlik – kolon akslarının belirlenmesi,
3. Döşeme – cephe –malzeme ölçü ve standartlarının modüler optimizasyonu – Kaset –Nervür döşeme plaklarının belirlenmesi,

9 x 9 metrelik aks boyutları ile, 60 x 60 cm olarak saptanan plaksız kaset nervür döşeme sistemi binanın esas çatkısını sağlamaktadır. Taşıyıcı aks aralarına yerleştirilen şaft perdelerinin haricinde uygulama bu aks ve kaset modülü ile yapılmış bir taraftan kalıp tekrarları ile yapım ekonomisi ve sürati, diğer taraftan ince yapı sırasında ve bitmiş tesiste malzeme standardizasyonu sağlanmıştır. Kolon ebatları katlarda devamlı 90 x 90 m olarak devam edilmiş, kesit ekonomisi yerine ölçü standardizasyonuna ağırlık verilmiştir. Nervür kaset döşemelerde teçhizatlı plakların tamamen elemine edilmesi ile betonarme kubajından belli ölçüde tasarruf elde edilmiş ayrıca, kolonlara gelen yükün azaltılması sağlanmıştır. Nervür döşeme derinlikleri 50 cm olarak ve 40 x 40 piramidal fiber kalıp kullanılarak inşa edilmişlerdir. Tesisin güney ve kuzey cephesinde yer alan 18 x 18 m’lik saydam perde duvarlarda gerek rüzgar yükü etkileri gerekse maksimum takılabilir cam ebatlarının optimizasyonu sonucu 4 x 1,80 m aralıklı özel uzay makas sistemi uygulanmıştır.

Çatı konstrüksiyonu, binanın 108 metre uzunluğunca devam eden 18 metre açıklığında, 1,50 x 1,50 modülünde uzay kiriş ile metrekarede 17 kg gibi hafifliğin yanı sıra, en üst katta orta kolonların kaldırılmasına imkan verecek şekilde çözümlenmiştir.

MEKANİK TESİSAT – HAVALANDIRMA

Binanın klima ve havalandırma sistemi dış şartlara kapalı olarak tasarlanmış olup, uygulamada iki farklı çözüme gidilmiştir.

1. Bodrum katların havalandırılması ve klimatizasyonu bu bölümde yükseltilmiş döşeme olmadığı için klasik klima santralleri ile hacmin fonksiyonuna uygun olarak ısıtılmış, soğutulmuş ve havalandırılmıştır. Yine hacmin fonksiyonuna göre; %100 dış hava veya karışım havası kullanılan hacimler mevcuttur.
2. Zemin ve normal katların havalandırılması ve klimatizasyonu bu katlarda çoğunlukla şaftlara, 8-12 aksları arasında da hacim içlerine konmuş olan Hiross tipi klima santralleri ise döşeme altından gönderilmiştir. Binada kullanılan yükseltilmiş döşeme dağıtım kanalı görevini üstlenmiş ve ayrıca kanal yapma ihtiyacı duyulmamıştır. (Santraller yerinde bulunmamaktadır.)

Yükseltilmiş döşeme içine yerleştirilen egzoz kanalı, şaftlarda çatı egzoz fanlarına ulaştırılmış ve buradan binada kullanılmış havanın kısmen dışarı atılması temin edilmiştir.

Yükseltilmiş döşeme ve kaset betonarme arası hacimlerin yaratılması ile kullanıcıya büyük fleksibilite sağlanmıştır. Ayrıca kanalları saklamak için asma tavan yapmaya gerek kalmamıştır.

Kullanılmış olan santraller 4 borulu tip olup, her santral kendi bölgesinin ihtiyacına uygun ısıtma veya soğutma, nemlendirme veya nem alma imkanına sahiptir.

Yine santrallere şaftlardan yapılmış kanal bağlantıları ile dış hava alma imkanları yaratılmıştır.

Baskı holünde kullanılan klima santralleri ile kağıt tozu ve mürekkep buharının etkileri ve çevre mekanlarla arasında hava cereyanları önlenmiştir.

Binada çok santralli çözüm şu yararları beraberinde getirmiştir:

1. Her santral kendi bölge ihtiyaçlarına uygun olarak hizmet vermektedir. Bahis konusu gazete gibi kuzey – güney yönünde uzunlamasına yerleştirilmiş binada ara mevsimlerde güney cephede soğutma gerektiren, kuzey cephede ısıtma gerekli olabilmektedir.
2. Arıza halinde yaratacağı sorun daha küçük bir alanı ilgilendirecektir. Bütün bina veya katlarda genel bir rahatsızlık yaratmayacaktır.
3. Merkezi sistem ile çözülmüş olsa idi, şartlandırılmış hava kötü bir taşıyıcı olduğundan, gidiş ve dönüş kanalları için çok daha büyük kesitlere ihtiyaç duyulacaktı.
4. Kanal boyutlarının kısa tutulması ile menfez ve anemostat çıkışları daha kolay kontrol altına alınmakta sorunsuz çalışmaları sağlanabilmektedir.

TABİİ AYDINLATMA

Gün ışığından azami derecede faydalanma imkanları cam alanların büyümesini gerektirmektedir. Ancak, bu alanlardan ışık ile beraber giren ısıya karşı cam yüzeylerde alınan önlemler ışık miktarını ters yönde etkilemekte olduğundan, tabi ve suni aydınlatmada enerji sarfiyatı ve işletme ekonomisi dikkate alınarak saydan satıhlarda Glaverber Belçika ürünü açık gri stopsol 6/12/6 ısı cam tercih edilmiştir. Doğu ve batı cephelerinde 3 m kat yüksekliğinde parapetsiz 90 cm eninde üniteler yer almaktadır. Güney ve kuzey cephelerinde 18 x 16 metre alanın ise tümü cam olarak, 4 x 1,80 m paneller ile tasarlanmıştır. Ayrıca orta atrium ve üst kat bürolarının üstlerinde de 9 x 18 metre ve 6 x 6 metre çatı ışıklıkları mevcuttur.

SUNİ AYDINLATMA

1. Çalışma alanlarının aydınlatması,
2. Makine holünün aydınlatılması,
3. Atrium ve çiçekliklerin aydınlatılması,

1. ÇALIŞMA ALANLARININ AYDINLATILMASI:

Binanın mimari yapısında çalışma alanlarının büyük bir kısmı 60 x 60 cm kaset tavanlardan oluşmaktadır. Bu yerlerin aydınlatılması için kaset tavanlar içerisinde ERCO firmasının özel olarak üretmiş olduğu 2 x 26 W’lık kompakt flüoresan kullanılan 28 cm çapında ve 35 cm yüksekliğinde armatürler kullanılmıştır. Derinliği 50 cm olan kaset tavan içlerine yerleştirilen bu armatürlerde, kesim açısın 40 derece olan dark light reflektör kullanılmış, böylece maksimum kamaşma kontrolü yapılarak görsel konfor sağlanılmış ve bilgisayar ekranlarında oluşabilecek parlamalar önlenmiştir.

Bina içerisi tüm olarak 9 x 9 metre boyutlarındaki akslara bölünmüştür ve yapılan aydınlatmada her aks içerisine 25 adet armatür kullanılmıştır. Yapılan bu aydınlatma sonucunda çalışma yüzeylerine 350 lüx aydınlatma düzlemi elde edilmiştir. Aydınlatmanın günün değişik saat veya bölümün özelliklerine uygun olarak azaltılıp çoğaltılması için adresli dimmer panoları şaftlarda yer almaktadır. (Aydınlatma armatürleri yerinde bulunmamaktadır.)

Çalışma masalarında ayrıca entegre Artemide masa lambaları bulunmaktadır.

MAKİNE HOLÜNÜN AYDINLATILMASI:

Makine holü 18 x 36 metre boyutlarında ve 16 metre yüksekliğinde bir alandan oluşmaktadır. Bu alanın aydınlatılması uzay çatı üzerine koyulan 36 adet 70 W’lık metal halide askılı tip armatürler ile yapılmıştır. Bu armatürlerde metal halide ampullerin daylight rengi kullanılmıştır ve ampuller önünde ultra viole filtreler bulunmaktadır.

ATRİUM VE ÇİÇEKLİKLERİN AYDINLATILMASI

Binanın girişinde ve orta kısmında bulunan 9 x 18 metre boyutlarındaki atriumların ve bu atrium içerisindeki çiçekliklerin aydınlatılması için uzay çatı üzerine koyulan ray sistemi kullanılmıştır. Kullanılan ray sistemi 3 fazlı olup, uzay çatı ile aynı şekildedir. Atriumları ve içerlerinde bulunan çiçeklerin aydınlatılması için bu raylar üzerinde, dizaynı Mario Bellini tarafından yapılan, ERCO Eclipse spotlar kullanılmıştır.

YANGIN ÖNLEMLERİ

Yangın önlemleri 3 kategoride değerlendirilmiştir:

Yangın Algılama ve Söndürme,

• Yangın algılama elektronik dedektörlerle sağlanmıştır:
• Döşeme arası plenumda belirli modülasyonda döşenen adresli dedektörler, yangın ihbar sistemini oluşturmaktadır,
• Mekanlarda, tavanlarda kaset içlerinden sarkıtılan ısı ve duman dedektörleri gene aynı ihbar hizmetini yapmaktadır,
• Şaftlarda basınçlı su tesisatı ve hortum dolaplar ile helon tüpleri sağlanmıştır.

Duman Tahliyesi,

• Binada bulunan atriumlar, katlardan yayılacak dumanın çatıya yükselebilmesi için baca vazifesi görmektedir. Bu suretle çatıya çıkan dumanın 150 cm’lik uzay kiriş derinliği içinde yayılacağı ve bu derinliğin duman rezervuarı olacağı, uzay kirişinin yanlarında bulunan egzoz menfezlerinden dumanın tahliye olacağı prensibine göre tasarlanmıştır.

Yangın Kaçışları,

• Tesisin 6 adet şaftında her yönden kaçma imkanı sağlayan yangın kaçış merdivenleri bulunmaktadır. Tüm merdivenlerin zemin katta otomatik açılan kapılarla dışarıya direkt ilişkisi sağlanmıştır.

SES KONTROLÜ

Baskı makinelerinin 100 desibelin üstünde yarattıkları gürültü ile 500 çalışan insanı aynı çatı altında planlamak, projenin ilk başlarından çözüm gerektiren önemli bir konusunu oluşturmuştur.

Baskı makinelerinin aynı zamanda görüntülenmesi için baskı holünün çalışma bölümlerinden ve orta atriumdan saydam bölmelerle ayrılmasının arzusu, ses tecridinin önemini daha da arttırmıştır.

Ses tecridine 3 bölümde çözüm aranmıştır ve aşağıdaki önlemler alınmıştır:

1. Baskı holünün doğu ve batı cephelerinde kağıt deposu ve paketleme duvarları perfore saç tava panellerle sandviç olarak planlanmış aralarda yüksek yoğunluklu cam yünü kullanılmıştır.
2. Çatıda uzay kiriş üstünde, gene içe bakan yüzeylerde alüminyum tava panelli sandviç çatı elemanları kullanılmış, buralarda dolgu için ses emme potansiyeli daha yüksek mineral yün tercih edilmiştir. Çatı kesiti tüm bina boyunca aynı kesit muhafaza edilerek devam ettirilmiştir.
3. Çalışma katlarında ve iç atriuma bakan saydam cephelerde ise ses izolasyonunda etkinliği bilinen 3-1-3 kompozisyonunda lamine cam kullanılmış, vibrasyon etkisini yutularak enerjinin doğramalara transferi EPDM fitillerle önlenmiştir.

İÇ PEYZAJ

Büro alanlarının atriumlara bakan teras önlerinde çeşitli sarmaşık türleri, atriumlarda yüksek ficus benjamin, 4. katta piramit çatı ışığı altında palmiye çeşitleri, üst düzey yönetici mekanlarında ise karışık kompozisyonlar kullanılmıştır. Tüm bitkiler dayanıklılık ve bakım – sulama kolaylığı açısından Hydro – Kültür metodu ile yaşamaktadır.

DIŞ CEPHE DOĞRAMALARI

Gerek kuzey ve güney asma cephelerinde, gerekse doğu ve batı cephe doğramalarında ASTRAWALL 50 mm serisi kullanılmıştır. Bu sistemin özelliğini profillerin dış yüzeylerinin silikon fitillerle kaplı olması ve bu nedenle ısı, su ve ses geçirgenliğini etkin biçimde önlemesi olarak özetlemek mümkündür.

Bilhassa, asma cephelerde 4 x 1,80 metre ebatlarında tasarlanan çerçeve sistemi bu sisteme dayanılarak gerçekleştirilmiştir.