“Amacımız Dünyayı Yiyecek Üzerinden Anlamak”

Sosyoloji, cinsiyet, politika ve felsefe gibi konuları "yemek" üzerinden okuyan sanat/araştırma ekibi Badukapan Food Study Group, 4'ncü İstanbul Tasarım Bienali'nde yer alıyor.

Etnografik, biyolojik ve sanatsal sorgulama yöntemleri ile yemek araştırmaları yapan Endonezyalı ekibe, bienal öncesi merak ettiklerimizi sorduk:

Bakudapan grubunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?

Arkadaşlar olarak bir araya geldiğimizde sıkça yemek hakkında konuşurduk. Bazılarımız çoktan yemeği sanatının veya araştırma projelerinin odağına almıştı. Yemeği bir hadise olarak veya nesne olarak incelemeye dair derin bir ilgimiz vardı. Böylelikle bir yemek inceleme grubu olan Bakudapan’ı kurmaya karar verdik. Tarih, biyoloji, etnografya gibi birçok bilim dalı ve mesleği bir araya getirerek yemeği incelemeye başladık.

Jurnal Bakudapan Volume #1 “Fast and Foodrious”

Bakudopan kelimesi, Endonezyaca bakudapa (buluşmak) ve kudapan (buluşmalarda yenilen bir çeşit çerez) kelimelerinin birleşimi olması bile çok şey anlatıyor ancak grubun bakış açısını ve amacının ne olduğunu biraz daha açabilir misiniz?  

Yemek hakkında konuşmak, gündelik tecrübelerden tarihi bağlamına kadar yemek mevzusunun derinliği bizi her zaman heyecanlanmıştır. Bu platform üzerinden yiyeceklerin, farkı görme, düşünme ve ilgi alanlarını uyaran çok yönlü taraflarını keşfetmek istiyoruz. Yemek ile ilgili araştırma ve deneyler yaparken kendimizi yiyecek politikaları mevzusunun merkezine yerleştiriyoruz. Araştırmalarımızı metinler, notlar, görselleştirmeler, videolar, günlükler ve bir web sitesi aracılığı ile belgeleme ve paylaşmaya çalışıyoruz. Amacımız Bakudopan ismini verdiğimiz bu platformu sürdürmek ve bu sayede dünyayı yemek araştırmaları ile anlamak.

Jurnal Bakudapan Volume #1 “Fast and Foodrious”

İşleriniz gündelik hayattan ve sanat pratiğinden yola çıkıyor. Benzer bir biçimde, yemeği sanat, etnografya, araştırma ve eylemi birbirine bağlayan bir yol olarak görüyorsunuz. Bu güzergahı oluşturan, birbirine bağlayan şey nedir?

Yemek, gündelik hayatın basit bir parçası olmasından dolayı görmezlikten gelinen bir nesnedir ancak biz onun her zaman toplumsal ve politik bağlam ile ilintili olduğunu düşünüyoruz. Yiyecekleri anlayabilmek için aynı zamanda hem yemeği oluşturmayı hem de araştırmayı öğrenmemiz gerekiyor. Eylem ve araştırmayı bir araya getirmek için de genelde etnografik yöntemlerin ve sanatın yanı sıra yemek pişirmek ve yemek gibi gündelik faaliyetleri bir araya getiriyoruz; “nasıl farklı, neden farklı” gibi sorulara cevap bulmaya çalışıyoruz.

Bakudapan’ın Cooking in Pressure isimli etnobotanik projesi, yenilebilir otlar ve cinsiyet arasındaki ilişkiyi inceliyor. Bu proje kapsamında çektikleri, 1960’larda hapse girmiş eski politik suçluların mikro tarihlerini inceleyen film, 2017 yılında OK.Video (OK.Pangan) Festivali’nde gösterildi.

Dergi, film, performans, çalıştay gibi çok farklı alanlarda çalışmalarınız var. Bunun yanı sıra, internet sayfanızda çokça makale, tarif ve fikir paylaşıyor, projelerinizi açık kaynak olarak sunuyorsunuz. Bu yaklaşımdan biraz bahseder misiniz?

Evet, şu ana kadar yemeğe dair hangi konuları ne zaman tartışacağımıza hep birlikte karar verdik. Bunlar bazen ekiptekilerden birinin o dönemki ilgisi ile ortaya çıkıyor bazen ise yaptığımız muhabbetler sonucu iyice pişen konular oluyor. Araştırma aşamasında, okuma listesini, konuyla ilgili eleştirilerimiz ve fikirlerimizi sürekli paylaşıyoruz. Bazen bu süreç çok uzuyor ve bir noktada atölye veya gezi yapmaya karar veriyoruz. Aslında tüm süreçte, her türlü eylemi denemeye ve onu kaydedip yayınlamaya özen gösteriyoruz.

Bakudapan’ın bienal dahilinde Studio-X Istanbul’da açılacak olan sergisinden görüntü. Fotoğraf: Kayhan Kaygusuz

Teması “Okullar Okulu” olarak belirlenmiş olan 4’üncü İstanbul Tasarım Bienali’nde sergi yapacaksanız. Kendi işleriniz ve okul/öğrenim/eğitim arasında nasıl bir ilişki görüyorsunuz?

Okul bizim için, hiyerarşik işkilerin asgari olduğu, herkesin, müşterek biçimde bilgiyi paylaştığı ve öğrendiği bir ortam. Kendi ekibimizde, farklı düşüncelere sahip herkesi vermeye ve almaya, öğrenmeye ve destek olmaya, başarısız olmaya ve kazanmaya davet ediyoruz; tüm bunların bilginin üretimi için şart olduğunu düşmüyoruz.

Bakudapan’ın gelecek planları nedir?

Şu sıralar yenebilir otlardan yapılmış bir gazete üzerine çalışıyoruz. Benzer konulara odaklanmış başka insanlar ve gruplar ile birlikte üretim yapıyoruz. Uzun vadede düşünürsek, tabii ki beklentimiz platformun devamlılığı ve dünyayı yiyecek üzerinden daha da çok anlayabilmek.