Üsküdar Sahilde Kitap-Kafe Projesi

2020-2021 bahar yarıyılı, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Bölümü’nde, Doç. Dr. Emine Köseoğlu tarafından koordine edilen, mimari tasarım süreç ve yöntemlerine odaklanan ve gözeneklilik kavramının ve okuma mekanları konusunun işlendiği MIM19201E Architectural Design 1 stüdyosunda, Doç. Dr. Çiğdem Canbay Türkyılmaz tarafından yürütülen ve Ayşe Yıldırım tarafından tasarlanan "Üsküdar Sahilde Kitap-Kafe Projesi".

Proje Raporu

Yapı, Üsküdar’da yer almaktadır. Üsküdar kozmopolit bir yerleşim alanıdır. Projenin amacı farklı kültürden olan insanları ortak bir alanda bir araya getirmek ve mekanlar oluşturulurken birçok kişiye hitap etmesini sağlamaktır. Üsküdar aynı zamanda önemli tarihi yapılara sahip olduğundan birçok turistin ziyaret ettiği bir yerleşim alanıdır. Bu düşünülerek yapının ön kısmına Üsküdar’ın tarihi hakkında ve Üsküdar’da yer alan tarihi yapılar hakkında bilgilendirme afişlerinin yer alacağı bir bölüm tasarlandı. Aynı zamanda bu kısımda sirkülasyon alanı oluşturulduğu için gözeneklilik kavramına da değinilmiş olundu. Gözeneklilik kavramının çağrıştırdığı birçok anlam vardır: Doluluk-boşluk, geçirgenlik gibi projede bu iki kavram ele alınarak yansıtılmaya çalışıldı. Aynı zamanda iç mekânda da gözeneklilik kavramı yansıtılmak istendi. Bu amaçla yapıda galeri boşluğu tasarlanarak doluluk-boşluk yansıtıldı.

Yapıya girildiğinde ziyaretçileri lobby karşılamaktadır. Kitap satış alanı, kafeterya ve yazar imza alanı zemin katta oluşturuldu. Kafeterya kısmında açık mutfak; arka kısımda personel dinlenme alanı ve elektrik/mekanik alan yer almaktadır. Birinci katta ise okuma alanı, yönetim alanı ve teras yer almaktadır. Okuma alanları dijital okuma alanı, sessiz okuma alanı ve grup çalışma alanı gibi bölümlere ayrıldı.

Yapının kütle formu oluşturulurken Piet Mondrian’nın Mavi Kırmızı Sarılı kompozisyonundan esinlenildi. Mekân organizasyonu oluşturulurken ızgara sistemi kullanılarak mekanlar birimlere ayrıldı. Yazar imza alanında yazar hakkında ve yazarın kitapları hakkında bilgilendirme afişlerine yer verildi. Merdivenlerdeki korkuluk görevi kitaplık olarak kullanılarak daha işlevsel bir hale getirildi. Pencere kenarlarında okuma köşeleri oluşturuldu.

Görme engelli bireylerin kitap okuyabilmeleri için birinci katta dijital okuma mekânı oluşturuldu. Sessiz okuma alanında kitaplık tasarlanırken gözeneklilik kavramı da yansıtılmak istendi. Bunun için kitaplık içerisinde gözenekler oluşturuldu bu sayede insanların bu gözenekler içerisinde kitaplarını okuyabilecekleri bir köşe tasarlandı. Böylece gözeneklilik kavramı iç mekânda yansıtılmış olundu. İnsanların hem kitap okuyabileceği bir alan oluşturuldu hem de kitaplığa farklı bir işlev verilmiş olundu. Arazi eğimli bir yapıya sahip olduğu için kot farkı oluşuyordu. Bu soruna çözüm bulmak amacıyla zemin katta merdiven oluşturuldu ayrıca engelli bireylerin mekâna ulaşımını sağlamak için rampa sistemi oluşturuldu. Engelli bireylerin yapı içerisinde sirkülasyonunu sağmak için de yapıya asansör eklendi. Yapının dışında oluşturulan yeşil alanda oturma ve okuma birimleri oluşturuldu. Kot farkı bu alanda da olduğu için buraya da merdiven ve engelli bireyler için de rampa eklendi.