Satın Alma (Inter.National.Design), Sivas Kızılırmak Köprüsü Yarışması

Kavak ağaçlarının seri halde köprü ile bütünleşerek iki yakayı birleştirmesi, doğal bir sembol ve Sivas’ın ekolojik dengelere saygısını ve hassasiyetini temsil etmektedir.

Sivas Ağaçlı Köprü

Sivas şehrinin en önemli doğal zenginliklerden biri kuşkusuz sahip olduğu Kızılırmak nehridir. Tarih boyunca iki yakanın birleşmesi teknik, ulaşım, lojistik ve sosyal bir çabanın sonucu olarak ortaya çıkan, Sivas’ın kimliğine katkı sahibi olan tarihi köprüleridir. Mevcut durumda gözlemlenen Eğri Köprü ve diğerleri; Kesik köprü, Yıldız köprü, Boğaz köprü gibi. Bu köprüler ait olduğu zaman içerisindeki kültürlerin kendilerine karşı bariyer oluşturan nehir ile mücadelesini de temsil ederler. Sivas’ın sert geçen iklimi, insanın nehir ile ilişkisi bu köprülerin yapısında okunabilir. Toplum tarafından ithaf edilen isimleri de kendi karakterlerinin bir özetidir. Teknolojisi, yapım teknikleri, temel ihtiyaç olarak insan ve malzeme ulaşımının sağlaması için en ekonomik ve en az emek gerektiren köprü çözümlerinin sonucudur. Bu anlayıştaki uygulama, bu köprülerin özündeki zarafeti oluşturmaktadır. Sivas şehrine kimlik kazandıran köprülerin özgün niteliğini bu sadelik oluşturmaktadır.

Sivas’ın şehir dokusu, nehir yönünde iki yakasında da genişlediği ve yoğunlaştığı bir gerçektir ve sosyal bir ihtiyaçtır. Fakat bu yoğunlaşmanın sonucu olarak yeni Sivas köprüsü, örneğin şehir bloklarını kanal üzerinde birleştiren Venedik’teki içerisinde yaşamsal ve ticari fonksiyonlar barındıran tarihi Ponte Vecchio gibi olmamalıdır veya İspanya, Sevilla‘da daha yeni Puente del Alamillo köprüsünde olduğu gibi sadece şehir için sembol üretmek için yapılmış asma-germe (cable-stayed) sistemi ile çözümlenmemelidir.  Sivas’ın dokunulmamış doğal peyzajı üzerinde adeta inci gibi duran tarihi yapısal sadeliği olan köprülerin niteliği korunmalı ve yapısal mirasa sadık kalınarak yenilikçi çözümler üretilmelidir. Yeni Sivas köprüsü geçmişin zarif bir uzantısı olmalıdır.

Önerilen Sivas Ağaçlı Köprü, yukarıda belirtilen tarihi yapısal birikime eklemlenecek günümüzün teknik ve toplumsal değerlerini, kaygılarını, isteklerini, ihtiyaçlarını karşılayacak yöreye özgün tasarımı önermektedir. Bölgede zengin tarım alanları mevcuttur, bu alanlara ve nehir kenarlarına sınırlar oluşturan bitki örtüsü ve ağaçların korunması ve zenginleştirilmesi yeni köprü için referans olmaktadır. Nehir kenarında sıra gruplar seri halinde bulunan kavak ağaçları hem nehir hem de tarım arazileri arasında sınırlar kurar. Kızılırmak boyunca doğal olarak gelişmiş veya yetiştirilmiş plantasyonlarının yarattığı görsel etki ile Anadolu kırsal peyzajının baskın ağaç türü olan EHRAMİ KAVAK [Populus usbekistanica] veya [ Populus Nigra Piramidalis ] tasarlanan köprüyü bizzat bulunduğu coğrafyanın doğal unsuru, uzantısı haline getirmektedir.  Sivas çeperinin peyzaj kimliğini büyük ölçüde bu ağaç dokuları ve tarım alanları belirler. Genelde kıyıyı takip eden ağaç toplulukları, köprü ile beraber ırmağı da geçmekte ve diğer kıyıya ulaşarak karşılıklı peyzajların birbirine kavuşmasını sağlamaktadır. Her bir ağaç tek tek, bütün ağaç dizisi ise doğrusal disiplini, perspektifi kuvvetlendiren, enfrastrüktürü yumuşatan, yaya-bisiklet dolaşımını tarifleyen, aynı zamanda gece aydınlatmayı üreten, sahip olduğu mevsimsel renk ve doku değişkenliği ile farklı görsel etki yaratan doğal peyzaj elemanlarına dönüşür.

Köprü taşıyıcı sistemine dahil çanak kolonlar Ehrami kavaklar için gerekli olan minimum 2,5-3 metrelik kök gelişimi için yeterli olan hacmi sağlamaktadır. Köprü için yapılan öneri (mühendislik danışmanlığı yanında) peyzaj ve orman mühendislerinin danışmanlığı doğrultusunda hazırlanıp sistem detayları çözümlenmiştir. Çanak kavak ağaçlarını barındırırken etrafında nehre bakan seyir terasları oluşturmaktadır, dolayısıyla tüm Kızılırmak nehri ön plandaki Kavak ağaçlarının güzelliği ile çerçevelenmektedir. Seyir teraslarının ve yaya yollarının zemini doğal taş traverten olarak önerilmektedir.

Nehir üzerinde 12 metre açıklıklı kolonlar kare tabanlı kavak ağaçlarını bünyesinde barındıran çanaklara dönüşür. Bu etki bölgede bulunan tarihi yapıların yapısal ritimlerini anımsatan fakat özüne bakıldığında, aslında bitkilere mekan sunan ve köprüyü yapısal olarak birleştiren bir strüktürel unsur olarak kurgulanır. Köprünün profili nehre yaklaşırken hafifçe zeminden ayrılarak nehir ortasında en üst seviyeye ulaşır ve tekrar zeminle diğer yakada birleşir. Tüm köprü nehir üzerinde kavak ağaçlarını barındıran çanakların sıralandığı zarif bir kavis ile iki yakada birleşir. Köprünün nehri geçen 112 metrelik temel açıklık yanında nehir kenarında yaya geçiş sürekliliği sağlanması için 150 metrelik toplam alanda zeminden kopan taşıyıcı sistemler ile çözümlenir. Geri kalan köprü uzantısı toprak zeminle birleşerek iki yakadaki kavşak birleşimlerine yaklaşmaktadır. Köprü üzerinde iki yol ortasında yer alan hafif raylı sistem köprü için en ekonomik ve fonksiyonel olacak şekilde konumlanır. Oluşturulacak raylar, çim arasında kaybolacak şekilde düşünülmektedir. Dolayısıyla iki yol arası sert zemin yerine mutlaka doğal bitki dokusu ile çözümlenmesi önerilmektedir.

Köprü üzerinde ulaşım için ihtiyaç olan minimum araç ve yaya yolu en genişliği toplan 44 metreyi bulmaktadır. Bu açıklık köprü altında insan geçişi için karanlık mekanlar ve nehir kenarındaki peyzajın, dolaşım yollarının sürekliliğine sınırlama getirmektedir ve önemli bir problemdir. Dolayısıyla köprü eni taşıyıcılar ve seyir terasları dışında minimumda tutulmuştur. Nehre yaklaşan köprü altında istenirse geçici kullanım fonksiyonlar verilebilir fakat bu durum nehir boyunca tasarımı yapan ekip ile beraber çalışılıp birlikteliği kurgulanarak gerçekleştirmelidir. Köprü Kızılırmak ve çevresine ait kentsel düzenlemenin bir parçası olmalıdır. Dolayısıyla köprü tasarımı ve çevresi olabilecek doğal haliyle bırakılmış gelecekte iş birliğine açık ve nehir kenarında alternatifler üretilecek şekilde bırakılmıştır.

Sivas Ağaçlı köprü peyzajın bir parçası aynı zamanda tarihi köprülerin hafızalardaki ritmik bir uzantısıdır. Köprü Sivas’ın genel yapısal karakterine, iklimine ait olan, enfrastrüktür ve doğayı ölçülü bir şekilde birleştiren özgün bir önerge sunar. Korunaklı ağaçlar arasında nehri geçmek yayalar ve araçlar için bir uğrak noktasıdır. Köprüye çağdaş ve sade bir kimlik kazandırır. Kavak ağaçlarının seri halde köprü ile bütünleşerek iki yakayı birleştirmesi doğal bir sembol ve Sivas’ın ekolojik dengelere saygısını ve hassasiyetini temsil etmektedir.