Pieter Kuster

Rotterdam 2007 Mimarlık Kenti Projesi'ni düzenleyen ekibin lideri Pieter Kuster ile düzenledikleri etkinlikler ve Rotterdam kenti üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik.

Derya Karadağ: Rotterdam 2007 Projesi nasıl ortaya çıktı?

Pieter Kuster: Belediye yönetimi, 2007 yılını Mimarlık Yılı olarak ilan etti. Bu tema ile Rotterdam’a ziyaretçiler çekilerek, kentin mimari niteliğinin ulusal ve uluslararası alanda daha çok bilinmesini sağlamak amaçlanıyor. Euro 2000, Avrupa Kültür Başkenti 2001, Waterlife 2003 ve Sports Year 2005’ten sonra Rotterdam 2007 Mimarlık Kenti beşinci temalı yıl. Her tematik yıl, yeni kültürel ürünleri ortaya çıkarıyor, kente yeni ziyaretçilerin gelmesini sağlıyor ve ana ekonomik kazanç haline geliyor.

DK: “Rotterdam City of Architecture” projesi kapsamında düzenlenen etkinlik ve projelerden kısaca bahseder misiniz? Bu etkinliklerin mimarlık kültürüne katkıları neler?

PK: Rotterdam 2007 ile mimari ve kentsel mekanlara farklı bir yol ile odaklanmaya çalıştık. Yapılar ya da kentsel mekanlar, farklı etkinlik ve olaylara sahne oluyorlar. Rotterdam’ın hareketli görüntüsünün arkasında hareketli öyküler var. Sites&Stories’in işitsel turu buna bir örnek.

City Experiences için tiyatrocu, ressam ve mimarlara, geleneksel yorumlara paralel olarak kenti keşfetmeleri için çağrıda bulunuldu. 14 Mayıs’ta düzenlenecek olan Fire Limits Projesi ise bombardıman günü olarak bir başka örnek. Ateşin sınırları olarak adlandırılan günde, bombardıman günü ışık kolonları ile görselleştirilerek eski ile yeni arasındaki geçişe işaret edecek. Aynı zamanda, kentsel planlama departmanı tarafından seçilecek olan bir tasarım teklifi de 2010 yılında gerçekleştirilerek bu çizginin kalıcı olmasını sağlayacak.

Tartışma alanında da Reviewing Rotterdam adlı önemli bir proje var. Proje kapsamında, Rotterdam’ın son 30 yıllık mimari niteliği tartışılacak. ABD’den Michael Speaks, Almanya’dan Angelika Schnell ve İspanya’dan Jaime Salazar, 25 binayı eleştirerek Rotterdam’ın mimarisi ve kentsel planı hakkındaki görüşlerini bizimle paylaşacaklar. Konferans süresince tartışmalar ve yayınların, kentin geleceği ile ilgili eleştirel taslağı oluşturmasını umuyoruz.

Bu etkinliklerin her birinin mimarlık kültürüne katkısı farklı. Bazı etkinlikler, mimarlığın rekreasyon alanı ile ilişkiliyken, bazıları diğer kültürel disiplinler ile bazıları ise profesyonel tartışmalar ile ilgili. Biz bunların yeni işbirliklerine de önderlik edeceğini düşünüyoruz. Gerçekte, mimarlığı farklı kesimlere taşımayı hedefledik, yalnızca mimarlığa odaklanmadık.

DK: Etkinliklerden birisi olan Sites&Stories “Mekanlar ve Öyküler” programı için seçilmiş olan 40 önemli bina hangi kriterler göz önünde bulundurularak seçildi? Bina seçim aşamasında, danışma kurulu ile çalışıldı ise bu kurul kimlerden oluşuyor?

PK: Sites&Stories “Mekanlar ve Öyküler” programının amacı, Rotterdam’ın kent merkezindeki 100 yıllık modern mimariyi gözler önüne sermek. Yapıların seçiminde öncelikle, ilginç mimarileri etkili oldu. Bu binalar, belirli dönemlerde kentin tasarımı ile ilgili varolan mimari anlayışları temsil ediyor. Bununla birlikte, kentin geniş kapsamlı mimari kimliğini en iyi tanıtacak şekilde, çeşitli işlevlerde ve farklı mimarların yapılarına yer vermek istedik. Seçilen 40 projenin de arkasında ilginç bir mimari, sosyal ve kültürel öykü var. Biz bu binalara, neyin onları ayrıcalıklı kıldığını sorarak, bu öyküleri anlatmak istedik.

Seçim, mimarlık tarihçisi ve eleştirmenlerinden oluşan küçük bir grup tarafından yapıldı.

DK: Günümüzde Rotterdam, modern mimarinin merkezi olarak biliniyor. Bu gelişimin arka planında neler var?

PK: Rotterdam’ın kalıcı bir yenileme geleneği var; deneysel mimari ve yenilikçi kentsel tasarıma yönelik alınmış bir karar. Kent merkezinin harap edilmesi Rotterdam’ın modernleşmesinde büyük bir etkiye sahip olsa da, zaten bu süreç erken 20. yüzyılda başlamıştı. O zamandan bu yana, Rotterdam modern mimarinin kenti olarak biliniyor. Aydın politikacı ve işadamlarının hamiliğinde, mimarlar tarafından pek çok önemli ve işlevsel yapı inşa edildi. Bunlara örnek olarak, Van Nelle Fabrikası ve Kiefhoek’teki konut kompleksini verebiliriz. 1940’larda kentin harap edilmesi sonucunda, süregelen modernleşme kent merkezinde de etkisini göstermeye başladı. 1980’lerde liman faaliyetlerinin denize doğru kayması ile yine modern mimari için büyük bir açık alan ortaya çıktı. Eski liman alanı Kop van Zuid, yeni bir simge olan Erasmus Köprüsü ile endüstriyel alanların dönüşümüne örnek oluşturuyor.

Mimari ve kentsel tasarım geleneğinden ayrı olarak, kent aynı zamanda Nederlands Architecture Institute, Berlage Institute ve Architecture Institute Rotterdam gibi mimarlık enstitülerinin düzenlediği etkinlikler ile canlı bir mimari ortama sahip olması ile de biliniyor. Bunların yanında halkın da katıldığı, her sene kutlanan Mimarlık Günü ve Rotterdam Archiguides tarafından düzenlenen geziler gibi pek çok mimarlık etkinliği var.

OMA, MVRDV, West 8 ve Neutelings Ridijk gibi iyi bilinen ofisler, Rotterdam kökenli.

DK: Projeyi düzenleyen takımın lideri olarak, bize organizasyonun kurumsal yapısını anlatabilir misiniz? Destekçileriniz kimler ve bu denli büyük bir projenin hayat bulmasını sağlayan kaynaklar neler?

PK: Rotterdam 2007 Mimarlık Kenti, Belediye Yönetimi’nin emriyle, Rotterdam Festivalleri’nin sorumluluğunda, Rotterdam Gelişim Şirketi (Rotterdam Development Corporation) tarafından gerçekleştiriliyor. Projenin pazarlama ve iletişimi ile ilgilenen Rotterdam Marketing ve Architectural Institute Rotterdam da organizasyona sıkı bir destek veriyorlar.
Belediye Meclisi’nin Ekonomi Departmanı, seneyi finanse eden ana kurum. Bunun yanında, inşaat şirketleri ve konut kuruluşları gibi sponsorlarımız var. Bambaşka bir alandan, uluslararası Deloitte şirketi, ana sponsorlarımızdan bir tanesi. Uluslararası Rotterdam Mimarlık Bienali, ayrıca Belediye Meclisi’nin Kültür Departmanı tarafından finanse edildi.

DK: Rotterdam Mimarlık Bienali’nin bu sene düzenlenemeyeceği söylentileri vardı. Bununla birlikte, “Rotterdam 2007 Mimarlık Kenti” kapsamında gerçekleştirilecek. “Rotterdam 2007 Mimarlık Kenti” projesi, bienalin devamı için destek oldu mu?

PK: Uluslararası Rotterdam Mimarlık Bienali (IABR)’nin 2007 programı, dünyanın her yerinden tasarım disiplinlerinin deneyim ve bilgilerinin toplandığı bir etkinlik olarak kurgulandı. Etkinlik, ulusal, uluslarası ve yerel olarak tek bir soruya odaklandı; Kentlerimizin geleceği nasıl olacak ve bunda mimarların rolü nedir?

Rotterdam 2007, IABR’ı pazarlama, iletişim ve daha geniş bir kitle tarafından bilinmesi yönünde destekliyor. Delft Teknik Üniversitesi’nin Uluslararası Tasarım Seminer’i (International Design Seminar) Indesem ile de işbirliği içerisindeler. Indesem ile birlikte, 80 farklı uluslardan öğrencinin katıldığı, konferans, gezi, sergi, tartışma ve film gibi etkinliklerin de içinde yer alacağı bir haftalık kısa bir workshop düzenleniyor. Workshop’un teması, IABR ile bağlantılı ve sonuçlar Rotterdam’da büyük billboardlarda sergilenecek. Rotterdam 2007, bu projeyi destekliyor.

DK: Netherlands Architecture Institute (NAI) ile işbirliğiniz nasıl?

PK: Netherlands Architecture Institute (NAI), kendi sergileri ile programa katıldı. Çok bilinen bir enstitü olarak kendi programlarına sahipler. Bu senenin ana sergilerinden bir tanesi de disiplinlerarası bir sergi olan Le Corbusier – Mimarlık Sanatı. Sergi binası Sites&Stories’in bir parçası, çünkü burada çok özel etkinlikler yer alacak.

Birlikte çalışmanın başka yöntemleri de var. Örneğin, şu anda Architecture of the Night – Luminous Buildings adlı “ışık ve mimarlık” konulu bir sergiye yer veriyorlar. NAI için kentsel aydınlatma ile ilgili bir konferansı organize etmek üzere Philips ile iletişime geçtik. Rotterdam kenti, bu konu ile zaten ilgileniyordu. Elda’ı (European Lighting Designers Association) davet etmeye karar verdik. Mimarlar ve öğrencilerden oluşan ekipler ile aydınlatma tasarımı alanında çalışmak üzere 6 uluslararası tasarımcı Rotterdam’a geldi. Kıyı şeridinde 6 bölgeyi iki haftalık bir sürede öne çıkaracaklar.

DK: Mimarlık yılı kapsamında başka ülkeler ile işbirlikleriniz var mı?

PK: Reviewing Rotterdam, Elda, IABR gibi projelerde uluslararası işbirlikleri kuruldu.

DK: Proje kapsamında yurtdışından mesela Türkiye’den gelmek isteyen öğrenciler için çalışma ya da konaklama imkanları var mı?

PK: Organizasyonda ekibimizi kurmuş olduğumuzdan dolayı şu anda çalışacak insanlara ihtiyacımız yok. Indesem ve Elda gibi talebin yüksek olduğu worksholara katılım da durduruldu. Geriye sadece buraya gelip ziyaret etmek kalıyor. Şu an için öğrencilere özel konaklama imkanları mevcut değil.

DK: Proje sonrasında, “Rotterdam 2007 Mimarlık Kenti” projesinin içeriğini yansıtacak yayınlar olacak mı?

PK: Programın, Sites&Stories ve Reviewing Rotterdam gibi bölümleri için yayınlar olacak. Ayrıca, elbette ki IABR ve NAI sergilerinin katalogları olacak.

DK: Önümüzdeki seneler için planlarınız neler?

PK: İstanbul 2010?