Teşvik Ödülü, Menekşe Kibrit Fabrikası ve Yakın Çevresi Yeniden Canlandırma Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

MİMARİ RAPOR

“Yalnızlık atmosferiyle, sessiz bir atmosferle sarılıp kuşatılmıştı; çevre elinden kayıp gitmiş, başkalarıyla ilişki kurmasını önleyen ve hiçbir istem, hiçbir özlemle giderilemeyen bir güçsüzlük üzerine çullanmıştı.”

Hermann Hesse – Bozkırkurdu

Kent ve Yalnızlaşma

Mekan bireyler kullandıkça var olan yerlerdir. İşlevlendirilmeyen mekanlar yalnızlaşmaya mahkumdur. Mekanda yalnızlaşmanın önüne geçilmesi için; toplumsal değişimlerin etkileri ile mimari mekan kurgusu şekillenmelidir. Bununla birlikte, zamanın izi korunarak mekanın deneyimlenme biçimlerinin düzenlenmesi gerekmektedir. Kibrit Fabrikası gibi…

SOSYAL DOKU ÖRÜNTÜSÜ YARATMAK

Kentleşme ve sanayinin yayılması-genişlemesi sonucu kentin periferisinde fabrika yapıları kurulmuştur. Fakat zamanla işlevini kaybeden fabrika yapıları atıl mekanlar olarak kalmıştır. Kibrit fabrikası ise, kıyı ile olan manzara ilişkisi, ulaşım kolaylığı ve yeşil alanla iç içe olmasına rağmen yalnız kalmış bir yapı. Bu atıl mekanın tekrar kente ve kentliye geri kazandırılması için yapı ve çevresine yeni fonksiyonlar entegre edilmiştir. Bu amaçla, belli odak noktalarında bireylerin buluşma ve karşılaşmalarını destekleyecek program önerileri belirlenerek bunların arasında sosyal dinamizm kurulması amaçlanmıştır.

ODAK NOKTALARI

TASARIM YAKLAŞIMI

Proje kapsamında atıl tarihi mekanın ve çevresinin tekrar işlevlendirilmesi, sosyal canlanma yaratmak hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda;

• Geçmişten gelen izler, şimdiki durum ve yeni eklenen ekler ile ilişki kurulması.
• Tarihi yapının mevcut halinin korunması ve endüstri tipolojisi ile uyumlu yeni yapılaşma önerisi
• İzlerin çağrılması ile yeni fonksiyonlar belirlenerek tarihi katmanlar arasında bağlantı kurulması
• Endüstriyel malzeme ve modern strüktür sistemlerinin bir arada kullanılması
• Toplumsal bütünleşmeye katkı sağlamak ve kentliler arasındaki iletişimi arttırmak
• Bireyin toplumla ve çevreyle olan bağlarını yeniden güçlendirmek
• Kentlilerin sanatsal-kültürel aktiviteler gerçekleştireceği mekanlar kurgulamak

TASARIM KARARLARI

• Eski ile yeni yapı arasında bağ kurulması amacıyla köprü niteliğinde platform ile aradaki ilişki kurularak geçiş sağlanmıştır.
• Endüstriyel yapı tipolojisinin bir parçası olan asma katlar; sergi, üretim ve bellek mekanında kullanılmıştır.
• Erken dönem mimari elemanları korunarak mekan zenginliğini arttırmak amacıyla farklı kotlara yerleştirilen hub ve strüktürlerle iç mekan dinamizmi sağlanmıştır.
• Endüstriyel dönemin ürünleri olan cam ve çelik malzeme, strüktür oluşumu ve hublarda kullanıldı.
• Fabrikanın kimliğini insanlara yansıtan sergi, canlandırma ve anıtsal ögelere yer verilmiştir.
• Görsel algıda uyum sağlanarak mevcut yapı tipolojisine ve baca ögelerine atıfta bulunan yeni yapı ve seyir kulesine yer verildi.
• Geçmişte var olan köprü izini çağırarak alanın kopuk olduğu karşı kıyı ile ilişkisi tekrar kuruldu.
• Kıyı çizgisinin genişlemesiyle alanın suya olan uzaklığı artmıştır ve aralarındaki ilişki zayıflamıştır. Bu nedenle ilişkinin güçlendirilmesi amacıyla bu alanlara iskele ve oturma alanları konumlandırıldı.
• Birey ve su ögesi arasındaki ilişkiyi güçlendirmek amacıyla iskele ve oturma alanı tasarımı yapıldı.
• Toplumun kullanması amacıyla açık alanlarda rekreasyon düzenlemeleri yapıldı.
• Yeni yapının gabarisi, mevcut fabrika yapısının gabarisini tutması için fabrika kütle izleri baz alınarak oluşturulmuştur.
• Tasarlanan seyir kulesinin strüktür yüksekliği, fabrikanın mevcut bacalarının gabarisi referans alınarak oluşturulmuştur.
• Yeni kütle cephesi doğu ve batı doğrultusunda fabrika yapısını öne çıkarmak için geri çekilmiştir. Cephe geri çekildikten sonra gabari tutturmak için izler alınıp, kütle mevcut gabariyle uyuşması için saçaklar aynı izle tasarlandı.