“Şehir Yapma Manifestosu”

Onlarca küçük göletin kapladığı, zengin ve çok çeşitli ekolojik yapıya ev sahipliği yapan alan için farklı bir yaklaşım destekleniyor.

Rotterdam Mimarlik Bienali’nin (IABR) Test alanlarından biri olan Arnavutköy İstanbul’un doğal kaynaklarının önemli bir bölümünü barındırıyor.

İstanbul ve Türkiye’nin diğer şehirleri için beraberinde yeni sorularını akla getiren 2B yasası ve Afet yasası gibi politik yaklaşımlar sürerken, kent kuzey ormanlarına, havza alanlarına doğru ve Karadeniz kıyılarında yayılmakta.

Arnavutköy gibi çeperde kalan yerleşmeler 20 yıldan az bir sürede dört misli büyüdü ve bu büyüme ile birlikte İstanbul nitelikli tarım alanlarının ve havzalarının önemli bir bölümü artık yerleşik alan. Ekolojik sürdürülebilirlik ve kentsel gelişme bir arada yürütülemez gibi görünüyor.

Arnavutköy bu ikilemin merkezindeki alanlardan biri. Rotterdam Mimarlık Bienali ve Arnavutköy Belediyesi; “Atölye İstanbul” ile bu ikilem karşısında neler yapabileceğini sorguluyor. Bienalin yerel küratörlüğünü Asu Aksoy (Bilgi Üniversitesi) yürütüyor.

Belediye ve Bienal ekibi tarafından geliştirilen master plan ile alanı şekillendiren dinamiklerin nasıl doğru yönlendirilebileceği ve sürdürülebilir ve birbirini doğru besleyen, üretim odaklı peyzajların oluşturulmasının önemi vurgulanıyor.

İstanbul’un bu doğal kaynaklarını koruyarak dengeli bir şekilde büyümesinin nasıl gerçekleştirilebileceği sorusunun merkezinde bulunan Arnavutköy İlçesi 5. IABR için Mekânsal Gelişim Stratejik Vizyonu ve Eylem Planı çalışmasını 2010’dan bu yana yürütülüyor. Çalışmanın sonuçları Ağustos ayına kadar Netherlands Architecture Institute (NAi)’de sergileniyor. Arnavutköy Belediye Başkanı Sayın Haşim Baltacı’ya Belediye’nin böyle bir süreçte nasıl yer aldığı ve araştırma sonrasındaki sürecin nasıl gerçekleşeceğine ilişkin sorularımızı yönelttik.

Müge Yorgancı: Belediyenin de aktif olarak rol aldığı vizyon geliştirme çalışmaları ileride belediyenin gündeminde nasıl yer alacak, çalışmaların uygulamaya geçmesi mümkün olacak mı?
Ahmet Haşim Baltacı: İki yıl süren atölye çalışmaları sonucunda kısa vadede ve uzun vadede uygulanabilecek yaklaşımlar ortaya çıktı. Ayrıca belli yasal düzenlemelerden sonra uygulamaya geçirebileceğimiz yaklaşımlar da söz konusu. Bizim bu çalışmalara yönlendiren fikri şuydu: yaşadığımız bölgede var olan doğal alanlarının kullanılarak, kentliler tarafından kullanılarak korunabileceğini kabul etmek, dünyadaki uygulamaları örnek almak ve yaşayanlara bu imkanları sunmak, üretime ve ekonomiye sunmak. Pratikte gerçekleşebilecek olan dere mutlak koruma alanlarının rekreasyon alanı olarak kullanılması ile ilgili bazı önerilerimiz var. Bunun dışında yamaçlarda su toplanma bölgeleri olan vadiler yerine yerleşmelerin yamaçlarda yeralmasını yönlendirmek ile ilgili öneriler geliştirildi. Bunların her biri havza yönetimi ile ilgili yönetmeliklerde de yapılması gereken düzenlemeleri gerektirebilir. Amacımız uygulamaya girdi oluşturabilecek yaklaşımları öncelikle almak. Diğer yaklaşımları ise bir “şehir yapma manifestosu” olarak elimizde bulundurmak, ilgili makamlarla da paylaşmak.

MY: Yeni bir belediye olmasının yanında Arnavutköy Belediyesi’nin araştırma çalışmalarına dahil olması ve aldığı rol çok değerli. Sonraki yıllar için nasıl bir etkisi olacağını düşünüyorsunuz ?
AHB: Belediye sınırları içünde sanayi alanları, turizm alanları gibi yatırımlar, ormanlar, göller gibi doğal kaynaklarımız yer alıyor. Bu alanların birlikte nasıl çalışacağı, insanlarımızın bu kaynaklardan nasıl faydalanacağı önemli. En önemli desteğimiz ise bilimsel çalışmalar. Detaylı çalışmalar elimizin altında olmalı ve gelecek nesillere de iyi bir arşiv bırakmalıyız.

5. Bienalin küratörel ekibi George Brugmans (IABR Direktörü), Henk Ovink, Joachim Declerck, Elma van Boxel, Kristian Koreman, Fernando de Mello Franco, Marta Moreira en Milton Braga ve Asu Aksoy’dan oluşuyor.

5. IABR kapsamında, ayrıca 29 Mayıs tarihinde Rotterdam NAi’de Türkiye’den gelecek 4 konuşmacının katılacağı “Sürdürülebilir Kentleşme için Mimarlık: Türkiye’den Yaklaşımlar” başlıklı bir konferans gerçekleşecek. Ekim sonunda ise IABR Rotterdam Bienal Sergisi’nin İstanbul ayağı Taksim Maksem Cumhuriyet Galerisi’nde gerçekleşecek. Sergide Rotterdam Mimarlık Bienali kapsamında yer alan Arnavutköy çalışmalarının yanı sıra Arnavutköy Mekansal Gelişim Stratejik Vizyonu ve Eylem Planı çerçevesinde IABR ile ortaklaşa geliştirilen uygulama projelerinin çıktıları da yer alacak.

Fotoğraf: Mutlu Bahtiyar (Arnavutköy Belediyesi)