Satın Alma, Karabağlar Belediyesi Kamusal Açık Mekan ve Kent Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

AÇIKLAMA RAPORU

KARABAĞLAR İLÇESİ

Eski dönemlerde, İzmir’de üzüm bağları ve bağ evlerinin yer aldığı, mesire alanları, çiftliklerin bulunduğu bir yer olan Karabağlar, geçen zamanla birlikte bu özelliğini kaybederek yoğunlukla sanayi alanlarının oluşturduğu bir ilçe haline gelmiştir. İzmir kentinin özellikle mobilya, otomotiv ve metal işleri sektörlerinin kalbi olan Karabağlar, kent ekonomisine ve istihdama önemli katkılar sağlamaktadır. İlçe ile özdeşleşmiş ürün ‘Kavacık üzümü’, sektör ise ‘Mobilya sektörü’ dür. Planlama yönünden tüm bu unsurlar zaman içerisinde çarpık yapılaşma, otopark, ulaşım ve trafik sorunları, altyapı ve güvenlik problemleri gibi olumsuzlukları da beraberinde getirmiştir. Oysa İzmir’in en eski yerleşim yerlerinden olan ve Eskiizmir yerleşimi içerisinde yer alan Karabağlar, sahip olduğu kültürel ve tarihi değerler bakımından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bunun yanında konum olarak İzmir merkezine oldukça yakın, kentin güney çıkış aksında, havaalanı güzergahında yer almasıyla kentin gelişen yüzünü temsil etmektedir. Önerilen proje, Karabağları’ın mevcut değerlerini, mekanlarını ve ilişkilerini odak alarak, bölgenin yeniden bir cazibe merkezi olabilmesi için kısa ve uzun vadede uygulanabilecek stratejiler içermektedir.

1. ÜST ÖLÇEK STRATEJİLERİ

Tasarım projesine ait ana strateji 4 adımda özetlenebilir:

1. Bağlı

Geçmişle bağ kurarak geleceğe taşıyan

2. Sürekli

Mekânsal süreklilik içerisinde süprizli promenad kurgusu oluşturan

3. Canlı

Renkli ve güvenli bir sosyal yaşam alanı sunan

4. Sürdürülebilir

Ekolojik yaşamı destekleyerek, kent içerisinde özlenen doğayla buluşturan mekânsal kurguyu oluşturmak hedeflenmiştir.

1.1. Ulaşım Stratejisi

1.1.1. Proje Alanına Ulaşım ve Çevresel Faktörler

Mevcut ulaşım şemasına bakıldığında; kademeli bir ulaşım sisteminin oluşmadığı, üst ölçekli 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli imar planlarında ulaşım kademelenmesinin yapılmaya çalışılmasına rağmen islah imar planı ile ruhsatlandırılan ve bu plana göre yapılanan alanlarda oluşan dar sokakların ulaşım bağlantıları ve otopark sorunu taşıdığı görülmektedir.

Proje alanı için yapılacak tasarım da erişim, İhsan Alyanak Bulvarı üzerinden, Faruk Akar Karacasu Caddesi ile güçlü bir bağlantı kurularak kolay erişilebilen taşıt ve yaya ulaşımı yapılması mümkün olmaktadır. Yine alana güçlü yaya ulaşımları, Kuzey doğu ve Doğu’sundan geçen 9242 no.lu sokaktan yapılabilmektedir. Bu sokak üzerindeki otopark alanlarının gerçekleştirilmesi proje alan kullanımını geliştireceği düşünülmektedir.

İlçenin kuzeyinden İnönü Caddesi boyunca yeraltından Fahrettin Altay-Evka 3 hattı boyunca çalışan İzmir Hafif Raylı Sistemi geçmektedir. İnönü Caddesi üzerindeki Poligon Metro durağına yakın bir noktadan, Kuzey Batı da İnönü Caddesine bağlanan İhsan Alyanak Bulvarı üzerinde Yaklaşık 1250 metre mesafede bulunmaktadır. Bulvar güney doğu istikametinde yaklaşık 1250 metre daha gittikten sonra devamında doğuya yönelerek Erdal Yaklav Caddesi ile birleşmektedir. Cadde doğuya doğru devam etmekte ve Dostluk Bulvarı ile buluşmaktadır. Dostluk Bulvarı ise güney doğu istikametinde Şehit Pilot Volkan Koçyiğit Bulvarı ile Yeşillik Caddesine bağlanmaktadır.

Bu haliyle yarışma alanı İnönü caddesine yaklaşık olarak 1250 metre, Yeşillik caddesine de 3150 metre mesafede olmaktadır. İnönü caddesine yaklaşık 15 dakika, Yeşillik Caddesine de 35-40 dakikalık yürüme mesafesi içinde konumlanmaktadır. Bu yol güzergâhı gelecekte önemini daha da artıracaktır. Bu ana ulaşım bağlantısı nedeniyle yarışma alanı kent merkezi kimliğini taşıyabilecek ve kentin önemli bir arayüzü olacaktır.

1.1.2. Proje Alanı İçerisindeki Ulaşım Kararları

Proje alanına çevresinden erişim, Batısından Faruk Akar Karacasu Caddesi, Güney Batı’sından geçen İhsan Alyanak Bulvarı üzerindeki 9200/1 no.lu sokak, Kuzey doğu ve Doğu’sundan geçen 9242 no.lu sokaktan erişim yapılabilmektedir. İhsan Alyanak Bulvarının proje alanın güney batısından geçmesi Karabağlar ilçesi yerleşim alanları içinden yüksek erişim imkanı vermektedir.

Proje alanında park alanı ve spor tesisi alanı üzerinde kent meydanı, yeşil alan ve çevre düzenlemesi konu başlığında kent merkezi kimliği ile uyumlu, güncel ihtiyaçlara hizmet edecek kentsel, mimari ve peyzaj tasarımı ilkeleri çerçevesinde kentsel tasarım projesi oluşturulması bu yönüyle üst ölçekli plan kararlarını gerçekleştirmede önemli etki yapacaktır.
Tasarım projesi ulaşım planlamasında, mevcut ulaşım sistemini en iyi şekilde değerlendirilerek, alana giriş-çıkış ve yönlendirmelerde mevcut yollar, kavşaklar, dikkate alınarak bir planlama yapılmıştır.

Yaya Akış Senaryosu

Yaya akış senaryosu planlamasında en önemli kriter; bütüncül bir süreklilik sağlayan, insanların ulaşım ihtiyacını sağlarken aynı zamanda farklı etkinlikleri deneyimleyebilecekleri, dinamik ve sürprizli bir sirkülasyon gerçekleştirmektir. Bu doğrultuda proje alanında oluşturulan yaya promenadı çevresinde yer alan etkinliklerle, mekana karakter kazandırmaktadır. Alan içerisinde bazı noktalarda rampalar ve yürüyen merdivenlerle yaya akışı desteklenerek engelsiz tasarım anlayışı benimsenmiştir.

Zeminaltı Otopark Alanı

Karabağlar ilçesinde genel olan otopark sıkıntısı, proje alanında planlanan 259 araçlık, 2 katlı otopark ile çözümlenmiştir. Otoparkta 238 adet normal araç, 21 adet engelli araç park alanı yer almaktadır. Otoparktan alan içerisine asansörle erişim sağlanmaktadır.

2. TASARIM STRATEJİLERİ

Proje alanının, Karabağlar ilçesi ve İzmir kentindeki tüm kullanıcılara yönelik bir odak/durak niteliğinde bir açık alan olarak planlanması için ekonomik, ekolojik, estetik özellikte bir yer olması temel ilke olarak benimsenmiştir. Alanın yerel kimliğinin canlandırılması ile bölgenin kimliğine katkıda bulunması amaçlanmıştır.

Bu amaçla mevcut yapı değerlendirilmiş ve mekanın fiziksel, sosyal, tarihi ve kültürel yapısını yansıtan geleceğin ihtiyaçlarına karşılık verebilecek sürdürülebilir planlama kararlarını destekleyen bir yaklaşım benimsenmiştir.

Çocuk, yaşamsal, kültür-sanat ve sağlık aktivitelerinin proje alanına katkı sağlayacağı öngörülmüş ve herkes için kullanımların dengelenmesiyle proje alanı ana yaya aksı boyunca farklı etkinliklere olanak sağlayan kullanımlar önerilmiştir.

Kamusal alanlar bir arada olmayı destekleyen mekanlardır. Kent meydanı niteliğinde tasarlanması hedeflenen proje alanında bir arada olma fikri geçmişten geleceğe zaman, kültür, çevre ve kullanıcı odaklı olarak ele alınmıştır. Bu kurguda;

Zaman – Geçmişle kurulan bağı
Çevre – Doğal / Yapılı çevre arasındaki bağı
Kültür – Kültürlerarası bağı
Kullanıcı – Herkes için tasarım yaklaşımıyla her kullanıcı grubuna hitap eden mekanlarla, kullanıcılar arasında bağı ifade etmektedir.

3. KENTSEL TASARIM PROJESİ

3.1. Etkinlik Alanları ve Mekanlar

Proje kapsamında dış mekanda kullanıcı istek ve ihtiyaçlarına cevap verecek, farklı nitelikte oldukça zengin bir etkinlik yelpazesi oluşturulmuştur. Etkinlikler kendi aralarında yaşamsal, sanatsal, sağlık ve çocuk olmak üzere 4 kategoride değerlendirilmiştir. Alanda yer alan etkinlikler ve mekanlar;

o Yaya yürüyüş yolları,
o Bisiklet yolları,
o Koşu parkuru,
o Dinlenme alanları,
o Oturma birimleri,
o Tören alanı,
o Amfi,
o Oturma basamakları,
o Kuru havuz,
o Sisleme arkad,
o Çocuk oyun alanları (kum havuzu, paten-kaykay alanı, labirent, tırmanma),
o Nilüfer havuzu,
o Nostaljik bağ arkadları,
o Serbest çim alanlar,
o Kafe-restorantlar,
o Spor sahaları (basketbol-voleybol),
o Su kanalı

olarak sıralanır.

Tören Alanı ve Meydan

Proje kapsamında belediyenin tasarımcılardan beklentilerini karşılama amaçlı, çok işlevli, esnek bir meydan kurgusu oluşturulmuştur. Oluşturulan meydan kurgusu, Karabağlar ilçesinin sembol mekanı olacak nitelikte ve İzmir kenti için de adeta yeni bir landmark noktası alternatifidir.

Meydanda tören-miting alanı, Atatürk büstü ve anıtı, serinletici ve eğlenceli etkisiyle kuru havuz, sisleme arkadlarla çevrelenen, gece ışıklandırmasıyla muhteşem bir görsel deneyim yaşatan süs havuzu, sinema- konser-tiyatro gibi etkinliklerde aktif bir şekilde kullanılacak amfi ve ona entegre edilen oturma basamakları, Agora kafe, örtü altı oturma birimleri gibi pek çok etkinliğe yer verilmiştir.

3.2. Mimari Mekanlar

Agora Kafe

Meydan kurgusuyla bütünleşik stilde tasarlanan agora kafe, meydan kotunda yer alıp, üst kotla mekânsal ilişki sağlamaktadır. Kapalı otopark çıkışıyla da ilişkili olarak, kent içerinden gelen insanların direk meydana ve kafeye yönlenmelerine uygun olacak şekilde konumlanmıştır. Cephesinde yatay-dikey yeşil sürekliliği ahşap pergolelerle sağlanmıştır.

Elips Kafe

Tüm alandaki çok yeşil-az yapı konseptine uygun olarak tasarlanan elips kafe, yeşil dokuyu bozmadan, bütünlük içerisinde olacak şekilde kurgulanmıştır. Esnek ve çok yönlü bir mekânsal kullanım anlayışı ile meydana hakim bir noktadadır. Bunun yanında bulvar cephesinden de bir nirengi noktası oluşturmaktadır.

İhsan Alyanak Kapalı Spor Salonu

Kapalı spor salonu cephesinde, istenilen doğrultuda bir cephe iyileştirme çalışması yapılmıştır. Hafif metal cnc kesim sac malzeme kullanılarak, konsept kurgusu dahilindeki bağ dokusu anımsatan diagonal çizgilerle bir tasarım ortaya konmuştur. Cephe yüzeyine sarmaşıklar sardırılarak yeşil dokunun sürekliliği sağlanmış ve yapının proje alanıyla bütünlüğü oluşturulmuştur.

Örtü Şemsiyeleri

Örtü şemsiyeleri, kent meydanına özgün kimlik değeri ve siluet kazandıran, ayrıca ekolojik bakımından da yağmur suyunu haznesinde toplayarak, kesinti durumlarında yağmur suyunu yeniden kullanıma olanak tanımaktadır.

3.3. Bitkisel Tasarım

Proje alanının bitkisel tasarımında; bitkisel peyzaj elemanları ekolojik, kültürel, işlevsel ve görsel özellikleri bakımından ele alınmıştır. Bu yaklaşımla hedeflenen, yörenin ekolojik, iklimsel ve kültürel özelliklerine göre oluşturulacak açık mekanlarla bağ kuran işlevsel, mekânsal ve estetik özelliklerin bir arada değerlendirildiği açık mekanlar oluşturmaktır. Alanın yakın çevre ile olan ilişkilerinde yol ve diğer yapılarla olan mekan oluşumlarında bitkiler kullanılmıştır. Konsept kurguda yer alan BAĞ fikrini karakterize etmede asmalardan (Vitis sp.) yararlanılmıştır. Bunun dışında bitkisel tasarımda kent meydanında kullanıma uygun 36 farklı bitki türüne yer verilmiştir.