Satın Alma, Karabağlar Belediyesi Kamusal Açık Mekan ve Kent Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

Proje Raporu

ÜST ÖLÇEK ANALİZLERİ

Proje alanı Karabağlar ilçesi sınırları içerisinde olup, kentin güney çıkış aksı üzerinde yer almaktadır.

Bölgede konut alanları yoğunluk göstermektedir. Proje alanının metroya ve ticari akslara olan yakınlığı alanı önemli kılmaktadır. Arazi kuzeyde İnönü Caddesi, güneyde Erdal Yaklav Caddesi, batıda Mehmetçik Bulvarı, doğuda ise Hasan Tahsin ve Faruk Akar Karasu akslarını barındırmaktadır. Bunun yanı sıra Gökdere ve Polat Caddesi gibi ikincil dereceden ticari alanlara olan yakınlığı ile de beslenmektedir.

Proje alanı çevresinde yer alan ticari merkezler ve akslar incelendiğinde kuzeyden güneye doğru bir yönelim olduğu görülmektedir. Gelişen imar planı ile birlikte proje alanı içerisinden sızdırılması öngörülen ticari ve yaya akslarının 9200/1 yoluna bağlanması ve İnönü caddesine ulaşması beklenmektedir.

Proje alanını da kapsayan 1/1000 imar planına bakıldığında, öngörülen yeşil alan kurgusunun parçacıl bir yapıya sahip olduğu görülmektedir. Bu çok parçalı yeşil alanların büyük donatı alanlarında toplayıcı bir yeşil alanla buluşması ve kendi içlerinde bağlanması gerekmektedir. Bu nedenle proje alanının bu sorunları ele alan toparlayıcı ve bağlayıcı bir yeşil kurgusu ile bütünleşik bir şekilde çözülmesi gerekmektedir.

Araziye yürüyüş mesafelerini belirleyen çemberlere bakıldığında, bu çemberlerin topoğrafyayla olan ilişki sonucu büküldüğü görülmektedir. Bu nedenle proje alanını geçirgenliği kurgulanırken, kullanılan girişler ve bunların bağlayıcılığı topoğrafyayla ilişkili bir şekilde tasarlanmalıdır.

Tüm bu üst ölçek analizleri ele alındığında, proje alanında kuzey güney hattında kılcal geçişlerin olması ve bu kılcalların büyüyerek güneyde ana ticari aksla birleşmesi gerektiği düşünülmektedir.

Bununla birlikte, yeşil kurgusunun da araziyi yatayda bağlaması ve bu aksın devamında proje alanının kuzeyinde diğer öngörülen yeşil akslarla birleşip Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin olduğu bölgede bir yeşil alan kurgulanması gerekmektedir.

TASARIM KARARLARI

Önerilen projenin temel amacı, yeni bir yerleşim alanı ve yapılaşma önermek değil, varolan doku içerisinde yer alan parçacıl sorunları bağlayıcı bir kurguyla ortan kaldırmak ve bunu yaparken de Karabağların kentsel gelişim stratejisini göz önünde bulundurarak kentsel ölçekte bir odak oluşturmaktır.

Bunu bağlamda projenin tasarım sürecindeki temel stratejiler 4 ana başlıkta özetlenebilir:

1. Yaya yaklaşımlarının kullanıcı profiline göre tanımlanması
2. Parçacıl yeşil kurgunun birleştirilmesi
3. Yeşil ve yaya kesişimlerinde düğüm noktalarının oluşturulması
4. Araç yaklaşımı ve otopark yerleşiminin belirlenmesi

1. Yaya yaklaşımlarının kullanıcı profiline göre tanımlanması
Proje alanın güney batısından geçen ve İnönü Caddesine bağlanan 9200/1. Sokak, hızlı bir yol olup ticari bir aks tariflemektedir. Bu yönden olan yaklaşım ziyaretçi profilin daha yoğunlukta olduğu ve ticari kullanımı besler niteliktedir. Projenin kuzey batı ve doğu yönlerinden olan akış ise daha çok mahalleliye ait ve yayan yaklaşımlardır.

Alana ait drone görüntülerinde yer alan yeşil üzerinde kullanıcıların oluşturduğu doğal patikalar, alanın bağlayıcı özelliklerini anlatmaktadır. Araziye giriş noktalarının belirlenmesinde bu verilerden yararlanılmış ve mahallenin kullanım alanları bu doğrultuda şekillendirilmiştir.

Tüm bu veriler göz önünde bulundurulduğunda üst ölçek analizleri ve drone görüntülerinden elde edilen verilerle alan iki yönelim üzerinden incelenmiştir: Ziyaretçi yönelimi ve mahalleli yönelimi.

Plan düzleminde yapılan bu analize, kesitte doğal topoğrafya içerisinden bakıldığında ise üst kottan alınan mahallelinin alt kota kadar olan hareketinde, alan çevresinde yer alan donatılardan referansla oluşan küçük meydanlar bulması düşünülmüştür. Eğimle birlikte aşağı kota inildikçe bu küçük meydanların eklemlenerek çoğalması ve en sonunda kent meydanını oluşturması öngörülmüştür. Bu sayede alan, ziyaretçiler ve mahalleli arasında geçirgen bir strüktür oluştururken, bağlayıcı bir düğüm noktasına dönüşmektedir.

2. Parçacıl yeşil kurgusunun bağlanması
Arazinin çevresinde bulunan yeşil kurgusuna bakıldığında, yeşil alan kurgusu için çok parçalı bütüncül olmayan bir yapısı olduğunu söylemek mümkündür. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda, arazinin, çevresinde yer alan yeşil alanlar için bağlayıcı ve birleştirici bir rol üstlenmesi beklenmektedir. Bu nedenle güney doğuda bulunan yeşil alanın topoğrafyanın eğimiyle birlikte arazinin içerisine sızması ve yatayda yeşil bir aks ile proje alanından geçerek bağlayıcı bir kurgu yaratması öngörülmektedir.

3. Yeşil ve yaya kesişimlerinde düğüm noktalarının oluşturulması
Makro ve mikro ölçeklerde yapılan analizler sonucunda, düşeyde oluşturulan yaya aksı ve yatayda oluşturulan yeşil aksın kestiği noktalar düğüm noktaları olarak tanımlanmıştır. Bu düğüm noktaları, çevresinde yer alan donatı alanlarına bağlı olarak farklı fonksiyonlarda küçük meydanları oluşturmaktadır. Alanın kuzeyinde yer alan İhsan Alyanak kapalı spor salonundan referansla spor salonunun önünde oluşturulan meydan, doğuda açık spor alanları, güneyde masa tenisi pavyonu ve kiosk ile beslenmektedir. Arazinin doğusunda, konut alanlarının yoğunlukta olduğu bölgede, kullanıcıları çekmek üzere halk eğitim hizmeti veren atölyeler tasarlanmıştır. Güneyde yer alan eğitim yapılarından referans ile oluşturulan meydan kütüphane pavyonu ile desteklenmektedir.

Batıda yer alan konut bölgesi ve önünde yer alan açık sosyal tesis ile çocuk oyun alanları kurgulanmıştır. Meydanların ortasında ise kiosk, cafe, restaurant gibi farklı ölçeklerde tüm bu meydanları bağlayıcı ve besleyici mekanlar kurgulanmıştır.

Bu meydanların oluşum sürecinde, yeşil ve sert zeminin birbiri içerisinde çözülmesiyle, 4 farklı zemin hiyerarşisi tanımlanır.

1. Parklar: yeşilin yatayda bağlandığı iz üzerinde çeperlerde yer alan doğal yeşilin hakim olduğu alanlardır.
2. Yeşil içi sert zemin: Parklardan meydanlara geçerken yeşil içi kullanımı arttırarak yeşilden sert zemine kılcal bir yönelim öngörür.
3. Sert zemin içi yeşil: Meydanların içinde barındırdığı seyir terasları ve niteliğindir. Farklı kotlarda yer alan meydanlarla görsel ilişki kurarken, yeşilin izlerini sert zeminde taşır.
4. Meydanlar: Sert zeminden oluşup içinde gölgelik alanları barındırır. Yeşil ile yaya aksının kesiştiği ana düğüm noktalarıdır.

Küçük meydanların içinde barındırdığı bu akışkan kurgu, topoğrafyayla ilişkili olarak farklı kotlarda tasarlanmıştır. Bunun sonucunda küçük meydanlar birbiri içerisinden geçip alt kota çözülür ve ana kent meydanını oluşturur. Bu ilişkiyi, öngörülen ziyaretçi akışının üst kota doğru kılcallanarak erişmesi olarak okumak da mümkündür.

4. Araç Yaklaşımı ve otopark yerleşimi
Otopark yerleşimi için, doğal eğimi içerisinde konumlanabilecek ve arazinin dokusuna en az müdahalede bulunacak bölgenin seçilmesi öngörülmüştür. Kent meydanı ve spor salonu ile yakın bir ilişki kurabilmesi bu yerleşimde etkin rol oynamıştır ve arazinin güney doğusunda konumlandırılmıştır. Otoparkın çevredeki araçların yükünü alırken aynı zamandan proje alanı içerisine de 63 kotundan erişim verilerek, gelen kullanıcıların araziyi deneyimlemesi beklenmektedir.

Araziye araç yaklaşımına bakıldığında 9200/1. Sokağın hızlı akışını aksatmayacak aynı zamanda mahallenin de hizmetine açılabilmesi adına, otopark girişi arazinin güney doğusunda konumlandırılmıştır.

SPOR SALONU CEPHESİ TASARIMI

Spor salonun cephesi tasarlanırken mevcut strüktürün korunması esas alınmıştır. Doğu cephesindeki zemin kotta yer alan strüktürün batıya göre daha alçak oluşu cephedeki izin oluşmasında etken rol oynamıştır. Cephede kullanılan ahşap kaplama doğal doku ile bütünlük sağlarken, koyu renk ahşap seçimi ile Karabağlar’a ikonik bir kimlik kazandırılması hedeflenmiştir.

MODÜLER SİSTEM ÖNERİSİ

Arazi içerisindeki doğal dokuya zarar vermemek ve maliyeti azaltmak için proje alanı içerisinde meydanları besleyen, prekast betondan modüller kullanılması öngörülmüştür. Bu modüller belirlenen meydan fonksiyonlarını destekleyen programlar içerip malzemesiyle spor salonuna referans verir ve görsel bir izlek oluşturur.