Katılımcı, Balavca Deresi ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması

Taner Çoban, Demet Aydın, Görkem Diken, Pelin Kurtkaya ve Arjin Şen'in "Balavca Deresi ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması" için önerdiği proje

MİLAS’A/MİRAS’A TANIKLIK

Bir çok medeniyete tanıklık etmiş bir kent ve bu kente tanıklık etmiş bir dere Balavca deresi. Milas; Muğla ilinin en büyük ilçesi ve önemli kent akslarının arasında bulunan tarihi, doğası ile var olan yaşam koridoru.

Milas antik dönemden itibaren kentte var olan uygarlıklara tanıklık ederek günümüze kadar gelmiş ve güncel yaşama yani geleceğin tarihine de tanıklık etmekte olan yaşayan bir organizmadır. Bu organizmayı ortadan ikiye ayıran ve bu kentle birlikte bütün tarihe tanıklık eden Balavca deresi de geçmişten günümüze ve geleceğe gidecek olan doğal bir tanıktır.

Bu noktada ana hedefimiz yaşayan bu iki organizmayı geleceğe daha güçlü ve biraradalıklarını koruyarak taşımak olacaktır. Hedefimiz; kent tarihini korumak, Balavca deresini kullanarak kent bütünlüğünü sağlarken doğal yaşamını korumak, dereyi bölgenin bütünleyici rotası haline getirmek, bölgeyi bulunduğu konum dolayısıyla dezavantajı olmaktan çıkarıp uğrak bir odak haline getirmek, sahip olduğu kültürel ve katmanlı kentsel değerleri koruyup geliştirerek kenti bütüncül bir yaklaşımla geleceğe taşımaktır.

Bu noktada alan bütüncül olarak ele alınmış ve alt katmanları da kendi içerisinde ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Milas İzmir Bodrum hattı üzerinde yer alan, bu kentlerin domine ettiği Balavca deresinin ikiye ayrdığı bir kenttir. Milas’ı öne çıkarmak ve dereyle bütünleşmek adına üst ölçekte dere bir kent bağlantısı olarak kullanılacaktır. Dere ve etrafı bir cazibe merkezi haline getirilerek bir duraklama, gezinti rotası halini alacaktır. Bu bağlantı ile birlikte kentte BALAVCA deresi merkez kabul edilerek çeşitli rotalar kurularak bölgedeki katmanlı tarih, doğal doku, kültürel doku, geleneksel üretim ve deneyimler ve bunlara tanık olma durumu sağlanacaktır.

Tarihi Milas’a/Miras’a tanıklık:

Bu tanık olma durumunda Milas’ın katmanlı tarihi dereyle ilişkili olarak tanıtılacak ve gezinti rotaları kurgulanacaktır.

Kültürel Milas’a/Miras’a tanıklık:

Bu tanık olma durumunda kültürel aktivitelere, kentsel yaşama, geleneksel üretim ve deneyimlere tanık olma ve deneyimleme rotaları kurgulanacaktır.

Doğal Milas’a/Miras’a tanıklık:

Bu tanık olma durumu Milas’ın doğasına, gelecek vizyonu olan doğayı koruma politikasıyla proje bazında ekolojik katkı gibi Milas’ın arttırılmış ve teşvik edilmiş yeşiline tanıklık olarak yeşil rota deneyimlenecektir. Burada hedef dere ve yeşilin var olan doğal dokusunu korumak ve yeşili olabildiğince arttırmaktır. Bunun için yeşile teşvik stratejisi geliştirilmiş ve müdahale alanları kademelendirilmiştir. Bunlar projenin direkt dokunduğu ve proje kapsamında yeşillendirilecek alan, kentte kurgulanan rotaların geçtiği ve özel mülkiyet olarak değerlendirilen alanlar 2. teşvik bölgesi, rotalatın ve kentteki önemli rotaların çeperinde bulunan 3. Teşvik edilecek alanlardır.

Bu deneyimler rotalar üzerindeki odaklar üzerinden sağlanacaktır. Bu odaklar kendi içerisinde yerel satış odağı, üretim-deneyim odağı, tarih odağı, ticaret odağı, kültürel odak, eğitim odağı şeklinde verilen alanlar üzerinden kurgulanacaktır.

ODAKLAR

Yerel satış odağı (alan 1-2): 

Burada çevreyolu, tarım arazileri bağlantısını kuran ve kentlinin geleneksel üretimle elde ettiği ürünlerini tanıttığı, sattığı bir yerel kalkınma odağı olarak kurgulanmıştır. Çevreyolu alan 1 bağlantısı yolu kullanarak başka merkezlere giden kullanıcının merak duygusunu arttırarak kullanıcıyı alana çekme görevi üstlenirken alan 2 ise gelen kullanıcının bölgenin yerel ve doğal ürünleri ile karşılaşmasını ve deneyimlenmesini sağlar.

Üretim- deneyim odağı (alan 3):

Burada alan 2 ile 4 arasındaki bağlantıyı gene yerellik üzerinden kuran bir odak noktası kurgulanmıştır. Endüstriyel miras niteliğinde olan fabrika alanları geçmişteki hafızayı canlandırır ve zeytin ve zeytinden elde edilen ürünlerin üretimine yönelik kullanıcılara tadım ve deneyim imkanı sunarken içerdiği müze ile üretimin geçmişten günümüze rotasını tarifler. Bir diğer restore edilmiş fabrika yapısı ise bölgesel kalkınmaya destek olmak için yerel üretime yönelik bir kooperatif içerir.

Tarih odağı (alan 4-5):

Burada geçmiş farklı dönemlerden günümüze kadar gelmiş tarihi yapı ve kalıntıların korunması, sergilenmesi ve kent yaşamına katılması üzerine bir kurgu yapılmıştır. Ağa cami, Hekatomnos Anıt alanı ve Pazar alanını çerçevesinde kurgulanmıştır. Dere etrafında organize olan oturma alanları ve yürüyüş rotaları alanın merkezi gibi düşünülmüşken Anıt alanı için bir karşılama merkezi ve bu merkezle ilişkili üst ölçekten tarihe bakış için seyir terasları düzenlenmiştir.

Ticaret odağı (alan 5-6):

Burada kentin geçmişten gelen ticaret arterleri yeniden düzenlenip rota kurgulanarak kentteki ticaret hayatı aktarılmış ve bu ticaret hayatının  yanı sıra kent yaşamının başka noktaları da ara ara gösterilmiştir.

Kültürel odak (alan 6-7):

Burada kentlinin günlük etkinlikler için en çok zaman geçirdiği noktalar tespit edilmiş ve bu noktalar geliştirilerek yeniden kurgulanmıştır. Kent yaşamında kentlinin günlük küçük buluşmalar için kullandığı şehir parkı üçgen park yeşil alan ile birbirine bağlanmış bu alanlar günlük küçük grup buluşmalarına imkan sağlayacak şekilde kurgulanmıştır. Büyük etkinliklerde kullanılan AKM yeniden düzenlenip festival-kültürel alan olarak bir amfi ile düzenlenmiştir.

Okullar odağı (alan 8-9):

Burada okulların etrafında öğrencilerin kentle ve Balavca deresi ile ilişki kurabileceği dere çevresinde organize olan dinlenme alanları tasarlanmıştır.

EKOLOJİ 

burada hedef derenin su kalitesini ve doğal yapısını korumak için suyu temizleyen bitki tercihinde bulunmak, mevcut yeşili koruyup arttırmak, kentin sürdürülebilir yaşamını ve kent dolaşımını sağlayan ve geliştiren yürüyüş ve bisiklet rotaları kurgulamak, bölgenin sahip olduğu ve kent hafızasında yer alan ağaç türlerini kullanmak, bölgedeki tarım için kullanılan arazilerin verimine katkı sağlamak üzerinden kurgulanmıştır.