Satın Alma, Adıyaman Aktif Yaşam Merkezi Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Engellilik, özründen dolayı yaş, cinsiyet, sosyal ve kültürel faktörler açısından kişinin toplumsal rollerini yerine getirmesinin kısıtlanması yani engellenmesi durumudur. Bu anlamda engellilik, kişilerin kalıcı veya geçici özürlerinin değil, fiziksel ve yapılı çevrenin yetersizliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır (şekil 1). Gerek şehir ulaşım ağları, gerekse kamusal yapıların doğurduğu engellerden dolayı toplumsal hayata katılamayan engelliler kent hayatına yabancılaşarak pasif bir yaşama sürüklenmektedirler. Adıyaman Aktif Yaşam Merkezi için sunulan bu öneri, toplumsal hayattan soyutlanarak ötekileştirilen gazi ve engellilerin mesleki becerilerini geliştirerek aktif bir toplumsal rol üstlenmelerini sağlamanın yanı sıra, bir binadan farklı olarak mikro ölçekte kent yaşamını engelsizce deneyimleyebilecekleri bir doku kurgulamaktadır.

Bu bağlamda, yerleşke kentin temel elemanları olan sokak örgüsü ve doluluk-boşluk ilişkileri üzerinden kurgulanmıştır. Doğu-batı ve kuzey-güney yönlerinde uzanan yapısal grid, engellilerin kolay kullanımına uygun genişlikte dolaşım aksları kurgulamakta kullanılmıştır. Meteroloji Genel Müdürlüğü ve Adıyaman Valiliği’nden alınan veriler göz önünde bulundurularak, Toros Dağları’nın güneyinde kalan bu bölgenin Adıyaman’ın kuzeyine nazaran Ilıman İklime tabii olduğu anlaşılmış, bu çerçevede kent yaşamının yoğun bir şekilde tecrübe edilmesini sağlayacak şekilde dış dolaşım ağlarına da ağırlık verilebilmiştir.

İç-sokaklar ile bölüntülenen kurgu, açık, yarı açık ve kapalı alanlar oluşturarak doğal ışık ve havalandırma imkanlarını en üst düzeye çıkarmaktadır. Grid üzerinde kurgulanan yapılar, kentsel parklara atıfta bulunan aktivite avluları ile kendine ait manzara yönleri kazanmıştır. Avluların etrafında konumlanan yapılar, düşey hatlarda yükselmek yerine arazi yapısına uyumlu şekilde yatay düzlemde kurgulanmış, böylece avluların ve yapı programlarının doğal ışıktan bolca faydalanabilmeleri sağlanmıştır. Özellikle yaz aylarında tecrübe edilebilecek yüksek sıcaklıklara karşı önlem olarak bütüncül, gölgelikli bir çatı örtüsü tercih edilmiştir. Zemin kattaki sokak hayatı tecrübesi, +3,30 ve – 3,30 kotlarında da tekrarlanarak açık ve kapalı alanlar arasında zengin görsel ve fiziksel ilişkiler kurulmuştur.

Yapının yatay kurgusu, evrensel tasarım prensiplerine uygun olacak şekilde engellilerin hareket kısıtlılığını ortadan kaldırmış, geniş alanlar ve 2 kat yükseklikteki boşluklarla mekanları engelliler için daha kolay algılanabilir hale getirmiştir. Yapılar ve avlular, düşey eksende ana sokaklara bağlanan çekirdekler ve dış rampalar aracılığıyla bağlanmıştır. Düşey dolaşım elemanları farklılaşan cepheleri ile kolayca ayırt edilebilecektir.

Adıyaman Aktif Yaşam Merkezi, değiştirilebilir yoğunluğu ve sokak örgüsü ile farklı coğrafyalarda tekrar edilebilecek bir sistem olarak kurgulanmıştır. Bir sistem olarak yerleşke, alternatif bir “engelsiz şehir” önermektedir.