Sağlık Çalışanlarına Adanmış Bir Yapıt – FLU

Cirit Avcı Architecture & Design tarafından tasarlanan "Sağlık Çalışanlarına Adanmış Bir Yapıt – FLU", Bursa'da yer alıyor.

Proje, 2021 Yılında Covid-19 Pandemisi nedeniyle hayatını kaybeden sağlık emekçilerine ithafen açılan yarışmada kazanılan eserin hayata geçirilmesiyle elde edilmiştir.

Yapıt ve Kentsel Hafıza

Yapıtlar oluşum süreçleriyle beraber kenti ve kentliyi yeni bir sürece taşır. Sanatçının fikri ele alış biçimi, yere ait ve çevresel durumları ile tek bir tasarım ortaya çıkartırken, kullanıcılar ortaya çıkan tasarımdan sonsuz fikir ve yorum üretirler.

Yapıt ve Çevre

Proje alanı Bursa’nın Nilüfer ilçesinde, ilçenin çağdaş kent kimliğinin izlerini taşıyan bir lokasyonda bulunmaktadır. Üst ölçekte kentsel büyüme aksında yer alan proje alanı, tarım arazilerinin konutlaştığı bölgede, kentsel boşluk denilebilecek bir alanda yer almaktadır.

Üçgen biçimindeki parselde yer alan park alanının iki tarafında araç yolu, kuzeyinde ise otopark yer almaktadır. Doğu cephesinde Ahmet Taner Kışlalı Caddesi proje alanı için önemli bir eşik oluştururken, caddedeki yoğun araç trafiği, proje alanında gürültü sorununa neden olmaktadır.

Yapıt ve Sağlık Çalışanları

Sağlık çalışanları kavramı, değişen bağlamlara göre daha dar ya da geniş karşılıklar bulabilmektedir. Özellikle pandemi döneminde, kavram mesleki sınıflandırmaların ötesine geçen tanım üstü ifadesi ile ön plana çıkmıştır. Bu sebeple kavramı belirtilen tanımlama üzerinden ele almak sağlıklı olacaktır: “ tedavi etmek, insanların sağlığını korumak ve iyileştirmek; ruhen, bedenen ve sosyal yönden tam bir iyilik halinin oluşmasını ve bunun devamını sağlamak amacıyla değişik sağlık meslek üyelerinden bir araya gelen ve birbirlerini tamamlayan, bu kapsamda her biri kendi görevini yerine getirip, bilgi ve deneyimlerini sürekli paylaşan, ortak kararlar alıp, bu kararı da yine birlikte uygulayarak doğrudan sağlık hizmetine katılan kimseler ile, başka meslek üyelerinden de olsa, sağlık hizmetinin sunulmasına ilişkin organizasyonda yer alan, dolaylı da olsa bu hizmet içerisinde mesleğini sürdüren kimseler”

Yapılan mesleki tanım üzerinden sağlık çalışanlarının temsil ve düşündürdükleri yeniden yorumlanmış, kavramsal tasarım fikir başlıkları üretilmiştir.

– tekil ve bütün olma hali: mesleki takım çalışması

– görünürlük ve görünmezlik: toplumsal var olma hali/emek

– belirsizlik: farklı durumlarda kritik olgular

– boşluk-dolu: bir arada ve ayrı olma hali

Bu genel kavramsal şemaya ek olarak, modern Türkiye’nin sağlık kurum ve sisteminin temelini atan Dr. Refik Saydam ve sağlık emekçilerinin geçmişten günümüze bıraktığı iz ve anlam üzerinde durmak da önemli bulunmuştur. Kurulan bu modern sistemin ilk ayak izlerinden günümüze uzanan süreçteki devamlılık, kararlılık ve tamamlayıcı olma -süreklilik: koruyuculuk ve ebedi var olma hali kavramı üzerinden ele alınmıştır.

Hafıza Avlusu

Yapıt ve çevresinin kentsel boşluk olarak görülmesi ve yapıtın çekim noktası oluşturması hedeflendiği için tasarımda meydanlaşma önemsenmiştir. Yapıtın arsanın merkezinde, çevre yol ve otoparktan en uzak noktada yer almasına dikkat edilip, çevresel ses ve gürültüden olabildiğince uzaklaşılmak istenmiştir.

Fikirsel Kavramlar ve Yapıt

Yapıt, modüler birimlerin bir araya gelmesiyle rasyonel şekilde meydanı tanımlayan kare formundadır. Tasarımın ritimsel doluluk-boşluk etkisi ve topografyayla kurduğu tariflenemeyen belirsiz ilişkiler, sağlık çalışanları tanımının çağrıştırdığı fikirsel kavramların yapıta yansımasıdır.

Kentsel aks doğrultusunda güneyden kuzeye doğru ilerlerken peyzaj içinde belirli belirsiz gözüken yapıt, yaklaştıkça topografyadan fırlamışçasına ağaçlar arasından kentliyi karşılamaktadır. Yapıta daha da yaklaşıldığında yansıtıcı panellerin ritimsel dizilimi gökyüzünü, doğayı ve çevresel hareketleri cephe üzerinde yansıtmaktadır. Yapıt gökyüzü ile peyzaj kesişiminde göz hizasında yer almakta, kullanıcıya peyzajı ufuk çizgisi ile birlikte görebileceği bir an yaşatmaktadır . Yapıta dokunulabilecek kadar yaklaşıldığında, yapıt geçişe imkan verecek kadar yüksekte fakat topografyadan fırlayan formu ve kare geometrisi ile geçiş için bir eşik yaratmaktadır. Bu eşik sayesinde yapıtın içi ve dışı arasında mekansal gerilim oluşması istenmiştir. Hafıza avlusunda anma törenleri ya da kentsel çekim noktası olarak kullanılabilen tanımlı bir duraksama mekanı oluşturulmuştur. Peyzajla yapıtın girdiği ilişki sayesinde, yapıt kimi yerde topraktan çıkar kimi yerde konsol olarak uçar kimi yerde ise peyzaja dokunmak ile dokunmamak arasındaki belirsizliği tarifler. Böylece farklılık ve farkındalık artar, duruma göre şekil alan bir tasarım elde edilmiş olur. Yapıt ve peyzaj kurgusu ile beraber kentli için özelleşmiş deneyim mekanı yaratılmıştır. Kısıtlı bir biçimde peyzaj ile yeniden diyalog kurmasını sağlayan açıklıklara ve doluluklara sahip tasarım flu etkisi oluşturmuştur.

1. Ödül, Sağlık Çalışanlarına Adanmış Bir Sanat Yapıtı Yarışması

Sağlık Çalışanlarına Adanmış Bir Sanat Yapıtı Yarışması