Satın Alma (1. Kategori), Cami Tasarımı Fikir Yarışması

PROJE RAPORU

Cami mimarisi üzerine

Osmanlı’da mahalle camileri mekânsal olarak dışarısı ile içerisi arasında önemli ölçüde geçirgenlik üzerine kuruluydu. Konumlanma itibariyle yakın çevresinin bir alt merkezi olarak nitelendirilebilecek bir yerde inşa edilir ve küçük kentsel yerleşimler bu merkez etrafında şekillenirdi. Diğer kamusal etkinliklerin hemen hemen tamamı (sosyalleşme, ticaret, rekreasyon) bu merkezde yapılırdı. Bu cami/mescit yapılarından günümüze ulaşanları aynı işlevleri büyük ölçüde sürdürmektedir.

Yarışmada 200 kişilik cami için önerilen alan, bir semt parkının yanı başında bulunmaktadır. Bulunduğu konum ve kapasitesi itibariyle semt/mahalle camisi olma özelliği taşıyan öneri proje, kamusal işlevlerin merkezi olma geleneğinin sürdürülmesi amacıyla; park alanıyla birlikte ele alınmıştır.

Tarihi kentsel doku

Mardin’in tarihi kentsel strüktürü topografyayla sıkı bir ilişki kurmuş teraslanmalar ile özetlenebilir. Bunu destekleyen ölçekli kütle kurgusu, gölgelikler, özel veya yarı özel bahçeler, geçitler (abbara) bölgenin kendine has yapısal dilini oluşturmuştur.

Yer ile ilişki kurma

Projenin şekillenmesinde içerisinde bulunduğu yerin tarihsel serüveni etkili olmuştur. Parktan teraslanmalar ile topografyaya tutunarak bir eğimli sokak vasıtasıyla alt kotttaki düzlüğe ulaşılır. Bu platformda yerleştirilen cami ve diğer yardımcı birimler, alanı çevreleyen sokaklarla geçitler ile bağlantı kurmuştur.

Vaziyet kurgusu

Platformlar, teraslar, geçitler, sınırlı ve şeffaf yüzeyler:

Vaziyet yerleşimi iki ana platformda kurgulanmıştır. İlk platform parkın toplanma alanı, ikinci alt platform cami ve diğer mekanlarla çevrelenen avludur. Platformları birbirine bağlayan sokak kitap satış birimiyle desteklenmiştir.

Parktan avluya ve sokaklara doğru akan teraslar olarak nitelendirilebilecek üst ölçek yaklaşımı, bu terasların belirli kotlarda çevreyle ilişkisini sağlayan geçitlerle tamamlanmıştır.

Teraslar arasına yer yer basamaklar, akışı yönlendirmek amacıyla alçak istinat duvarları ve su ögeleri serpiştirilmiştir.

Mekanlar

Ana ibadet mekanı avlu ile park arasındaki ayrımda kıble duvarının bahçeyle doğrudan ilişki kuracağı bir yerde konumlandırılmıştır. Kıble duvarının belirli sekanslarda şeffaflaştırılarak bahçeye açılması caminin dışarısıyla sürekli iletişimini sağlamıştır. Islak hacimler ve ayakkabılık gibi sağır yüzeyler dışında, geçirgen ve akışkan bir total mekan oluşturmak projenin hedefleri arasındadır.

Ana avlunun iki ayrı girişi caminin tam karşısında ve yan yüzde yer almaktadır.

Hanımlar mahfilinin girişi ise sokağın bitiminde üst kottaki terastan alınmıştır. Aynı teras, alanın dışarıyla ilişkisini kuran geçitlerden birine bağlanmıştır.

Kur’an kursu ve çay ocağı avluyu L biçiminde tanımlayan arkad/saçağın iki yüzünde yerleştirilmiştir. Köşe terastan sokağa doğrudan bağlanmıştır.

Projenin ayrı çalışması gereken tek birimi olarak lojman, alanın köşesinde kendisine ait bir iç bahçe oluşturacak biçimde yerleştirilerek ana avluyu tanımlamıştır.