Satın Alma (DOTS architects), 5 Ocak Parkı ve Yakın Çevresi Kentsel Tasarım Yarışması

PROJE RAPORU

BAĞLAM

Tasarlanmış ve tasarlanmamışın arakesitinde su yüzüne çıkan sorunsallar, aynı zamanda içlerinde sayısız potansiyelleri de barındırır. Doğru bakış açısıyla değerlendirildiğinde esneklik, kendi yönünü tayin edebilme, tampon olma gibi kavramlar katı bir olma halinden ziyade yumuşak bir geçiş niteliğine bürünebilir, hatta bir dönüşüm kıvılcımı da olabilir. Tam da böyle bir alanda, tanımlı hale getirilmiş, planlanmış kent parçaları ile bir tarafa dahil olamamış, özünü bulamamış alanların ikircikli durumuna çözüm getirmeye çalışmak projenin temel çıkış noktası olmuştur.

Bu doğrultuda kentsel alanı mekan haline dönüştürmek temelde kent kullanıcısı ile bütünleşebilen, anlamlanan alanlar oluşturarak zaman içerisinde kentlinin aidiyet hissedeceği, bağ kuracağı mekanlar haline gelmesini sağlayabilmekten geçiyor. Bu amaçla hedeflediğimiz temel strateji proje alanında belirlenen kentsel akupunktur noktalarını ölçekli parçalar halinde ele alıp, çevre ilişkileri ve kullanıcı potansiyelleri gözetilerek alanın fiziki ve doğal koşullarının sunduğu imkanlar ve bunları iyileştirmeye yönelik hamlelerin doğru tespit edilmeye çalışılması olmuştur.

Projenin bir diğer temel taşı ise doğal yapıyı iyileştirmek, rejenere etmek, bio-çeşitliliği artırarak canlı yaşamına katkıda bulunacak çözümler üretmek olmuştur. Yeşil alanlar kentin akupunktur noktaları olarak ele alınabilecek olup aynı zamanda bir bütüncül yaklaşım ile tasarlandıklarında; özellikle de pandemi koşullarında önemini daha da fazla hissettiğimiz tüm kente rehabilitasyon sağlayan kamusal alanlardır. Bu açıdan bakıldığında yarışma alanında aktif – pasif yeşil alanlarda bütüncül yaklaşım benimsenerek peyzaj matris, yama ve koridorları baz alınmıştır. Yeşil dokunun bütünlüğünü sağlayabilmek açısından sadece bitkisel düzenlemeler önerilmemiş aynı zamanda gün be gün yokluğunu artarak hissedeceğimiz su kaynaklarını korumaya yönelik yağmur suyu toplama açısından peyzaj tasarım önerileri de getirilmiştir. Yağmur suyu toplama ile mevcut mevsimlik derenin canlandırılması ve E90 otoyolunun altından geçirilerek karşı alanda yer alan yeşil alanda biriktirilmesi, diğer yer altı sularının süzülerek yine burada toplanması hedeflenmiştir.

Bunların yanı sıra proje bisiklet kullanımının artırılmasını teşvik eden ve yaya akışının sürekliliğini sağlayacak bir altyapı oluşturmayı hedeflemiştir. Bisiklet kullanımı rekreasyon kaynağı olmasının dışında toplu taşımanın tamamlayıcısıdır. Spor ve rekreasyon amaçlı bisiklet kullanımının giderek yaygınlaşması sürdürülebilir ve kentler ve yaşam kalitesi için önemlidir. Bu bağlamda kentlerde bisiklet yollarının oluşturulması ve geliştirilmesi, sürüş güvenliğinin sağlanması, sosyal donatı alanları ile bağlantısının kurulması stratejisi esas alınmış, projede bu kapsamda ana rotalar oluşturulmuştur.

KONUM

Proje alanı Akdeniz ikliminin hakim olduğu, Aladağlar ile çevrili Çukurova’nın, Seyhan Nehri ve Barajının ana coğrafi karakteri oluşturduğu Adana ilinin kuzeybatısında, yoğun kentleşme ve göç ile birlikte önceden tarım alanı olup zamanla kentsel alana dönüşen bir bölgesinde yer almaktadır.

Kentin ana arterlerinden olan doğu batı aksında ilerleyen E90 otoyolu proje alanının tam orta noktasından geçmektedir. Alan her ne kadar kent çeperi olarak nitelenebilecek bir bölgede yer alsa da karayolu ve metro ile ulaşım açısından kent içerisinde erişilebilir bir noktadadır. Dolayısıyla kullanıcı profili mahalleli veya yakın çevre dışında kent içerisinden de ziyaretçi potansiyeli vardır.

Alanın hızlı kentleşme sonucu yıllar içerisinde oluşmuş olan konut dokusu günümüzde kentsel dönüşüm alanları ile yeniden ele alınmaktadır. Projeye bir arakesit niteliği katan bileşenlerden biri de budur. Az katlı mevcut konut stoğu, tekil apartmanlar ve bir yandan da yeni yapılaşan yüksek katlı bloklar ve kapalı siteler iç içe geçmektedir. Dolayısıyla bu geçiş ve dönüşüm sürecinde kentli için ortaklaşa mekanlar üretmek, eski ile yeniyi bir arada tutmak, kapsayıcı ve bağdaştırıcı çözümler sağlamak önemlidir.

KENTSEL ve EKOLOJİK BAĞLANTILAR, DÜĞÜMLER, ROTALAR

Proje kuzey güney aksında yaklaşık 3 km uzunlukta bir alana yerleşmekte, en kuzey noktada metro istasyonu ile, en güneyde ise proje sınırı dışında kalan güneydeki su kanalına değin uzanma potansiyeli değerlendirilerek bu düşey aks boyunca hem kent dokusuna entegre hem de proje kapsamında yer alan yeşil koridor boyunca sürekliliği sağlanabilecek rotalar belirlenmiştir. Bu rotalar boyunca bisiklet ve yaya akışlarının sürekliliği, güvenliği ve kullanışlılığı hedeflenmiştir. Kent içerisinde yaya yolu ve bisiklet yolunu yeşil bantlarla birlikte ele alan yol kesitleri, rekreatif alan boyunca da alan içerisinde yer alan kot farklılıklarını minimize eden yer yer hemzemin, yer yer üst kotta ilerleyen bağlantılar oluşturulmuştur. Alan içerisindeki en kuvvetli sınırlayıcı ve ayrıştırıcı öğe olan E90 otoyolu ise hem ekolojik bütünlük, hem de yaya sürekliliği bağlamında 3 noktadan geçişli hale getirilmiştir.

Bunlardan birincisi alanın doğusunda yer alan, belediyece projelendirilmiş araç geçiş köprüsünün çevre kotlardan faydalanılarak genişletilip eğimle uyumlu bir biçimde çözümlenmesiyle yaya ve bisikletli ile birlikte diğer canlıların da geçişine imkan veren, iki taraftaki doğal yapının bütünleşmesini sağlayan ekolojik köprü olarak ele alınmış bağlantıdır.

İkinci geçiş ise halihazırda kapalı bir kanal içinden akan mevcut derenin açığa çıkarılmasıyla ve kot düzenlemesiyle oluşturulan alt kottan sağlanan geçiştir. Bu geçiş E90 otobanın yaklaşık 30 m’lik bir kısmının köprüleştirilmesi ve altında oluşan alanın su ve canlı geçişine uygun hale getirilmesiyle oluşturulmuştur. Bunu yaparken de alanı tanımlı ve güvenli hale getirmek, kullanım sağlamak, kente ve kentliye aidiyet hissi ile işlevlendirmek fikri önemli hale gelmiştir. Bu anlamda yarışmanın ana konusu olan, Adana’nın kurtuluşunun 100. Yılı anısına, 5 Ocak Sergi Alanı olarak işlevlendirilmiştir. Böylelikle geçişin otobanın iki tarafını bütünlerken bir kentsel düğüm haline gelmesi hedeflenmiştir.

Üçüncü geçiş ise proje alanının kuzeyinden başlayıp rekreasyon alanlarının içinden geçip odak 6’daüst kottan devam edip otobanın üstüne doğru hafif bir eğimle yükselip, diğer tarafta odak 8’de yer alan kanalın üzerinde yine üst kotta yer alan döngüsel bağlantıya ulaşarak rekreasyon hattının güneyine doğru devam eder. Böylelikle bisikletli ve yaya için sürekli, kesintisiz ve güvenli, doğal kotlardan faydalanarak eğimi dengelenmiş bir bağlantı daha sağlanması hedeflenmiştir.

Projede mekanları yere ait kılmak için kent morfolojisinden yola çıkılarak tanımlı akslar ve belli başlı düğüm noktaları belirlenmiş, bütüncül olmasının yanı sıra alt birimler halinde ele alınan parçaların her biri çevresi, fiziki ve doğal yapısı ve potansiyel kullanıcısı ile örtüştürülerek ele alınmıştır. Bu anlamda alanda toplam 10 adet odak belirlenmiştir.

ODAK 1

KÜLTÜREL + SOSYAL ODAK

Proje alanına kuzeyden yaklaşım aksını karşılayan, yakın çevresi ve kent bütünü için kültürel bir merkez ve aynı zamanda bir sosyalleşme alanı niteliğindedir.

Yapısal elemanlar: Danışma kiosku, sergi alanı, semt kütüphanesi, çok amaçlı etkinlik salonu

Peyzaj öğeleri: bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, kuru havuzlar, sarnıçlar, ekstensif yeşil çatılar, yağmur suyunu tutmaya yönelik yapay tepeler, çukur hendekler içerisinde bitkilendirmeler, bitkisel düzenleme olarak kurakçıl peyzaj türleri, yağmur bahçeleri düzenlemeleri

ODAK 2

SEMT PAZARI

Halihazırda pazar yeri olarak kullanılmakta olan alanın kent hafızası niteliği ve aynı zamanda bir sosyalleşme alanı olması dikkate alınarak esnek kullanımlı ve devingen yapıda bir pazar yeri önerilmektedir. Geri dönüşüm ve yeniden kullanım temelinde atık yönetim sistemine entegre edilmesi öngörülmüştür.

Yapısal elemanlar: İdari birim, yarı korunaklı pazar tezgahları, bireysel ürün satış alanları, yükleme ve servis alanları, ıslak hacimler

Peyzaj öğeleri: bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, yağmur bahçeleri, sarnıçlar, dere hattı, ekstensif yeşil çatılar, bitkisel düzenleme olarak kurakçıl peyzaj türleri, gölgeleme amaçlı geniş yapraklı türler

ODAK 3

YEME-İÇME ODAĞI

Pazar alanı ile yakın ilişkide, yiyecek içecek satışının yapıldığı, aynı zamanda yeme içme işlevinin de yapılabildiği, yerel üretime ve ekonomik döngüye katkı sağlayacak sosyal ve rekreatif birimler olarak düzenlenmiştir.

Yapısal elemanlar: Kapalı, yarı açık ve açık kullanım alanları, yükleme ve servis alanları

Peyzaj öğeleri: Bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, kuru havuz, yağmur bahçeleri, sarnıç, dere hattı, ekstensif yeşil çatılar, bitkisel düzenleme açısından gölgeleme sağlayacak nitelikte geniş yapraklı türler

ODAK 4

ÇOCUK ODAĞI

Alanın mevcudunda yer alan çocuk parkı, işlevselliği ve çekim potansiyeli artırılarak çocuklar için bir aktivite ve sosyalleşme odağına dönüştürülmüştür. İçerisinde açık oyun parkurları ve deneyim alanlarının yanısıra çocuklara yönelik kapalı sergi ve etkinlik alanları da yer almaktadır.

Yapısal elemanlar: Sergi alanı, çocuk kütüphanesi, çok amaçlı etkinlik salonu, atölye ve derslikler, özel çocuk eğitim alanı içeren 2 adet kapalı birim.

Peyzaj öğeleri: Oyun parkı, bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, su parkı, yağmur bahçeleri, sarnıç, dere, ekstensif yeşil çatılar, bitkisel açıdan dikenleri olmayan ve özellikle meyveleri ya da yaprakları zehirli olmayan türler, Çocukların oyun alanlarında yola çıkışlarını, kaçışlarını engelleyecek, çevreleyecek nitelikte çit düzenlemeleri

ODAK 5

GENÇLİK ODAĞI

Alanda mevcutta bulunan atletizm pisti ve gençlik merkezi fonksiyonları dikkate alınarak, alanın kot düzenlemesi ve yeşillendirme stratejisi doğrultusunda gençler için bir buluşma noktası olması ve çeşitli sportif, rekreatif ve kültürel aktiviteler için olanak sağlaması öngörülmektedir.

Yapısal elemanlar: Islak hacimler, giyinme-soyunma alanları, kafeterya, güvenlik fonksiyonlarını içeren kapalı birim.

Peyzaj öğeleri: etkinlik/konser alanı, kaykay pisti, bisiklet aktivite parkuru, tırmanma duvarı, antrenman alanları, voleybol, basket, mini futbol sahası, bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, dere, sarnıç, yağmur bahçeleri, seyir terasları, bitkisel açıdan kurakçıl peyzaj düzenlemeleri, kaya bahçesi düzenlemeleri ile entegre yürüyüş parkurları

ODAK 6

5 OCAK SERGİ ALANI

Proje alanının merkezinde otoban tarafından 2 ayrı parçaya ayrılmış olan alanları birbirine eklemleyen ve bütünleyen bağlantılardan biri olan alt kot geçişinin tanımlı hale getirilip işlevlendirilerek kentlinin kullanımına açılmasını hedefler. Bağlantı üzerinde 5 Ocak simgesel anlamı ile bütünleşen sergileme alanları, dere hattının iki yanında yer alır.

Yapısal elemanları: Sergi yapıları

Peyzaj öğeleri: bisiklet park yeri, sert zemin dolaşım alanları, dere hattı

ODAK 7

EKOLOJİK ODAK

Projenin ana odaklarından biri olan alan, kuzey yönden akan kanal içerisindeki derenin tekrar canlandırılması ve oluşturulacak yapay göletle birlikte kendi kendine üretime imkan verecek doğal bir ekosistem oluşumunun sağlayacak bir düğüm noktası olarak düşünülmüştür. Odak alanın kuzeyinde otobanla oluşan arayüz sık ve düzenli ağaç dokusu ile izole edilmiş, güneyde ise kanala uzanarak hemzemin ve üst bağlantılarla yaya akışının sürekliliği sağlanmıştır. 5 Ocak Anma Merkezi işlevini de barındırması sağlanarak simgesel bir anlam ile bütünleştirilmiştir.

Yapısal elemanlar: Danışma kiosku, güvenlik

Peyzaj öğeleri: Anma rotası, anma duvarı, bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, köpek parkı, kuş evleri, dinlenme alanları, ekolojik gölet, dere, yağmur bahçeleri, sarnıç, su kanalı, bitkisel açıdan yapay gölet etrafı için sulak alan bitkileri, polenizasyonu arttıracak bitkilendirme

ODAK 8

ETKİNLİK ODAĞI

Proje alanının ortasından geçen su kanalının güneyinde kalan odak, mevcut ve yenilenmekte olan konut dokusu ile çevrelenmiştir. Bu bağlamda yakın çevresi için bir açık buluşma noktası olma potansiyeli vardır. Mekansal olarak mevcut parselasyon ve yapısal öğelerin yönlendirmesiyle parçacıl olarak ele alınan alanın, içe dönük bölgelerde meydanlaşmaya müsait yapısı değerlendirilmiş, kuzey güney yönünde lineer biçimde oluşturulan yeşil bant üzerinde yakın çevre kullanıcısının pasif etkinlikler için de kullanabilmesi sağlanmıştır.

Peyzaj öğeleri: bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, yağmur bahçeleri, sarnıç, bitkisel açıdan görsel değeri yüksek nitelikte türler, aktivite alanlarını ayırıcı fazla boylu olmayan herdem yeşil çalı türleri ile doğal alanlar yaratma, farklı fonksiyon alanlarını doğal bitkilendirme ile ayırma, tabakalı yoğun bitkilendirmeler ile mekanlar yaratma

ODAK 9

ÇOCUK PARKI

Yoğun bir konut dokusu ve ana okulu bölgesinde kalan odak alan, gündelik yaşamda önceliği olan ve düzenli kullanıma ihtiyaç duyan yaş grubu olan çocukların kullanımı için aktivite temelli farklı deneyim ve gözlem yapabilecekleri, sosyalleşip iletişim becerilerini kuvvetlendirebilecekleri alanlar olarak öngörülmektedir.

Peyzaj öğeleri: bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, yağmur bahçeleri, sarnıç, bitki, çocuk oyun parkurları, deneyim ve gözlem alanları ve gözetleme kuleleri, kuş gözlem alanları, kentsel faunaya habitat oluşturacak bitkisel düzenlemeler, polenizasyonu arttıracak bitkiler

ODAK 10

ÜRETİM ODAĞI

Mahallelinin ve kentlinin katılımcı bir şekilde üretim yapabileceği, ekonomik döngüye dahil olabileceği, sosyalleşebileceği, atölye çalışma biçimini esas alan bir merkez olarak düşünülmüştür. Kapalı ve açık derslik ve işliklerin yanısıra sera ve hobi bahçeleri ile ekolojik üretim biçimlerine de olanak sağlayan yapıdadır. Alanın güneyden mevcuttaki Pazar alanı ile bağlantısı olması bu odak niteliğinin belirlenmesini sağlayan etkenlerdendir.

Yapısal elemanlar: İdari birim, Atölye ve derslikler, sera,

Peyzaj öğeleri: hobi bahçeleri, çocuk parkı, bisiklet park yeri, sert zemin meydanlar, yeşil çatılar, yağmur bahçeleri, sarnıç, hobi bahçelerini ve farklı türlerin üretim yastıklarını ayırıcı nitelikte çit bitkilendirmeleri, genel olarak kurakçıl peyzaj türleri

YAPISAL TASARIM STRATEJİSİ

Ele alınan bağlam ve belirtilen yönlendirici hususlar doğrultusunda alanda oluşturulan açık, yarı kapalı ve kapalı birimler, peyzaj elemanları, yol düzenlemeleri topografya ve doğal çevre koşulları dikkate alınarak bir bütünlük sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Yapısal birimler organik modüler sistemler olarak düşünülmüş, doğal yapı içerisinde kendi karakterlerinde olup ayrıksı durmaktan ziyade bütünleşen serbest biçimler olarak ele alınmıştır. İklim koşulları düşünülerek geniş saçaklı çatı elemanları, sedum bitki örtüsü ile su ihtiyacı minimumda olan ekstensif yeşil çatılarla birlikte hem yağmur suyu toplama hem de içindeki mekanın iklimlendirilmesine katkı sağlar.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİSİ

Projede sürdürülebilirlik kavramı ekolojik, ekonomik ve sosyal boyutları ile bir arada ele alınmıştır. Ekolojik olarak alanda biyolojik çeşitlilik sağlanması, suyun geri kazanımı, iklim özelliklerine uygun yerel bitki türlerinin kullanımı hedeflenmiştir. Kente entegre edilen ve sürekliliği sağlanan bisiklet yollarıyla bisiklet ulaşımın yaygınlaştırılması, karbon salınımı ve karbon ayak izinin azaltılmasına katkı sağlayacak dönüşümlerdir. Ekonomik açıdan sürdürülebilirlik, yerel malzeme kullanımları, oluşturulan yapılarda ve aydınlatmalarda az enerji tüketimi, kentli için yakın çevrede rekreasyon alanına erişilebilirlik sağlanması, pazar alanının kent atık sistemine entegre edilmesi ve kompost üretimine katkıda bulunması gibi yaklaşımlarla ele alınmıştır. Sosyal boyutunda ise sürdürülebilirlik bir yaşam senaryosu olarak ele alınmıştır. Lokal pazarlar, atık dönüştürme bilinci, puan sistemiyle bütün alanlarda bir döngü sistemi tasarlanmıştır. Aynı zamanda kentli için kullanılmayan tanımsız alanların dönüştürülerek kent yaşamına katılması, kentsel bellekte bağlar kurulması, yer aidiyeti, sosyal entegrasyon ve kent kullanımı açısından sürdürülebilirliğin başka bir boyutunun sağlanmasında önemlidir.

YAYA VE BİSİKLET KULLANIMI İLE ERİŞİLEBİLİRLİK

Tasarlanan bisiklet yollarıyla alandaki her noktaya bisiklet ve yaya olarak ulaşılabilmektedir, Bisiklet ve yaya yollarını artırıp yaygınlaştırmak hedeflenerek, karbon salınımı ve karbon ayak izini azaltmak amaçlanmıştır. Kentlerin bu tür senaryolarla hayat bulması önemli bulunmuştur. Ayrıca tasarlanan puan sistemi ile yine bisiklet ve yaya kullanımlarına teşvik amaçlanmıştır. Kentli yürüme ve bisiklete binme aktiviteleri sonucunda topladıkları puanları daha sonra proje alanındaki bisiklet kiralama ve yeme-içme noktalarında kullanabilecektir. Puan kazanma sistemi rota boyunca koyulacak olan check-in ve check-out noktalarından yani puan toplama birimlerinden sağlanacaktır. Alınan mesafeler puana dönüşecektir. Tasarlanan odaklar arasında en fazla 1000 metrelik mesafeler olacak şekilde tasarlanmıştır. Yaya ulaşımıyla yaklaşık 12 dakikalık yürüme mesafeleri ile alanlar arası erişilebilirlik sağlanmaktadır.

PEYZAJ KARARLARI

Projenin temeli olan yeşil alanlar kentin akupunktur noktası olarak ele alınmış, aktif – pasif yeşil alanlarda aktif alanlarda bütüncül yaklaşım benimsenerek Peyzaj matris, yama ve koridorları baz alınmıştır. Çalışma alanı ortasında; kenarlarında iki yolla devam eden Kanal peyzaj koridoru olarak vurgulanmış; üretim alanları olarak tarlalar kırsal peyzaj yamaları ve kentsel dokuda parçalanmış vaziyette bulunan aktif ve pasif yeşil alanlar kentsel peyzaj yamaları olarak ele alınmıştır. Yeşil dokunun bütünlüğünü sağlayabilmek açısından sadece bitkisel düzenlemeler önerilmemiş aynı zamanda gün be gün yokluğunu artarak hissedeceğimiz su kaynaklarını korumaya yönelik yağmur suyu toplama açısından peyzaj tasarım önerileri de getirilmiştir. Su kaynaklarını arttırmaya yönelik yapay tepeler, savaklar ve geçirimli yüzeyler önerilmiş, ayrıca bitkisel düzenlemelerde özellikle ağaçlandırmalarda çanak oluşumları, ile çukurların yağmur suyunu toplamaya yönelik detay tasarımları da ele alınmıştır. Malçlama yöntemi sayesinde toprağın evapotranspirasyon ile su kaybını engelleme, bakım ihtiyaçları açısından nispeten kanaatkar ağaç, çalı ve otsu tabakalar için çeşitliliği gözeten türleri seçme, önceliğimizi oluşturmuştur. Mevcut türler ile uyumlu ve mevcut ekolojik koşullara adapte olabilecek bitki türleri önerilmiştir. Geleceğe yönelik mevcut su kaynaklarını korumayı ve arttırmayı hedefleyen peyzaj tasarım yaklaşımımızda aynı zamanda biyolojik çeşitlilik biyolojik çeşitlilik sağlanması da hedeflenmiştir. Yağmur suyu toplama ile mevcut mevsimlik derenin canlandırılması ve E90 oto yolunun altından geçirilerek karşı alanda yer alan yeşil alanda biriktirilmesi, diğer yer altı sularının süzülerek yine burada toplanması hedeflenmiştir. Burada yapay bir gölet oluşturularak amfibi ve semenderler ile kuşların alanda toplanarak kent habitatına katkıda bulunulması hedeflenmiştir. Suyun olduğu yerde çift yaşamlılar ve kuşlar toplanmakta; su kaynağı biyolojik çeşitlilik ve yaşam çeşitliliği ile eşdeğer görülmektedir. Bu sebeple bütüncül peyzaj tasarım yaklaşımımızda su, kent faunası ve bitkilendirme çalışmaları birliktelik oluşturacak bir zincirin halkaları gibidir.

EKOLOJİK KORİDORLAR

Otoyol her ne kadar yeşil alanı parçalasa da burada yol üzerinden yayalar ve bisikletli hafif motorsuz araçlar için bir üst geçit, çeşitli kent hayvanlarının ve yine yayaların geçişi için bitkisel nitelikli ekolojik köprüekolojik köprü üst geçidi önerilmektedir. Mevsimsel derenin, yayaların ve bisiklet kullanıcılarının geçişi için ise bir alt geçit önerilmektedir. Bu alt geçitin karanlık etkisinden kurtulabilecek nitelikte fonksiyonel açıdan sergi alanları (Adana 5 ocak sergi alanı) ile desteklenmesi önerilen bir diğer tasarımımızdır. Proje kapsamında doğal ekolojik koridorlar oluşturarak , akarsu mecraları, ormanlar, doğal koruluklar, doğal vadiler ile tozlaşmaya, biyoçeşitliliğe, ekosistem hizmetlerine ve hava akımlarına katkı sağlayacak step ve yeşil alanları kapsamaktadır. Sosyal, görsel, kültürel, ekolojik değerler ve kentsel tasarımı daha da iyileştirmek için peyzaj öğesine suyun entegre edildiği ekolojik dere koridorları; su kalitesinin iyileştirilmesi, taşkın riskinin azaltılması ve yaban hayatı habitatı oluşturma gibi işlevlere sahiptir. Peyzaj düzenlemelerinde özellikle eğimli alanlarda ve şevlerde ağsı yapıda kökleri ile toprağı tutucu nitelikte ve sukkulent bitki türlerinin kullanımı önem arz etmektedir. Özellikle su tüketimi açısından çim türleri önerilmeyerek alternatif olarak sukulent, dam koruğu gibi fazla bakım ve sulama gerektirmeyen yer örtücü türler önerilmiştir (Kurakçıl çim türleri de ayrıca aşağıda listelenmiştir). Peyzaj tasarımında su etkin düzenlemeler çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Su kaynağının önemine vurgu yapılmak istenmiştir ve 10 odak noktasından oluşan konsept çalışmada su toplama hedefi ve su etkin peyzaj düzenlemesi temel alınmıştır. Su etkin peyzaj düzenlemelerinde gerek yağmur bahçelerini gerek kaya bahçelerini gerekse kurakçıl peyzaj düzenlemelerini gerçekleştirmede kullanılacak türler listelenmiştir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR YAĞMURSUYU YÖNETİM SİSTEMLERİ

İklim değişikliğinin olası risklerine karşı kentsel altyapı direncinin artırıldığı, doğaya uyum sağlayan yöntemler ile su döngüsünün sürekliliğinin sağlandığı, daha yeşil ve daha yaşanabilir bir kent modeli ortaya çıkmaktadır. Suya duyarlı bir kent modelinde Yaşanabilirlik: Kentsel alanları daha yaşanabilir ortamlar haline getirerek daha yüksek yaşam kalitesi sağlamak(içme suyu, çevre sağlığı, halk sağlığı vb.), Dirençlilik: Kentsel su sistemini, giderek artan aşırı iklim modellerinin getirdiği “şoklar”a direnebilecek kadar dayanıklı hale getirmek, Sürdürülebilirlik: Kentin sosyal, ekolojik ve ekonomik koşullarının temiz su kaynaklarına erişimini mümkün kılmak ve Üretkenlik: Suyla ilgili faaliyetlerden doğrudan veya dolaylı olarak ekonomik değer üretebilmek adımları önem taşımaktadır. Proje kapsamında sürdürülebilir yağmursuyu yönetim sistemlerini kullanarak, Bölgedeki yağmuru yönlendirmek ve sürdürülebilirliğin sağlanmasını esas alan, su döngüsü uygulamaları amaçlanmıştır. Yağmur suyunu toplamaya yönelik yağmur bahçeleri; polenizasyonu arttırmaya, biyolojik çeşitliliği pozitif etkilemeye yönelik arıları çeken bitkiler ile yapılan yastık düzenlemeleri, eğimli alanlarda görsel kalitesi yüksek kurakçıl bitkileri de içerecek nitelikte kaya bahçesi düzenlemeleri ve kuraklığa dayanıklı bitki türleri ile yapılacak kurakçıl peyzaj düzenlemeleri önerilmiştir. Aşağıda kurakçıl peyzaj düzenlemelerinde kullanılabilecek türlerin listesi yanı sıra kaya bahçelerinde ve yağmur bahçelerinde kullanılabilecek bitki tür listeleri yer almaktadır.

EKOLOJİK UYUM ve BİTKİLENDİRME STRATEJİSİ

Yer örtücü ve yeşil çatı düzenlemelerinde dam korukları (Sedum sp.) öngörülmüştür. Yapısal ve peyzaj öğeleri bütünleşik ele alınmıştır. Bitkisel düzenlemelerde özellikli bahçelerin yanı sıra genel anlamda bitkilendirmelerde doğal türler öngörülmüştür. Polenizasyonu artırmaya yönelik yaya yollarının ve bisiklet yollarının kenarlarında Gaura sp. Ve Lavanta türleri, biberiye türleri kullanımı önerilmektedir. Carpobrotus sp. (Kaynanadili) Özellikle şevlerde ve kumul alanlarda rahatlıkla kullanılabilmektedir. Ayrıca çalışmamızın 10 odak noktasındaki bitkilendirmelerde Adana’ya özgü doğal türlere ve alanın ekolojik ortamına uyum sağlamış egzotik türlere yer verilmiştir. Bunları genel olarak şöyle sıralayabiliriz; zeytin, menengiç (Piatacia sp.), Keçiboynuzu, gladiçya, mersin, sandal, defne, zakkum ve özellikle yol ağaçlandırmalarında oldukça kanaatkar bir tür olan çitlembik ve yalancı akasya (top akasya)dır. Yol kenarlarında tampon alanlar yaratmak, gürültüyü izole etmek, ayrıca dere kenarlarında da tampon bölgeler sağlamak amacıyla yoğun ve tabakalı(Ağaç, çalı, otsu) bitkilendirmeler önerilmiştir. Gösterimlerde genellikle ağaçlar bulunmakla birlikte bunların peyzaj detaylarında çalı ve otsu türler d düşünülmüştür.