Üç Avrupa Liman Kentinin Kentsel Gelişim Süreçleri…

İhsan Bilgin ve Arzu Uludağ Elazığ ile "VitrA ile Mimari Keşif" projesini ve "Liman Kentleri: Amsterdam, Barselona, Hamburg" kitap üzerine konuştuk.

Emine Merdim Yılmaz: VitrA ile Mimari Keşif projesini 7 yıldır sürdürüyorsunuz. Projenin ortaya çıkışı nasıl oldu? Bu proje ile neyi amaçlıyorsunuz?

Arzu Uludağ Elazığ: Bilgi-Mimarlık ile VitrA daha eğitim projesinin ilk hayata geçme aşamasında vizyon ve perspektiflerindeki çakışmalardan hareketle iş birliği yapma kararı aldılar ve VitrA’nın Bilgi-Mimarlık eğitim programına, mimarlık formasyonunun inşasındaki başlıca bileşenlerden olan görgünün geliştirilmesi alanında katkı yapması konusunda uzlaştılar. Bu çok boyutlu projenin en görünür ve mimarlık kadar inşaat sektörünün birikimine de katkıda bulunma kapasitesine sahip bileşeni Bilgi-Mimarlığın “Dünya Kentleri” dersi kapsamında 7 yıldır düzenli olarak iş birliği ile sürdürülen etkinliklerdir. Kamuya açık seminerlerden, konferanslardan, atölyelerden, keşif gezilerinden; sergilerden ve yayınlardan oluşan bu etkinlikler öğrencilerin hocalarıyla birlikte dünya kentlerinin kültürel, planlama ve mimari deneyimleriyle birikimlerini derinliğiyle öğrenip içselleştirmelerini sağlamaktadır.

Programın hafızasında ve arşivinde şimdiden dünya kentleriyle ilgili kayda değer bir arşiv ve birikim oluşmuştur. Her yıl seçilen bir dünya kenti yoğunlaşılarak çalışılmakta ve akademik yılsonunda VitrA’nın ev sahipliğindeki mimari keşif gezisiyle pekiştirilerek tamamlanmaktadır. Bu zengin birikim, izleyen akademik yıl içinde de bir yayın ve/veya sergi ile kamuoyuyla paylaşılmaktadır. Böylelikle öğrenciler, mimarlık formasyonunun en önemli bileşenlerinden olan mekan deneyimini; modern mimarlık konusunu oluşturan mekanların içinde üstelik de birbirleri ve hocalarıyla birlikte kolektif bir deneyim olarak yaşayabilmektedirler. Çalışılacak kentler seçilirken mimarlık ve planlama disiplinlerinin kültürlerine global ölçekte iz bırakmış ve kanon oluşturacak yoğunlukta birikime sahip olanlarına öncelik verilmektedir.

Emine Merdim Yılmaz: Şimdiye kadar hangi kentlere gezi düzenlendi?

AUE: Viyana, Chicago, Londra, Amsterdam, Barselona, Hamburg ve Berlin kentleri “VitrA ile Mimari Keşif” projesi kapsamında çalışılmış; Viyana, Chicago; Londra ve Liman Kentleri: Amsterdam-Barselona-Hamburg ile ilgili birikimler Bilgi Yayınları’ndan çıkan kitaplarla kamuoyuyla paylaşılmıştır

Emine Merdim Yılmaz: Bildiğimiz kadarıyla bu gezilere Bilgi Üniversitesi Mimari Tasarım Yüksek Lisans öğrencileri ve öğretim üyeleri katılıyor. Kapsamını genişletip, diğer üniversitelerden kısıtlı sayıda da olsa öğrencilerin katılımına açmayı düşünüyor musunuz?

İhsan Bilgin: Gezi öncesi çalışmaların ve gezinin koordinasyonu gibi pratik nedenlerle katılımcı sayısını sadece Bilgi-Mimarlık öğrencileri ve öğretim üyeleriyle sınırlı tutuyoruz. Pratik zorluklarının yanı sıra program dışından öğrenci ve diğer konuk katamamızın bir başka nedeni de bu yoğunluktaki bir programa dışardan uyum sağlamanın zorluğu. Böyle bir disipline ancak kendi öğrencilerimizi zorlayabiliyoruz; turistik değil akademik içerikli bir program da bunu gerektiriyor.

Emine Merdim Yılmaz: Amsterdam, Barselona ve Hamburg’a yapılan geziler “Liman Kentleri: Amsterdam, Barselona, Hamburg” başlıklı bir kitaba dönüştü. Kitabın içeriğinden bahsedebilir misiniz? Kitaba paralel başka projeler (örn. sergi) düzenlenecek mi?

İB: Liman Kentleri kitabı, aynı tarihsel ve coğrafi bağlam içinde gibi gözüküp de, liman oldukları için derinine indikçe değişen küresel ekonomik bağlamlar hakkında dikkate değer işaretler veren üç Avrupa liman kentinin Amsterdam, Barselona ve Hamburg’un kentsel gelişim süreçlerini konu almaktadır: Bilinen modern dünyanın uygulanmış ilk geniş kapsamlı kent planına sahip Amsterdam, Almanca konuşan Orta Avrupa’nın dünyaya açılan kapısı olmakla kalmayıp kendine has bir kentleşme ve mimarlık kültürü geliştirmiş olan Hamburg ve 19.yüzyıla kadar hep yerel ölçekte odak olup 19.yüzyılda Cerda’nın genişleme planı Eixample ile dünya kentleşme sahnesine çıkıp, 20. yüzyıl dönümünde görünür hale gelen, sanatçılarının yanı sıra mimari özgünlükleriyle de gündemde olan ve özellikle son çeyrek yüzyıldaki kentsel yenileme ve alan planlama konularındaki istikrarlı performansıyla modern zamanların kayda değer birikimlerine sahip Amsterdam’la bile kıyaslanır hale gelmiş Barselona’yı programın konuları haline getirip çalıştık. Bu kentleri, etkinlik yoğunlukları dönemlere göre farklılaşsa bile modern zamanları kentleşme ve mimarlık kültürleri açısından zengin deneyimler biriktirip sürdürmüş hem ayrı ayrı hem de karşılaştırmalı olarak konu etmek, öğrencilerimiz kadar öğretim kadromuz için de zenginleştirip derinleştirici oldu.

“VitrA ile Mimari Keşif” projesi kapsamında, Metropol ve Mimarlık serisinin yanı sıra, 2008 yılında Viyana ve Chicago; 2009 yılında ise Londra ile ilgili birer sergi hazırladık. Projenin 10. yılında on kenti içeren kapsamlı bir sergi hazırlanması planlanıyor.

Emine Merdim Yılmaz: VitrA ile Mimari Keşif projesinin önümüzdeki yılki programı belli mi? Rotasında hangi kent var?

İB: VitrA ile Mimari Keşif projesi kapsamında 2013 yılında Paris kentini ele alacağız.