Satın Alma, Çanakkale Belediyesi Çarşı, Yaşam Merkezi ve Otopark ile Yakın Çevresi Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Asya ile Avrupa kıtaları arasında bir köprü konumundaki Çanakkale, insanlığın yerleşik hayata geçtiği dönemden, tarihi çağların başlangıcına kadar önemli kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Binyıllar boyunca farklı toplumların egemenliğinde kalmış olması, mimarisinde ve günlük yaşamında çok renkliliğin arka planını oluşturmaktadır.

Antik Yunan’dan miras kalan Çanakkale aynı zamanda da birçok kültüre dair veriyi barındırmaktadır. Bu verilerden birkaçını ele almak gerekirse; “Agora ve Stoa” göze en çok çarpan mimari öğelerdir. Agora ve Stoalar mimari kurgusu gereği içerisinde ticareti ve meydanı yoğun bir şekilde barındırır. Stoaların tanımladıkları mekan; yer yer kapalı ve yer yer arkadlar yardımıyla yarı açık mekanlar oluşturmaktadır.

Arkadların devamında oluşan meydan strüktürü, ticaret aksıyla birlikte kamusallığı güçlendirirken bu oluşum mekansal gücü gereği çok tanımlı ve nettir. Oluşumun artçıları zaman içerisinde coğrafyaya yayılarak farklı yapısal evrimler geçirmiştir. Zaman içinde Değişen yapı kurgusu hanlar ve kervansaraylara en büyük katkıyı sağlayarak günümüz çarşı strüktürünün referanslarını bu sayede güçlendirilmiştir. Örnek olarak bakıldığında Çanakkale’de bulunan Çardak Hanı ve Yalı Hanı strüktürü itibariyle ticaret ve kamusallığın iç içe olduğu yapılardır. Çarşılar işlevsel kurgusu gereği; insanları içine alarak, ticareti iç avlu ve meydanlarıyla birleştirip peşi sıra dizilen ticari mekanlarını(dükkanlarını) oluşturmaktadır.

Modern dünyanın ihtiyaçları gereği, çarşı kurgusu evrimini devam ettirmektedir.

Çanakkale gibi tarihsel ve kültürel mirası kuvvetli bir kentte yeni, işlevsel çarşı ile kamusal yaşam merkezi nasıl olmalıdır?

Bu sorunun cevabı için Çanakkale’yi kentsel ölçekte okumalıyız.

Çanakkale, deniz yoluyla ulaşımın yoğun olduğu bir kıyı kentidir. Çanakkale Feribot İskelesi bu bakımdan kente varış noktalarından biridir. Cumhuriyet Bulvarı da yoğunluğunu bu aksla kesişiminden almaktadır.

Bu yoğunluk ile proje alanının bağlantısı ise Cumhuriyet Meydanı ve Lise Caddesi üzerinden sağlanmaktadır. Projenin tasarımında, yakın çevrede bulunan Muammer Aksoy Parkı ile Mehmetçik Bulvarı’ndaki yeşil alan ve insan yoğunluğu dikkate alınmıştır. İnsan yoğunluğunu proje alanına çekebilmek ve mevcut yeşil aksı korumak amacıyla Muammer Aksoy parkının zemini kademelendirilerek proje alanının -4.50 kotuna bağlanmıştır. Bu kademelendirme sayesinde park ile yapı bir bütün olarak çalışır hale gelmiştir. Yapı içerisinde bulunan çok amaçlı salon da parkın bir parçası olmuştur.

Zemin katta tasarım problemi ele alınırken Halk Bahçesi ve Cumhuriyet Meydanı aksının kuvvetlendirilmesi için proje alanındaki ana aks bu doğrultuda oluşturulmuştur. Bu aks hem sirkülasyona imkan sağlayıp hem de proje alanını sosyal ve ticari alan olarak ayrılmasına yardımcı olmaktadır.

Ayrıca Çocuk Etkinlik Merkezi zemin katta tasarlanarak ulaşılabilirliği ön plana çıkarılmıştır.

Tarihsel veriler doğrultusunda agora ve stoalar ele alınarak tasarlanan yapıda özellikle zemin kattaki arkadlar çevreyle olan ticari ve sosyal ilişkiyi güçlendirmektedir. Proje alanın çevre binalarla yakın mesafesi düşünüldüğünde arkdalar kullanıcı için bir geçirgenlik oluşturmaktadır. Bu geçirgenlik ayrıca zemin katın doğal gölge-ışık oyunlarına da olanak sağlamaktadır.

Kat alanlarının büyüklüğü düşünüldüğünde doğal aydınlatmanın sağlanabilmesi için yapı strüktüründe galeri boşlukları oluşturulmuştur. Bu boşluklar aynı zamanda doğal havalandırmaya imkan sağlamaktadır. Yapının gece ve gündüz kullanımı dikkate alınarak kayar panellerle iki bölüme ayrılmıştır. Ticari mekanlar istenilen saate kadar çalışabilirken, sosyal mekanlar 24 saat hizmet edebilmektedir.

Yapı maliyeti ve zemin değerleri düşünüldüğünde 3. Bodrum kat tasarlanmamıştır. 3. Bodrum katın yapılması durumunda maliyet ve çevre binaların risk oranı artmaktadır. Ancak ihtiyaç duyulması doğrultusunda yapılabilmektedir. Yapı strüktürü betonarme olarak tasarlanmıştır. Geniş açıklığından ötürü Çok Amaçlı Salon’un tavanı çelik olarak önerilmiştir. Dış mekanlarda yapının bakımı ve sürekliği için malzeme seçimine özen gösterilmiştir. Yapının çatısı mevcut manzaraya hakimliği ele alınarak gezilebilir çatı olarak detaylandırılmıştır. Bu sayede açık mekanlar oluşturulmuştur.