Satın Alma (Mihri Rasim), İstanbul Senin, Yeşil Alanlarda Sanat Yapıtları Tasarımı Yarışması

Proje Raporu

Odak Mihri

1-Mihri’yi anlamak…

Mihri Rasim, Tanzimatla başlayan ve İkinci Meşrutiyetle ivme kazanan batılılaşma ve modernleşme süreci içinde ilk Türk Kadın Ressam olarak, İstanbul’da kadınlar için İnas Sanayi-i Nefise Mektebi, yani günümüzdeki adıyla Kız Güzel Sanatlar Akademisi’nin kurucusu ve hocası olur.

Birçok yerde kadınların görünür olmadığı ve çok rahat bir yaşam süremedikleri bu dönemde, yaşamı boyunca bu baskıcı tutumla sanatı için mücadele eden Mihri attığı adımlarla, adı gibi çevresini aydınlatır. Bu büyüleyici yaşam öyküsü, onu, sanatını anlamayı onu dinlemeyi odak alan bu projenin ana temasıdır.

“Mihri Rasim, mekânlara değil, sanata kök salmış”
Yönetmen Berna Gençalp, 2019 Jineps Röportajı

odak, -ğı
TDK:
1. isim, fizik Bir ışık veya ısı kaynağından yayılan ışınların toplandığı yer, mihrak, fokus.
2. isim, mecaz Herhangi bir düşüncede, nitelikte olan kimselerin kaynağı veya bir şeyin toplandığı, yoğunlaştığı yer, mihrak

Odak Mihri, Mihrinin resim sanatından, kendine has tekniklerinden ilham alır. İzleyiciyi, deneyimin odağı haline getirerek, onu Mihrinin gözünden resmeder. Aynı esnada çevresiyle ilişki halinde kalır, Gülhane Parkı’nı kendine odaklar, davet eder, gök ile yer arasında ilişki kurar.

2-İdea: PORTREYE DAVET

“Odak Mihri’nin davetine icabet eden izleyici kendini bir Mihri portresi, “Aynalı Gözde” olarak bulur.”

Projenin tasarımı yapıtın çevresi ve izleyicisiyle kuracağı ilişkiler üzerine kurulmuştur. Parçalı tasarımın kurgusu, daimi bir davet içeren ve diyalog kuran ve Mihri’yi odakta tutan bir bütünsellik yaratır.

Sanat yapıtının farklı parçaları aynı Mihri’nin portrelerinde olduğu gibi, izleyicinin ifadesini net, çevresini flu hale getirir. Malzeme kullanımları, bu etkiyi yaratmak üzere bir harmoni yaratır.

3-Tasarım

Odak Mihri, dışarıdan bakıldığında izlenebilen dinamik bir sergi, içeride ise bir resmedilme deneyimidir.

Proje tasarımı, Mihri okumaları sonrası edinilen çeşitli tasarım ilkeleri doğrultusunda yapılmıştır. Bu ilkeler,

“-Mihri temsilinin, yapıldığı döneme göre kendi modern dilini bulması “
-Farklı yaş gruplarına hitap edebilecek mekanlar yaratması
-Günümüz teknolojisiyle ilişki kurması,
-Bulunduğu çevreyle ilişki kurması,
-Yansıma geçirgenlik gibi özelliklerle dinamik sahneler yaratması
-Renk ve ışığı ön planda tutması,

Odak Mihri Yapıtı’nın tasarım süreci boyunca, Mihri Rasim’in kendine has özelliklerinden; “kapsayıcı, içine çeken, yenilikçi, cesur, denemekten çekinmeyen” ilham alınarak, hareket edilmiş, malzeme seçimlerinde de özgünlük aranmıştır. Eser resim çerçevesini soyutlayan modüller ile onun öğrencileriyle olan ilişkisini kullanıcıya deneyim olarak yansıtan bir kurguya sahiptir. Yapıtın tamamı toplam 10 farklı modülden oluşur, Modül 6 Mihri’yi ve odağa alan gözlerini temsil eder. Mihri’nin gözü temsilinin dış yüzeyi çeliğe montelenmiş bir aynadan oluşur. İki yandan betona ankrajlanan çeliğe tutunan bu parçanın diğer yüzü karolaj şeklindedir, burada aynalar ve renklendirilmiş dökme şeffaf epoksi reçinelerle bir armoni yaratılmıştır. Bu yüzeye bakan izleyici kendi portresini izler.

Modüllerin kurgusunda renk, ışık ve geçirgenlik unsurları ön planda tutulmuş, ve projenin bu bağlamda dinamik bir ilişki kurması hedeflenmiştir. Mihri’nin çevresini aydınlatması gibi, Odak Mihri Yapıtı da aydınlatmayı da yapıtın içerisine katarak, projenin gece ve gündüz aktif kalmasını sağlar. Gündüz güneş ve gölge ile, gece yansıtıcı yüzeyler ve aydınlatmasıyla Gülhane Parkı’yla ilişki halinde kalır.

Yapıtın diğer modülleri, Mihri’nin öğrencilerini ve farklı tabloları temsil eder. Bu sebeple birbirine form olarak benzer ancak her biri özgün olacak şekilde tasarlanmıştır. Malzeme, boy ve renk farklılıkları ile bu çeşitlilik izleyiciye yansıtılır.

Sadece Mihri değil, Mihri’nin öğrencileri olan diğer kadın ressamları da kendine dahil eden Odak Mihri, tüm bu ilişkilere değer verir, tüm genç kadın sanatçıları da bunun parçası haline getirmeyi amaçlar.

“Dinamik Yapıt”

“Sanatkarın yolu yürüdükçe uzar gider…” Mihri Rasim

Odak Mihri, fiziksel varlığına paralel; artırılmış gerçeklik ile, kendisine yeni bir boyut kazandırır ve bulunduğu bölgeyi bir açık hava müzesine dönüştürür. Merkez modülün üzerine işlenmiş bir Qr kod aracılığıyla, yapıt izleyiciyi tasarlanan artırılmış gerçekliğe, götürür, bu sayede aynı zamanda bir çeşit sanat bilgi merkezi haline gelir.

Sanat yapıtının her bir parçası, farklı bir ekran, farklı bir pencere, yeni bir bakış açısı ve farklı bir tablodur, bu sayede kent hafızasına, değer katar, kendini güncelleyebilir ve resim sanatına dair bir bilgi merkezi haline gelir.

Yapıtın dinamikliği, Mihri’nin mücadelesini, yaşayan bir deneyim haline getirir. Mihri, resimleri, öğrencileri ve diğer tüm güncel sanat ürünleri burada kendine alan bulur ve kök salar.

Mihri, hep odakta, öğrencileri ve izleyicileriyle diyalog halinde kalır ve adı gibi çevresini aydınlatır…