Bir Uygarlık Odağı Olarak Başkanlık ve Şehir Meclisleri Fikir Projesi Yarışması

İzmir Büyükşehir Belediyesi 30 Ekim depreminde hasar gördüğü için yıkılan ana hizmet binasının yerinde inşa edilecek anıt yapı için fikir projesi yarışması açtı. “Bir Uygarlık Odağı Olarak Başkanlık ve Şehir Meclisleri Fikir Projesi”nin ilk aşamasının proje teslim tarihi 3 Temmuz.

Yarışmanın Amacı

29 Ekim 1923’de ilan edilen Cumhuriyet çok yönlü bir uygarlık iddiasıydı. Bu iddiayla demokrasi açığı yaratmayan bir yönetimin kurulabilmesi için, katılımcı demokrasi pratiklerinin gelişmiş olması ve etkin, güçlü yerel yönetimlerin gerçekten çalışıyor olması gerekir. Türkiye’nin hem demokrasi, hem de yerel demokrasi tarihi içinde özgün ve saygın bir yere sahip olan İzmir İkinci yüzyıla demokrasi iddiasını yükselten bir “anıt-yapı/kurum” geliştirerek girmek, yerel demokrasi pratiklerinin canlandırıcı/sürdürücü bir odağını oluşturmak istiyor. Öneriler bu odağın fiziki yapısı ve kurumsal düzenlemeleri üzerinden değerlendirilecektir.

Yarışmacılardan beklenen, “İzmir’in demokrasi odağının” İzmirlilerle ilişkisinin nasıl kurulacağı konusunda bir tahayyül geliştirmesi ve bunu bir yapı önerisi haline getirmesidir. Bu binada İzmir yerel yönetiminin sadece temsili ve meclis faaliyetleri yer alacaktır. Başkanda toplanan temsil faaliyetlerini; uluslararası düzeyde, merkezi yönetimle ilişkilerde ve İzmirlilerle ilişkilerde olmak üzere üç farklı boyutuyla düşünmek doğru olur. Bu nedenle birinci mekan talebi bu amaçla tasarlanmış bir başkanlık makamı ve ilgili birimleridir. İzmir Büyükşehir Belediyesinin bugünkü kurumsal yapısından kaynaklanan ikinci önemli mekan talebi ise “Şehir Meclisleri Salonu”yla birlikte doğrudan ve dolaylı ilgili kullanım alanlarından oluşmaktadır.

Türkiye genelinde olduğu gibi belediyelerde de demokratik örgütlenme temsili demokrasi mantığıyla kurulmakta ve bunlarda da esas karar organı belediye meclisleri olmaktadır. Ama temsili demokrasi mekanizmaları içinde ulaşılan siyasal kararlar çoğu kez önemli demokrasi açıkları yaratmakta, bu demokrasi açığını kapatmak için de belediyeler kent konseyleri, kadın meclisleri, gençlik meclisleri, çocuk meclisleri oluşturmaktadır. İşte bu bina tüm bu demokratik meclislerin toplandığı bir ortak kent meclisleri salonuna sahip olacak ve salon bu binanın temsili demokrasi kanadını oluşturacaktır.

İzmir’i özel bir kent haline getiren, yaşam kalitesini yükselten özelliği, İzmirlilerin gündelik yaşamlarında kamusal alanları etkili bir şekilde kullanabilmeleridir ve bu durum özneler arası uzlaşma kanallarını geliştirmektedir. İzmir’de bir demokrasi odağı oluşturmak için yapılacak binanın programı içinde ayrılacak alanların ikinci kaynağını kamusal alan etkinliklerinin ve sivil toplum faaliyetlerinin mekan talepleri oluşturacak, ancak, bu tür faaliyetler için ayrılan alanlar, belli kişilere/kuruluşlara tahsis edilmeyerek kapalı ve donuk bir sistemden özenle kaçınılacak, her alanın çok amaçlı kullanımı gözetilecektir.

Hazırlanacak fikir projesi tasarımcıya önemli fırsatlar verdiği kadar önemli sorumluluklar da getirmekte, onu sadece bir bina tasarımcısı olmaktan çıkararak, aynı zamanda meydan ve etkinlik tasarımı konusunda da öneriler yapacak konuma getirmektedir. Yapılacak binanın farklı disiplinlerdeki tasarımcılarından, meydanın olağan üstü öyküsünün farkında olarak, bina için olduğu kadar binanın meydanla ilişkileri için de öneriler beklenmektedir. Bu amaçla yarışma iki aşamalı olarak açılacak, ilk aşamadan ikinci aşamaya geçen projeler üzerinde yapılacak jüri kritikleri amaca en uygun önerinin bulunmasını sağlayacaktır.

Yarışmanın Şekli ve Türü

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 23. ve 53. maddelerine istinaden Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışma Yönetmeliği doğrultusunda İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce açılan yarışma; “serbest, ulusal, iki aşamalı, fikir projesi yarışması”dır ve fikirlerin sınırsızca ifade edilebilmesi için mesleki sınırlamalar önemsiz kabul edilerek farklı disiplinlerin katılımına açılmıştır.

Yarışmanın Yeri ve Konusu

Yaklaşık iki yüz yıldır kentin hem tarihsel hem de halen yönetsel merkezi olan Konak (Atatürk) Meydanı, kentin en önemli odak noktasıdır. Konak Meydanı ve çevresini oluşturan alan, günümüze kadar ulaşan ya da anılarda kalan birçok yapısı ile hep kent gündeminde olmuştur.

Konumu ve içinde barındırdığı yapılarla kentin yoğun bir alanı olarak yaşayan Konak Meydanı, yıllar içinde yapılan imar çalışmaları, yarışmalar ve farklı düzenlemeler ile değişime uğrasa da kent merkezi özelliğini hâlâ sürdürmektedir. Çevresindeki tarihi, ticari, idari, kültürel yaşamın ve ulaşım olanaklarının varlığı bu alanın yoğun kullanılmasında etkili olmaktadır. Yarışma ile alanın kentsel özelliklerinin ortaya çıkarılması, alanın tarihi, kültürel, sosyal değerlerinin göz önüne alınarak, kentlinin gündelik yaşamına katkı koyması beklenmektedir. Bu yarışma ile alan kent yaşamındaki konumunu, yeniden kente ve kentliye kazandırılacaktır.

Yarışmanın yeri; yıkılmış olan belediye binasının (Konak İlçesi, Ahmetağa Mah. 7559 Ada, 1 Parsel) alanıdır. Saat Kulesi, İlk Kurşun Anıtı, Yalı Camisi, Hükümet Konağı, Vapur İskelesi ve Kemeraltı girişinin bulunduğu, sınırları hava fotoğrafında gösterilen alan ise etkileme ve etkilenme alanıdır.

Bu proje ile yerel demokrasinin temsil edildiği, Büyükşehir Belediye Başkanlığı, toplumsal yaşamı iyileştiren kararların alındığı, halka açık Belediye Meclis Salonu projesi olarak, İzmir kentinin odağında, Türkiye’nin ikinci yüzyılındaki yerel demokrasi idealini kent hafızası ile birleştiren bir tasarım beklenmektedir.

Jüri Üyeleri ve Raportörlerin İsim ve Ünvanları

DANIŞMAN JÜRİ ÜYELERİ
Abdullah İNCİR, İnşaat Mühendisi
Ertuğrul TUGAY, İBB Genel Sekreter Yardımcısı
Prof. Dr. Koray VELİBEYOĞLU, Şehir ve Bölge Plancısı
Doç. Dr. Nevzat ATALAY, Heykeltıraş
Özgür Ozan YILMAZ, İBB Genel Sekreter Yardımcısı
Tamer BAŞBUĞ, Mimar
Vahyettin AKYOL, İBB Etüd ve Projeler Dairesi Başkanı

ASLİ JÜRİ ÜYELERİ
Emre AROLAT, Mimar
Prof. Dr. Erhan Vecdi KÜÇÜKERBAŞ, Peyzaj Mimarı
Ersen GÜRSEL, Mimar
Prof. Dr. Hikmet GÖKMEN, Mimar
Prof. Dr. İlhan TEKELİ, İnşaat Mühendisi, Şehir ve Bölge Plancısı
Prof. Meriç HIZAL, Heykeltıraş
Nevzat SAYIN, Mimar (Jüri Başkanı)

YEDEK JÜRİ ÜYELERİ
Aslı ODABAŞI, İnşaat Yüksek Mühendisi
Ebru KANDİLCİ KÖRAN, İBB Proje Tasarım Ve Geliştirme Şb. Md. Yüksek Mimar
Doç. Dr. İpek ALTUĞ TURAN, Peyzaj Mimarı
Dr. Öğretim Üyesi Selçuk YILMAZ, Heykeltıraş

RAPORTÖRLER
Esen KESECİOĞLU, Heykeltıraş
İbrahim KIZMAZ, Mimar
Sibel ONAY AKBABA, Plastik Sanatlar Uzmanı

RAPORTÖR YARDIMCILARI
Caner ÇOBAN, Heykeltıraş
Onur ERAY, Heykeltıraş
Şahin SONYILDIRIM, Tarihçi

Yarışma Takvimi

∙ Yarışmanın ilanı: 14 Nisan 2023
∙ Son soru sorma tarihi: 8 Mayıs 2023
∙ Soruların yanıtlarının ilanı: 16 Mayıs 2023
∙ Şartname almak için son tarihi: 3 Temmuz 2023
∙ 1.Aşama Proje elden teslimi veya kargoya verilme tarih ve saati: 3 Temmuz 2023 saat 17:00
∙ 1.Aşama Kargo ile teslim alımı için son tarih: 5 Temmuz 2023
∙ 1.Aşama Jüri değerlendirmesi tarihi: 12-13-14 Temmuz 2023
∙ Birinci aşamanın jüri tarafından değerlendirilmesi sonucunda, ikinci kademeye kalan yarışmacılara, yazışma adresinde belirtilen adrese, değerlendirme raporları ve jüri tavsiyeleri ile birlikte bildirim yapılacaktır.
∙ 2.Aşama Proje elden teslimi veya kargoya verilme tarih ve saati: 29 Eylül 2023 saat 17:00
∙ 2.Aşama Kargo ile teslim alımı için son tarih: 2 Ekim 2023
∙ 2.Aşama Jüri değerlendirmesi tarihi: 4-5-6 Ekim 2023
∙ Kolokyum ve Ödül Töreni: Sonuçların ilanıyla birlikte duyurulacaktır.

Ödüller ve Ödeme Şekli

Belirlenen yarışma niteliğine uygun olan ve jüri tarafından yeterli görülen sekiz (8) adet proje İkinci Kademe için değerlendirmeye alınacaktır.

İkinci Kademede ise; jürinin yapacağı değerlendirme sonucunda seçilen projelere aşağıdaki ödül ve mansiyonlar verilecektir.

∙ 1. Ödül: 500.000 TL
∙ 2. Ödül: 400.000 TL
∙ 3. Ödül: 300.000 TL
∙ 1.Mansiyon: 100.000 TL
∙ 2.Mansiyon: 100.000 TL
∙ 3.Mansiyon: 100.000 TL
∙ 4.Mansiyon: 100.000 TL
∙ 5.Mansiyon: 100.000 TL

Birinci kademenin sonuçlanmasının ardından ödüllerin 50.000 TL tutarındaki kısımları ikinci kademeye seçilen proje müelliflerine ödenecektir (8×50.000: 400.000). Ödemeler en geç 120 gün içinde net olarak banka hesabına yapılacaktır.