Satın Alma (eşdeğer 1), Şişli Lisesi Ulusal Mimari Proje Yarışması

Mimari rapor

Lise; dönem olarak yetişkinliğe geçiş döneminin yaşandığı, hiyerarşilerin oluşmaya başladığı zaman dilimi. Tepelerini dikenli tellerin süslediği duvarlarla çevrili hapishane gibi bir bahçe içinde niteliksiz kutuların içinde geçen bir hayat. İçerde mekanlaşamamış boşluklar, kente duvar yüzeyleri dışında hiç vermeyen , ölçeğe saygısız yapılar. Eğitim sezonu kullanılan onun dışında otopark dışında bir kullanım vaadedemeyen, hayalet mekanlar.

İstanbul; büyüleyici güzelliği, ruhu olan, dünyanın en güzel şehri. Bunun yanında kentsel planlaması içler acısı olan, her caddesi , sokak arası yoğun kalabalık, Kamusal etkinliklerin kılcal olarak şehrin her yerine taştığı, gerilimli, kaotik bir cadı kazanı. Yeşili kaldırım taşlarının arasına haspedilmiş, üstüste bir beton taş dokusu.

Yarışma parseli ; Yeşil alanın çok seyrek olarak yer aldığı üstüstelik kentsel boşlukların minimize edildiği sıkışık bir doku . Mecidiyeköy’ün arkasındaki dar sokakların hemen devamında, Şişli etfalin tam karşısında, yüksek iş kulelerinin yanıbaşında dik bir bayır. Öyle bir bayır ki yürümesi zor, yerleşmesi zor, halihazırda şişli etfal yaklaşımlarını, ilk öğretim ve mevcut lisenin girişlerini taşıyan dar bir rampa: Dr. Şevket Bey Sokak..

Arsanın doğu ucunda muhtarlıgın konumlandığı Muharrem Kurt Parkı’nda eğim biraz ehlileşmiş, dört yol ağzında bir duraklama noktası, dik rampaların ardından yeşil dokuya sahip bir vaha. Giriş yaklaşımı için dik bayırlardan yada tanımsız arkalardan çok daha uygun görünen tek düzlük…

Şişli Lisesi, dışarıyla ilişkileri sınırlandırılması gereken, kendi iç mekanını oluşturması gereken bir yapı olarak tasarlanmalıydı . Ama bunu diğerleri gibi hapisane duvarlarıyla değil yapının kendi sınırlarını oluşturup, mekanlaştırdığı bir yapı tasarlandı. Kentin karmaşasından kaçılan, sığınılan, ama tamamen çevrelenip sınırlanmayan bir yarı-sosyal bir yarık oluşturulması hedeflendi.

Araziye yaklaşık olarak olması gereken eğimini geri kazandırıp en uygun görülen noktasından ihtiyac büyüklüğünde, düzgün bir dilim kopılarak düzgün bir boşluk elde edildi. en alt kotun içeri taşınıp, bayır durumunu düz ayak durumuna dönüştürülmesi; böylece arsa köşesindeki yeşil boslugu arsa batısına doğru uzatırken arazi topoğrafyası tüm kurguyu oluşturan unsur haline getirildi.

Senede 8-9 aylık bir sürede gündüz vakitlerinde kullanılan binalar olduğu düşünülerek, İstanbul’un önemli merkezlerinden biri olan arsanın, lise fonksiyonu dışında, gece kullanımları ve yaz mevsimi sırasında tümüyle kente hediye edilmiş, yaşayan bir dönüşen mekan anlayışı esas alındı. Cephelerde önerilen panjur sistemleri sayesinde, tamamen kapanarak fonksiyon tanımlı bir bosluk haline dönüşen avlu, açık hava sineması yada konser, gösteri vb etkinliklerin yapılabileceği alanlar olarak kullanılabilmesi sağlandı. Ayrıca programda bulunan spor salonu ve çok amaçlı salonun kuzey ve güney cephesi giriş çıkışları sayesinde bağımsız olarak kullanılabileceği öngörüldü.

Arazinin çepherlerinden altına gömülen, bu sayede ısı korunumunu maksimize eden yapı, üstünü yeşil rekreasyon alanı olarak kente bırakmış oldu. Üst katlarda Koridor ve laboratuar alanlarının zeminde kantinle ilişkili üçgen ışıklık ve kuzey cephesinde doğal bir şekilde yükseltilmiş cephe sayesinde doğal ışık-hava almayan mekanlar minimize edildi.

Yarılan arazinin çepherleri , öneri lise’nin cephelerine dönüştü. Tüm sınıflar oluşturulan meydana cephe verdi. Bu cepheler bir kot aşağıda sınırları netleştirilen okul bahçesini tanımladı. Yarığın sonlandığı cephe, lise hayatının en önemli sosyal iç mekanlarını oluşturdu: Teneffüs alanları…

Katiçi ve katlar arası şeffaf ve galerili alanlarla birbirine bağlandı. Tüm katlar boyu devam eden boşluğun yaslandığı duvara Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi yazıldı. Giriş katı tamamen karşılama ve sirkülasyonlar, sosyal alanlara ulaşımlar için geniş boşluklar olarak tasarlandı. Üç çepherinden giriş sirkülasyonlarını taşıyan çökertilmiş sert zeminli tören avlusunun(+70) doğu çepherine +75 kotunu bağlayan merdivenler arası amfi sistemi önerildi. Boylece binanın sosyal kullanım potansiyeli artırılmış oldu.

Kuzey kolundan alınan giriş alt katta galeri boşluklu çok amaçlı fuayeye , giriş ve üst kottaki yönetim bölümüne ulaşımı sağladı. Güney girişi, kantin ve spor salonu inişiyle ilişkilendirildi. Öğrenci ana yaklaşımlarının yoğunluklu olarak sınıf katlarına çıkan çekirdeklerle ilişkili batı cephesinden yapılacağı ön görüldü.

Çok amaçlı salon ve fuayesi 0.00 kotu avlunun altında çözüldü. Spor salonu ise yaklaşım kotunun(+75) altında iki kat yüksekliğinde çözüldü. -5.00 kotunda konumlanan salonun çatı ışıklıkları ile doğal ışık alınması sağlandı. Teknik hacimler çok amaçlı salon ve spor salonu ile birlikte birinci bodrumda yerleştirildi. Böylece ikinci bodrum tamamen otoparka terkedilmiş oldu.

Sabit derslikler, +5.00 ve +9.00 kotlarında kuzey ve güney kollarında, avluya bakacak şekilde düzenlendi. Yönetim 0.00 kotu ve +5.00 kotlarında kuzey koluna yerleştirilirken, öğretmenler odası dersliklere en kolay ulaşımda +5.00 kotunda kuzey koluna yerleştirilmiştir. Branş derslikleri ise +12.00 ve +15.00 kotlarında çözümlendiler. Laboratuarlar, sınıf katlarının güney bölümünde her katta olmak üzere konumlandılar. En üst kot olan +18.00 kotunda kütüphane, grup odaları, işlik ve eğitsel kol yerleşti.

Taşıyıcı sistem olarak betonarme sistem öngörülmüştür. Genel sistem, iç mekan esnekliğini sağlamak amacıyla, asmolen olarak belirlenmiştir. Tören alanının altında konumlanan çok amaçlı salonda düşey taşıyıcı görmemek için taşıyıcısı kaset tipi olarak belirlenmiştir. Bu alanda toprak yükü vb. sabit yükler minimumda olduğundan bu döşeme tipi uygun görülmüştür. Giriş alanının altında kalan spor salonunun üzerinde toprak ve bitki yükünün olmasından kaynaklı taşıyıcı sistemi farklılaştırılarak üç boyutlu kafes kirişler tercih edilmiştir.