Bakırköy Demirciler Çarşısı ve Yakın Çevresi Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

Özgün işlevini büyük ölçüde yitirmiş tarihi kentsel mekânın yeniden kent yaşamına katılmasına yönelik fikirlerin üretilmesini amaçlayan yarışmanın son başvuru tarihi 24 Ekim 2016.

YARIŞMANIN AMACI, KONUSU ve ALANIN TANIMI

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Trakya Büyükkent Bölge Temsilciliği(Bakırköy Temsilciliği) tarafından “Bakırköy Demirciler Çarşısı ve Yakın Çevresi” ULUSAL ÖĞRENCİ MİMARİ FİKİR PROJESİ YARIŞMASI düzenlenmektedir. Yarışma kapsamında mimarlık öğrencilerinin, özgün işlevini büyük ölçüde yitirmiş ve boşalmış olan bu tarihi kentsel mekânın yeniden kent yaşamına katılarak yaşatılmasına yönelik fikir üretmeleri amaçlanmaktadır.

Bakırköy ilçesi, 273.000 nüfusu, 29.65 km2’lik yüz ölçümü ile, İstanbul’un kent kimliğinde ve kentin fizik-mekân oluşumunda karakteristik önem ve konuma sahiptir. İstanbul’un kent merkezinin dışında ancak tarihi kimliği olan yerleşim, Kadıköy ve Beşiktaş gibi bellek izleri güçlü bir ilçedir. Bakırköy İlçesi, Marmara Denizi ile E-5 (D 100) Karayolu arasında doğrusal bir biçimde uzanır. Bakırköy Merkez’i Yeşilyurt, Yeşilköy ve Florya semtleri izler.

Eski adıyla Makriköy olarak bilinen Bakırköy , İstanbul’un en eski yerleşimlerinden birisidir. İstanbul’un birçok yerleşiminde olduğu gibi, bu bölgede de tarihin farklı dönemlerinden yapılar, sokak örüntüleri iç içe geçmiştir. Bizans döneminden günümüze ulaşan Fildamı Sarnıcı gibi yapı kalıntıları Bakırköy’ün uzun geçmişinin bugüne ulaşan somut verileridir. İlçenin günümüzdeki tarihi kimliğini ise ağırlıklı olarak Geç Osmanlı Dönemi yapılaşması oluşturur. 19. Yüzyılda Bakırköy’de kurulan baruthane tesisleri ve yerleşimin kuzey kesiminden geçen demiryolu, ilçenin merkezle ilişkisini güçlendirerek önemini arttırmıştır. Bu dönemde yarışma alanının da içinde yer aldığı semt merkezi, bitişik düzen ahşap ve kargir yapılaşması ile tipik bir Osmanlı mahallesi görünümündedir. Ahşap yapılarda geleneksel unsurlar ve Batılılaşma çabasının izlerini taşıyan tasarım öğeleri bir arada görülür. Kargir yapılaşmada da benzer şekilde dönemin ruhunu yansıtan Batılı tasarım anlayışı etkindir. Yer yer semt merkezinde özellikle de demiryolu çevresinde ise Kadıköy yakasından aşina olunan büyük bahçeli köşk geleneği görülür.

Eski Bakırköy yerleşiminde Türkler, Ermeniler ve Rumlar hoşgörü içinde bir arada yaşamışlar, ortak bir semt kültürü oluşturmuşlardır. Günümüzde “Beşiktaşlı” olmak, “Modalı” olmak gibi “Bakırköylü” olmak da bir birey için tarihi bir semtin kültürel kimliğini tanımlar. Bakırköy’de semtin tarihi kimliğinin mekânsal öğelerini oluşturan cami, kilise gibi inanç yapıları genel olarak korunmuş olmakla birlikte, geleneksel konutları büyük ölçüde eksilmiştir. Doku bütünlüğünden çok 20. yüzyılında ikinci yarısında oluşan apartmanlaşma arasında tekil kalarak bize geçmişi anımsatan köşk ve evler vardır denebilir. Tarihi mimari dokunun zayıflamasına karşın Bakırköy’de çok kültürlü semt ortamı halen sürmektedir.

Cumhuriyet döneminde sürekli gelişen Bakırköy, özellikle 20. yüzyılında son çeyreğinde çeperlerine aldığı yoğun kırsal göç ile İstanbul’un banliyösü olmaktan çok, Avcılar, Küçük Çekmece hattından Bağcılar, Bahçelievler, Zeytinburnu’na çok geniş bir hinterlandın merkezine dönüşmüştür. Nitekim 1990’lı yıllara kadar bütün bu coğrafya Bakırköy İlçesi sınırları içinde kalmış, semt merkezi çok geniş ve yüksek nüfuslu bu alanın yönetim merkezi olarak varlığını sürdürmüştür. Günümüzde her ne kadar bu semtler ve köyler ayrı birer ilçeye dönüşmüş olsa da, Bakırköy halen bu bölgenin ticari ve kültürel merkezi olma özelliğini sürdürmektedir.

Tarihi çevre ve yapıların korunması ve sürdürülebilirliği, kent kimliğinin korunmasına ve gelişimine katkı sağlamaktadır. Kentsel mirasın korunması ve yaşatılması ilkesi, topluma sağlıklı bir kent yaşamı sunmanın yanı sıra; kentin kültürel kimliğinin tanınmasına da yardımcı olmaktadır . Bakırköy Demirciler Çarşısı ve Yakın Çevresi bu bağlamda ele alındığında; kentsel mekânın biçimlenişindeki büyük değişimlere karşın tarihi çarşı yapılarının kısmen işlevsiz de olsa varlığını sürdürmesi ve alanın genelinde “ticaret kültürünün” devam etmesi önemlidir. Bunun yanı sıra tarihi okul yapısının da günümüzde okul olarak kullanılması ve tarihi caminin varlığı, alandaki bazı yapıların işlevsel sürekliliğini göstermesi açısından önemlidir. Dolayısıyla yarışma alanı, Bakırköy’ün kentsel kültürünün ve renkli kimliğinin izlerini taşıyan, ancak bunu günümüz toplumuna tam olarak da sunamayan bir durumdadır.

YARIŞMANIN TÜRÜ ve ŞEKLİ

Yarışma; TMMOB Mimarlar Odası Yarışmaları Yönetmeliği uyarınca serbest, ulusal ve tek aşamalı olarak düzenlenmiş öğrenci mimari fikir projesi yarışmasıdır. Yarışmaya kayıt ve katılım ücretsizdir.

SEÇİCİ KURUL ÜYELERİ

Danışman Seçici Kurul Üyeleri

• Mustafa FAZLIOĞLU, Mimarlar Odası Trakya Büyükkent Bölge Temsilciliği Başkanı, Mimar
• Mehmet Şener KÜÇÜKDOĞU, Prof.Dr., İstanbul Kültür Üniversitesi
• Kamuran ÖZTEKİN, Prof.Dr., Doğuş Üniversitesi
• Esin HACIALİOĞLU, Mimar
• Serpil MUALLAOĞLU, Y.Mimar
• İlknur TÜRKOĞLU, Dr., Arkeolog

Asıl Seçici Kurul Üyeleri

• Ali CENGİZKAN, Prof. Dr., TED
• Feride ÖNAL, Doç. Dr., YTÜ
• Deniz DOKGÖZ, Doç. Dr., DEÜ
• Zeynep ERES, Doç. Dr., İTÜ
• Rıdvan KUTLUTAN, Yrd. Doç. Dr., MSGSÜ
• Ömer MUTLU, Y.Mimar
• Burçin YILDIRIM, Y. Mimar

Seçici Kurul Yedek Üyeleri

• Füsun ÇİZMECİ, Yrd. Doç. Dr., YTÜ
• Erdem CEYLAN, Yrd. Doç. Dr., MSGSÜ
• İlke BARKA, Y. Mimar

Raportörler

• İrem USLU, Öğr. Gör., Sakarya Üniversitesi
• Serhat ULUBAY, Arş. Gör.,YTÜ
• Neslinur HIZLI, Arş. Gör., YTÜ

YARIŞMA TAKVİMİ

• Yarışmanın İlanı ve Kayıtların Başlaması: 18 Temmuz 2016
• Öğrenciler ile Alan Gezisi: 29 Temmuz 2016
• Yarışmaya İlişkin Soruların Sorulması İçin Son Tarih: 10 Ağustos 2016
• Soruların Cevaplanması: 15 Ağustos 2016
• Dijital Ortamda Teslim için Son Tarih: 24 Ekim 2016
• Sonuçların Açıklanması: 1 Kasım 2016
• Projelerin Sergilenmesi, Kolokyum ve Ödül Töreni: 4 Kasım 2016

ÖDÜLLER

• 1. Ödül : :6.000 TL
• 2. Ödül :4.000 TL
• 3. Ödül : :3.000 TL
• 5 Adet Mansiyon :1.500’er TL

Ayrıca Uygun görülen sayıda Teşvik Ödülü verilecektir.