Satın Alma, Uşak Şehirlerarası Otobüs Terminal Kompleksi Kentsel Tasarım ve Mimari Proje Yarışması

Uşak doğal özellikleri, tarihi, topografyası nedeniyle birçok özelliği barındıran bir kent olmanın yanı sıra konumu nedeniyle de önemli bir kavşak noktasıdır. Projenin amacı bu verileri mimari ve kentsel detaylarla bütünleştirerek kent ve çevresine hizmet veren “kent odağı” oluşturulmasıdır.

Proje konusunun kent imajını temsil eden, kentle tanışma alanı niteliğinde kamusal bir yapı olması nedeniyle, önerilen tasarım gerekli işlevleri sağlanmasının yanı sıra çevreye duyarlı, nitelikli modernizasyona sahip, sosyo-kültürel eylemlere imkan sağlayabilen niteliktedir.

Uşak Şehirlerarası Otobüs Terminal Kompleksi için yarışma kapsamında verilen proje alanı kentin batısında Afyon-İzmir Otoyolu’nun güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ulaşım otoyolun doğu ve batı girişlerinde önerilen ışıklı kavşaklarla sağlanmıştır. Mevcut otoyoldaki sürekliliğin devam etmesi için yol kademelendirilmiştir. Şehirlerarası otobüs ve ilçe araçlarının doğuda önerilen giriş ile alana ulaşması sağlanırken diğer araçların (taksi, halk otobüsü, servisler, özel araçlar…) alanın batısında önerilen girişi kullanmasıyla muhtemel araç trafiğindeki karışıklığın önlenmesi hedeflenmiştir.

Terminal binası karmaşık bir görsellikten uzak rasyonel tek kütlenin fonksiyonel olarak parçalanmasıyla tasarlanmıştır. Böylece sade, algılanabilir, vurgulayıcı ve tanımlanabilir bir kütle elde edilmiştir. Şehirlerarası terminal binası ve çevre yerleşmeler terminal binası tek bir saçak altında çözülüp arada geçiş sağlanmasıyla bütünlüğün vurgulanması hedeflenmiştir. Bu bütünlüğün yanı sıra saçak ile örtülü yarı açık geçiş mekanı ve kütlenin şeffaf dokusu gerekli görsel sürekliliği sağlamaktadır.

Yapı genelinde topografyaya ve iklime uyum sağlanmıştır. Doğuya doğru yükseltinin artması doğu-batı yönünde tasarlanan kütleye farklı kotlarda farklı algılar sağlayan mekanlar oluşturulmasına olanak sağlamıştır. Bu bağlamda gelen- giden otobüs peronları kot farkları kullanılarak tasarlanmıştır. Peronlar hakim rüzgar yönü ve gün ışığı etkileri göz önüne alınarak kütlenin güneyinde konumlandırılmıştır.

Cephelerde düşey doğrultuda farklı sıklıkta tasarlanan gölgelendirme elemanları yatayda uzanan kütle algısının monotonluğunu kırarak yapıya yeni bir kimlik kazandırmaktadır. Şehirlerarası terminal binasının üst kotunda yer alan yeşil doku da kütlenin görsel çeşitliliğe sahip olmasını sağlamakta ve mekansal algıda farklı deneyimler oluşturmaktadır.

Şehirlerarası terminal binasının bodrum katında gerekli bağlantılar sağlanarak teknik donatı birimleri ve servis peronları tasarlanmıştır. Zemin katta genel kullanıcıların ihtiyaçlarına cevaben bilet satış, sosyal donatı ve yönetim birimleri ile ticari birimlerin bir kısmı çözülmüştür. Üst kotta ise ticari birimler ile bekleme salonu konumlandırılırken bu kattan rekreasyon alanı ile kütleyi bütünleştiren köprüye ulaşılmaktadır. Yeşil dokuyu içine alarak onu kimliğine ekleyen tasarım yaklaşımıyla bu katta kullanılabilir yeşil alanlar oluşturulmuş, galeri boşluklarıyla mekansal farklılık ve algılanabilirlik sağlanmış ve gün ışığı kullanımı maksimize edilmiştir. Ayrı ama bütüncül bir yaklaşımla konumlandırılan çevre yerleşmeler terminal binası, şehirlerarası terminal binasının tasarım kriterlerinden referans alarak aynı yüksekliğe sahip, bütün işlevlerin zemin katta çözüldüğü bir kütle olarak tasarlanmıştır.

Peyzaj Bilgileri

Terminal kompleksinin kuzeyinde yer alan ve rekreasyon alanı olarak düzenlenmesi istenen alanda genel tasarım kararı olarak tek başına işlerliğe sahip ama terminal binası ile birebir ilişkili olma ilkesi benimsenmiştir. Bu bağlamda tasarlanan kütle ile alan arasında algılanabilir ve vurgulayıcı bir köprü tasarlanmıştır.

Rekreasyon alanı yerel halk özelinde fonksiyonel olarak odak noktalarına ayrılarak tasarlanma yoluna gidilmiştir. Odak noktalarında köprünün belirlediği ana akstan ulaşılan etkinlik alanı dışında alanda botanik bahçe, piknik alanları, trafik parkı, spor alanının yanı sıra terminal kullanıcılarına hizmet edeceği düşünülen içinde modüler ticari birimlerin olduğu dinlenme-eğlenme amaçlı park alanı bulunmaktadır.

Afyon-İzmir Otoyolu ve terminal kompleksi arasında kalan tasarım alanının çeperlerinde araç trafiğinin olumsuz etkisini kırmak için tampon yeşil niteliğinde doku oluşturulmuştur. Yeşil dokunun çevrelediği tasarım alanında stratejik ve imgesel noktalar yaratan odak noktaları ve bağlantılarının tasarımında terminal binasının doğrusal tasarımı referans alınmış ve akışkan, bütüncül, dinamik bir düzenleme yapılmıştır. Alanın topografyasına uyumlu tasarım anlayışı benimsenerek kot farkları bir avantaja dönüştürülmüştür. Tasarlanan çeşitli rampalarla alan hareketlendirilmiş ve rampaların oluşturduğu duvarlar sahne, sanat duvarı gibi kültürel ve görsel çeşitliliğe dönüştürülmüştür.

Bütün bu tasarım parametreleri sonucunda; Uşak Şehirlerarası Otobüs Terminal Kompleksi, görsel ve fiziksel olarak yalın, şeffaf, bütüncül, çeşitlilik içeren, algılanabilir, çevreye duyarlı, kent imajına olumlu katkı sağlayan tasarıma sahip niteliktedir.

Maliyet Bilgileri

Şehirlerarası Terminal Binası
Bodrum Kat Alanı: 2460 m²

Zemin Kat Alanı: 4892 m²

Birinci Kat alanı: 2550 m²

Çevre Yerleşmeler Terminal Binası
Zemin Kat Alanı:1988 m²

Toplam Kat Alanı: 11890 m²

Toplam yapı maliyeti; Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 28.01.2011 tarihinde yayınladığı “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2011 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ”e istinaden 4. Sınıf B grubu yapı grubu üzerinden yaklaşık, 11890×701=8.334.890 TL olarak hesaplanmıştır.